Μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Ποια τα κίνητρα του Ερντογάν και πώς μπορεί να αντιδράσει η Ελλάδα;

«Είμαι Τούρκος, ειλικρινής και σκληρά εργαζόμενος. Είναι αρχή μου να προστατεύω τους νεότερους και να σέβομαι τους μεγαλύτερους, να αγαπώ την πατρίδα μου και το έθνος μου περισσότερο από τον εαυτό μου. Το ιδανικό μου είναι να ανεβαίνω και να προοδεύω. 

Ω μεγάλε Πατέρα των Τούρκων! Στο δρόμο που άνοιξες, ορκίζομαι να περπατώ ασταμάτητα προς τους στόχους που έχεις θέσει. 

Η Ύπαρξή μου θα είναι αφιερωμένη στην Τουρκική ύπαρξη. Πόσο ευτυχής είναι κάποιος που λέει «Είμαι Τούρκος!».»

Αυτός είναι ο όρκος του Τούρκου μαθητή, ο οποίος τα τελευταία 83 χρόνια με ένα μικρό διάλειμμα 5 ετών, υποχρεωτικά επαναλαμβάνεται καθημερινά από όλους τους μαθητές μετά την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου στα σχολεία όλης της Τουρκικής επικράτειας. 

Οκτώβριος 2018. Το Συμβούλιο επικρατείας της Τουρκίας (Danıştay-Council ofState) αποφαίνεται ότι ο παραπάνω όρκος, τον οποίο το κυβερνών κόμμα του AKPείχε καταργήσει από τα σχολεία με απόφαση υπουργικού συμβουλίου του 2013, πρέπει να επανέλθει σε εφαρμογή καθώς έκρινε τη δικαιολόγηση της απόφασης από την κυβέρνηση ελλειπή. Ο Ερντογάν σε εμφανή δυσφορία σε σχέση με την απόφαση του δικαστηρίου, σχολίασε ότι ο Εθνικός Ύμνος που έτσι κι αλλιώς οι Τούρκοι μαθητές τραγουδούν καθημερινά εμπεριέχει όλα όσα πρέπει να ξέρουν και ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας υπερέβη τη δικαιοδοσία του και ότι τον παρέκαμψε για να πάρει αυτήν την απόφαση. Σε μια αποστροφή του λόγου του μάλιστα τόνισε ότι το συμβούλιο της Επικρατείας έχει μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα και η κυβέρνηση δεν είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει την απόφαση του δικαστηρίου. Το υπόβαθρο της διαμάχης, έχει εκληφθεί από μεγάλο μέρος της Τουρκικής κοινής γνώμης αλλά και από έμπειρους αναλυτές, ως μια ακόμα αντιπαράθεση του Ερντογάν με το κοσμικό κράτος του Ατατούρκ, αφού ο όρκος του Τούρκου μαθητή εμπνεύστηκε κι εφαρμόστηκε επί Ατατούρκ, και σε αυτόν γίνεται άμεση αναφορά στον Πατέρα των Τούρκων, ρόλο που ο Ερντογάν επιθυμεί για τον εαυτό του, αλλά και στην γνωστή φράση του Ατατούρκ στην επέτειο δέκα χρόνων της Τουρκικής Δημοκρατίας «Πόσο ευτυχής είναι κάποιος που λέει: «Είμαι Τούρκος!».»

Ιούλιος 2020. Το Συμβούλιο επικρατείας της Τουρκίας αναιρεί προηγούμενη ετυμηγορία του σε σχέση με το καθεστώς λειτουργίας της Αγίας Σοφίας κι αποφαίνεται ότι επειδή η αρχική καταγραφή του χώρου στα αρχεία του ιδρύματος στο οποίο ανήκει το μνημείο έγινε ως τζαμί, δεν γίνεται να αλλάξει η χρήση. Είχαν προηγηθεί δύο αντίθετες αποφάσεις. Μία το 2005 όταν ο Ισμαήλ Καντερίμ, επικεφαλής της Ένωσης για την Εξυπηρέτηση των Ιστορικών Θεμελίων και του Περιβάλλοντος υπέβαλε μήνυση για την επάνοδο σε καθεστώς τζαμιού και μια δεύτερη το 2016 για παραβίαση θρησκευτικής ελευθερίας. Η πρώτη απορρίφθηκε σε δύο χρόνους. Αρχικά το 2005 και αρχειοθετήθηκε το 2008 με το σκεπτικό ότι δεν υπήρχε καμία νομική παραβίαση από τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως μουσείο. Η δεύτερη μήνυση απορριφθηκε το 2018 ως αβάσιμη. 

Γιατί ο Ερντογάν έκανε την Αγία Σοφία τζαμί; 

Βασισμένος στην απόφαση αυτή του δικαστηρίου, ο Ερντογάν υπέγραψε την ίδια μέρα σχετικό διάταγμα, έκανε τηλεοπτικό διάγγελμα και ακολούθησαν πλείστες δηλώσεις όπου ανακοίνωνε την μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί. Οι λόγοι που επικαλούνται ο Ερντογάν και το κόμμα του είναι οι ακόλουθοι: 1. Μας δεσμεύει η απόφαση του δικαστηρίου.2. Το θέλει ο Τουρκικός λαός3. Γιατί μπορούμε. Είναι αποκλειστικά στη δικαιοδοσία μας όπως απορρέει από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. 4. Στην Τουρκία αναθεωρούμε γενικά διάφορες αποφάσεις των προηγούμενων ετών σε σχέση με το κράτος μας και η απόφαση για την Αγία Σοφία εντάσσεται σε αυτές 

Η απόφαση του δικαστηρίου, η οποία στην πορεία του χρόνου έχει αλλάξει, χωρίς κανείς να μπορεί να γνωρίζει αν η αλλαγή είναι προϊόν ελεύθερης λειτουργίας ή πολιτικής επιβολής, δεν έχει σύμφωνα με τον Ερντογάν υποχρεωτικό χαρακτήρα, όπως φάνηκε στην περίπτωση του όρκου του Τούρκου μαθητή. Άρα το επιχείρημα της κατίσχυσης της δικαστικής απόφασης έναντι απόφασης της εκτελεστικής εξουσίας είναι γενικά ανίσχυρο. Το επιχείρημα ότι το επιθυμεί ο Τουρκικός λαός, ελέγχεται για το πως και με ποιους τρόπους διαπιστώνεται (οι φυλακίσεις και διωγμοί της δημοσιογραφίας και η λογοκρισία έχουν καταστήσει την Τουρκία πρωταθλήτρια στις σχετικές κατηγορίες διεθνώς), κατά πόσον έχει προηγηθεί ενημέρωση του καθεστώτος προστασίας του μνημείου υπό την αιγίδα της Ουνέσκο, και κατά πόσον θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη π.χ. οι πολίτες που διαμένουν εκτός Κωνσταντινούπολης. Οπότε κι αυτό το επιχείρημα είναι νεφελώδες κι ανυπόστατο. Εν συνεχεία το επιχείρημα της αποκλειστικής δικαιοδοσίας, ισχύει μόνο ως ένα βαθμό αφού σύμφωνα με την Ουνέσκο, θα έπρεπε η Τουρκική κυβέρνηση πριν σχεδιάσει κι ανακοινώσει αλλαγές να έχει τη σύμφωνη γνώμη του οργανισμού. 

Το τέταρτο επιχείρημα είναι αυτό που βρίσκεται στον πυρήνα της αλήθειας. Τόσο στις επιδιώξεις του στην εσωτερική οργάνωση της χώρας όσο και στην εξωτερική προβολή ισχύος, ο Ερντογάν επιθυμεί να μειώσει την επιρροή και την επήρεια της ιδεολογίας του κοσμικού κράτους, όπως φάνηκε και στη σύγκρουση για τον όρκο του Τούρκου μαθητή. Στο εσωτερικό στρέφεται εναντίον της μετάφρασης του Κορανίου από τα Αραβικά στα Τουρκικά που είχε επικρατήσει ως το 1950, της απο-ισλαμοποίησης της παιδείας, της λειτουργίας μικτών σχολείων και πανεπιστημίων, πιθανόν της μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Άγκυρα, της λειτουργίας καζίνο και τυχερών παιγνίων, και εν γένει διακυρήττει την αναίρεση πολλών διαρθρωτικών αλλαγών που είχε επιφέρει ο χαρακτήρας του κοσμικού κράτους. Ο Ερντογάν έχει μιλήσει επίσης επανειλημμένα για την ανωτερότητα των ισλαμικών έναντι των δυτικών αξιών. Ταυτόχρονα, συγκυβερνά από το 2018 με τους Γκρίζους Λύκους του Μπαχτσελί προκαλώντας μια επικίνδυνη κι άκρως εκρηκτική πολιτική μείξη, ενώ έχει ενστερνιστεί μεταξύ άλλων τις θέσεις τους για παράνομη κατοχή από την Ελλάδα τουλάχιστον 18 νησιών του Αιγαίου, που αποτελεί μέρος μόνο του σχεδίου ανακατάταξης συνόρων στα πλαίσια της «Γαλάζιας Πατρίδας» κι αναίρεσης της Συνθήκης της Λωζάννης, που επίσης τη θεωρεί απεχθή παρακαταθήκη του Κεμαλισμού. 

Όσον αφορά την εξωτερική διάσταση της Τουρκικής πολιτικής, θα πρέπει ως τώρα να έχει εμπεδωθεί ότι ο Ερντογάν αποπειράται να καταστεί παγκόσμια ισλαμική προσωπικότητα και σημείο αναφοράς του σουνιτικού ισλάμ, από την Μυανμάρ και την Κίνα, μέχρι την Κριμαία και το Γιβραλτάρ. Σε αυτά τα πλαίσια, οι μακρόπνοοι σχεδιασμοί του αλλά και η προσωπική του φιλοδοξία, στενεύονται από το εθνικό όραμα των Κεμαλιστών, τους οποίους έχει διώξει φανατικά από την στρατιωτική και δικαστική εξουσία όπως και στον τύπο. 

Είναι πάντως εντυπωσιακό το γεγονός ότι όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία στηρίζουν την απόφαση Ερντογάν, όπως έχει αποτυπωθεί τόσο με σχετικές δηλώσεις όσο και με την εικόνα της Τουρκικής Βουλής να χειροκροτά σύσσωμη την ανακοίνωση της απόφασης. Πιθανή ερμηνεία είτε η παγίδευση της αντιπολίτευσης από τον Ερντογάν με το «Κεμαλικό» επιχείρημα περί της κυριαρχίας της Τουρκίας όσον αφορά τη δικαιοδοσία για λήψη της απόφασης, είτε/και η επιφύλαξη για εναντίωση σε επόμενα μέτρα αναίρεσης της Κεμαλικής παρακαταθήκης που κρίνονται πιο φλέγοντα στο εσωτερικό της γείτονος. 

Θα απαντήσει η Δύση με κάποιο τρόπο; 

Η κίνηση του Ερντογάν είναι πρωτίστως συμβολική. Σε επίπεδο συμβολισμού, σίγουρα πλήττει όλον τον πολιτισμένο-δυτικό-χριστιανικό κόσμο. Είναι όμως επίσης κι ένα υπολογισμένο ρίσκο. Ο Ερντογάν στη διεθνή σκηνή έχει πορεία η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει: άρνηση στήριξης ενεργειών των ΗΠΑ κι ευθεία σύγκρουση που αποκορυφώθηκε με τα γεγονότα γύρω από το πραξικόπημα, μικρής διάρκειας αλλά υψηλής έντασης σύγκρουση με τη Ρωσία, οξεία αντιπαράθεση με το Ισραήλ, χρηματοδότηση και υποκίνηση αντικυβερνητικών θυλάκων στη Συρία με συνδέσμους με τρομοκρατία, εξαθλίωση προσφύγων κι εκβιασμού Ε.Ε. για λύση του προσφυγικού, παράνομη στρατιωτική επέμβαση σε Συρία και Λιβύη, διεξαγωγή υβριδικού πολέμου εναντίον της Ελλάδας, υπογραφή παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου για ΑΟΖ, απαξιωτική και παράνομη συμπεριφορά έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να σταχυολογήσουμε μερικά. Παρά ταύτα, οι συνέπειες που έχει υποστεί είναι αμελητέες ενώ οι εμπορικές συναλλαγές και οι εξοπλισμοί από το εσωτερικό και το εξωτερικό συνεχίζονται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Με αυτά τα δεδομένα, ο Ερντογάν υπολογίζει καλώς ότι πέραν μερικών χλιάρων δηλώσεων τίποτα άλλο δεν πρόκειται να υποστεί. Εξάλλου, η πραγματικότητα είναι ότι η συσπείρωση γύρω από τη χριστιανική ταυτότητα είναι σε κάμψη στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και σε κάθε περίπτωση δεν φαίνεται αρκετά ισχυρή ώστε να μετατραπεί σε βραχίονα ουσιαστικής πολιτικής πίεσης. Ο Ο.Η.Ε. είναι ένας οργανισμός ο οποίος επίσης αδυνατεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο σε θέματα σκληρής ισχύος, μένει να φανεί αν μπορεί να πάρει κάποιου είδους μέτρα εις βάρος της Τουρκίας στο θέμα της Αγίας Σοφίας, αλλά οι προσδοκίες είναι εξαιρετικά χαμηλές. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ούτε ο Τραμπ ούτε ο Πούτιν, έχουν προβεί σε καταδικαστικές δηλώσεις μέχρι στιγμής για το θέμα. 

Ο Ερντογάν, σε περίπτωση που πιεσθεί, διαθέτει πάντα κι ένα χαρτί που δύναται να παίξει ανά πάσα στιγμή, για να αμβλύνει τις διεθνείς εντυπώσεις, αν νιώσει ότι το χρειάζεται: να ανοίξει τη θεολογική σχολή της Χάλκης. Ανεξάρτητα από το αν το έχει ήδη αποφασίσει επί της αρχής, και η κίνηση με την Αγία Σοφία είναι τακτικισμός, ο χρόνος και ο τρόπος της υλοποίησης, αλλά και αν αυτό θα είναι αρκετό για την εξιλέωση, θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές συγκυρίες και συσχετισμούς. 

Τί πρέπει (και μπορεί) να κάνει η Αθήνα;

Ως συμβολική κίνηση, είναι σαφές ότι αυτή στρέφεται σε πολύ μεγαλύτερη αναλογία εναντίον των Ελλήνων. Ο Ερντογάν αυτό το γνωρίζει και το έχει λάβει υπόψη του στο σχεδιασμό. Η συναισθηματική φόρτιση της σχέσης με τους θρύλους και το ανεκπλήρωτο της ελευθερίας της Αγίας Σοφίας και της Πόλης που διατρέχει την Ελληνική ιστορία και παράδοση, είναι κάτι που σίγουρα δεν μοιράζεται ο μέσος Ευρωπαίος κι Αμερικάνος πολίτης∙ ούτε αντιλαμβάνεται το στίγμα της εγκατάλειψης της Βασιλεύουσας την κρίσιμη στιγμή που οι Έλληνες χρειώνουν στο Δυτικό κόσμο της εποχής. Οι υπόλοιπες ορθόδοξες εκκλησίες και πατριαρχεία έχουν αναμφισβήτητα στενότερο πνευματικό δεσμό, αλλά και πάλι ο συνδυασμός της πραγματικής ισχύος τους και των σύνθετων μεταξύ τους σχέσεων που έχουν επιφέρει αποξένωση κι απομάκρυνση, φαντάζει ασθενικός παράγοντας άσκησης μετρήσιμης πίεσης ή έστω συμπαράστασης προς τους Έλληνες «αδελφούς». Τέλος, στη σημειολογία που ανεπιτυχώς και χονδροκομμένα προσπαθεί ο Ερντογάν να χρησιμοποιήσει για να πλήξει τους Έλληνες, εντάσσεται και το γεγονός ότι η ημερομηνία υπογραφής της συνθήκης της Λωζάννης, που ανερυθρίαστα μας δήλωσε εντός της οικίας μας ότι επιθυμεί να αναιρέσει, είναι η 24 Ιουλίου∙ η ημερομήνια κατά την οποία θα πραγματοποιηθεί η πρώτη προσευχή στην Αγία Σοφία ως τζαμί, παρά την αρχική του προτίμηση για τη 15 Ιουλίου, απόπειρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016. Ας μην ξεχνάμε, ότι η προσβολή αυτή προς τον Ελληνισμό, έρχεται αθροιστικά προηγούμενης προσβολής προς το πρόσωπο του Έλληνος πρωθυπουργού και μόλις λίγες μέρες μετά την τηλεφωνική συνομιλία που ο ίδιος επεδίωξε, ως μη όφειλε, καθ΄υπόδειξη των φίλων και συμμάχων μας, με άγνωστο αντικείμενο αλλά και με στόχο και τη διάνοιξη του διαύλου επικοινωνίας για τη βελτίωση του κλίματος των διμερών σχέσεων. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα βρίσκεται άλλη μια φορά μπροστά σε δυσάρεστη θέση και με αδυναμία άμεσης απάντησης στην πρόκληση και την επίδειξη ισχύος της άλλης πλευράς. 

Οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού και της Προέδρου της Δημοκρατίας αντανακλούν αυτό που θα περίμενε κανείς από την ευθύνη που απορρέει από τους θεσμούς που εκπροσωπούν. Πάντως δεν πρέπει να μείνουμε εκεί. Δεν πρέπει επίσης να αγνοήσουμε τη διάσταση του ψυχολογικού πολέμου που διεξάγεται από την άλλη πλευρά, με όπλα όλα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, με σκοπό τον εκφοβισμό, την καταπράυνση των αντιδράσεων και τη διαίρεση. Μια γενική κατεύθυνση στην οποία η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί οφείλει ρεαλιστικά να έχει δύο συνιστώσες: 1. Να διατηρεί σε κάποια τουλάχιστον πεδία, την πρωτοβουλία των κινήσεων. Είναι αδιανόητο απλά να παρακολουθούμε τις κινήσεις της άλλης πλευράς και στην καλύτερη περίπτωση αν θέλουμε και προλαβαίνουμε, να αντιδρούμε. Οι στρατηγικοί παίκτες τις περισσότερες φορές δρουν και τις λιγότερες αντιδρούν. 2. Να διευρυνθεί η εξωτερική πολιτική σε όλους τους χώρους όπου η Τουρκία αναπτύσσεται και να βρούμε εκεί τα αδύνατα σημεία της. Οφείλουμε κι εμείς να αναπτύξουμε τους τρόπους με τους οποίους θα πιέσουμε πρωτογενώς στις αδυναμίες της για να επέλθει η ισορροπία

Η συσχέτιση του θέματος της Αγίας Σοφίας, με το παιχνίδι ισχύος δεν αποτελεί υπερβολή. Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι «…και στο θέμα της Αγίας Σοφίας κάνουμε αυτό που επιθυμούμε, όπως και στην Συρία και στη Λιβύη και αλλού…». 

Επί του συγκεκριμένου, η Ελλάδα θα μπορούσε επιπλέον να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες: 1. Να εξετάσει κατά πόσον πολιτισμικά, θεολογικά κλπ πλήττεται η προβολή της Αγίας Σοφίας από την μετατροπή σε τζαμί. Πώς δηλαδή ο χαρακτήρας του μνημείου δεν συμβαδίζει με τη λειτουργία ως τζαμιού. 2. Να εξετάσει πώς οι παρεμβάσεις για τη μετατροπή σε τζαμί θα εμποδίζουν τους επισκέπτες από το να ανακαλύπτουν και να προσλαμβάνουν αυθεντικά και καθ’ ολοκληρία ό,τι η Αγία Σοφία ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς προσφέρει 3. Να είναι αρωγός της Ουνέσκο νομικά και τεχνικά στο έργο της και να προσφέρει την τεχνογνωσία της για να απαντηθούν τα προηγούμενα ερωτήματα με την σφραγίδα της Ουνέσκο4. Να ηγηθεί παγκόσμιας αντίδρασης για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία και την απόδοση της Αγίας Σοφίας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, επιπρόσθετα από το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ταυτόχρονα, να παροτρύνει τα Ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα να ξεκινήσουν επιστημονική «σταυροφορία» ανά τον κόσμο για την καταδίκη της Τουρκίας και την επίτευξη των παραπάνω στόχων5. Να παροτρύνει ομάδες Ελλήνων πολιτών της Κωνσταντινούπολης που έχουν και Τουρκική υπηκοότητα να διερευνήσουν νομικά κατά πόσον στα πλαίσια της αμοιβαιότητας και της ισότητας του θρησκευτικού δικαιώματος όλων των Τούρκων πολιτών, κατοχυρωμένων στο Τουρκικό σύνταγμα, μπορούν να διεκδικήσουν επιτυχημένα και τη διεξαγωγή κάποιων ορθόδοξων λειτουργιών στην Αγία Σοφία6. Να εξετάσει το προηγούμενο που έχει δημιουργηθεί με την Αγία Σοφία Τραπεζούντας αλλά και τις καταστροφές και την κακομεταχείριση στο παρελθόν της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης κι άλλων μνημείων. 7. Να αποφύγει νευρικές πολιτικές αποφάσεις που θα τη φέρουν σε δύσκολη θέση. Ας μάθουμε κάποια στιγμή από την Τουρκία και το πως χειρίζεται τέτοια θέματα. Μπορούμε όμως να προβούμε σε συμβολικές κινήσεις που θα έχουν ψυχολογικό αντίκτυπο 8. Να αξιοποιήσει στο εσωτερικό την μεγάλη αυτή υπηρεσία που μας πρόσφερε ο Ερντογάν για να κατανοήσουν και να θυμούνται όλοι οι Έλληνες σε βάθος χρόνου τη βαθιά προσβολή που συνιστά η μετατροπή σε τζαμί, και το γεγονός ότι η Τουρκία ως συγκροτημένη οντότητα καταλαβαίνει μόνο τη γλώσσα της ισχύος. 9. Να τεκμηριώσει άλλη μια φορά την περιφρόνηση της Τουρκίας για όλους τους διεθνείς θεσμούς. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ουνέσκο, η Τουρκία θα έπρεπε πρώτα να έχει προβεί σε διάλογο με τον θεσμό πριν τη λήψη κι ανακοίνωση αποφάσεων. 10. Να ενδυναμώσει κάθε μηχανισμό ήπιας ισχύος της χώρας για να προωθήσει τη θέση της ως πολιτισμικής υπερδύναμης, με σφαίρα πολιτισμικής επιρροής εκτός των συνόρων της11. Να θέσει πιθανόν θέματα ανεύθυνης χρήσης των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς που διαχειρίζεται η Τουρκία να ζητήσει αυστηρότερους διεθνείς ελέγχους και διεθνή επιστασία και λογοδοσία στη διαχείριση και λειτουργία τους 12. Να καταδείξει ότι η Τουρκία είναι ξένο σώμα για την Ευρώπη και να μεταφράσει το γεγονός σε διπλωματική ήττα της Τουρκίας σε όσο μεγαλύτερη έκταση γίνεται. Θα μπορούσε πχ να προβληθεί το γεγονός ότι παρόμοια σχέδια για την Αγία Σοφία για μετατροπή της σε τζαμί είχαν εκφράσει και οι τζιχαντιστές του ISIS το 2017, οι ίδιοι αυτοί που κατέστρεφαν τα αρχαιολογικά μνημεία στις πόλεις του Ιράκ που καταλάμβαναν. 13. Να αδράξει την ευκαιρία για εμβάθυνση της σχέσης με το Ισραήλ. Στο διάγγελμα του προς τον Τουρκικό λαό ο Τούρκος πρόεδρος ούτε λίγο ούτε πολύ είπε «Η ανάσταση της Αγίας Σοφίας ανοίγει το δρόμο για την απελευθέρωση του Αλ Άκτσα». Σαφής αναφορά για το τζαμί Αλ Άκτσα που βρίσκεται στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ που ελέγχεται από το Ισραήλ. 

Στην Ελλάδα, συνηθίζουμε να υποτιμούμε ή να υπερτιμούμε τον αντίπαλο. Καμιά φορά, κατορθώνουμε να κάνουμε και τα 2 ταυτόχρονα, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται αυτό. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο Ερντογάν ήθελε να αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας τουλάχιστον από όταν ανέλαβε δήμαρχος της Πόλης το 1995. Είχε υπομονή και και κατεύθυνση κι αναπροσάρμοζε το σχέδιο του καθ οδόν. Στην πορεία εγκαταλείφθηκε το όραμα του Ευρωπαϊκού προσανατολισμού, που διευκόλυνε εν μέρει τις τωρινές εξελίξεις, εξουδετερώθηκε κάθε πηγή αμφισβήτησης στο εσωτερικό, ενώ στο εξωτερικό η καταρράκωση των παγκόσμιων θεσμών και η ανάδειξη πολυπολικού συστήματος ισχύος ευνοούν την ανεξέλεγκτη δράση του. Για να τον αντιμετωπίσει η Ελλάδα κι αυτόν αλλά και την όποια επόμενη κατάσταση, οφείλει να σχεδιάσει δυναμικά και μακροπρόθεσμα τους στόχους της, με εθνική ενότητα, αυτοπεποίθηση και σιδερένια πυγμή. 

Γρηγόριος Παναγάκος, PhD.,

μέλος του ΙΗΑ

Πηγή: INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION

DW: "Οι ΗΠΑ, ανήσυχες για την Ρωσική και Τουρκική διείσδυση στα Βαλκάνια" - DW:"SHBA e shqetësuar me penetrimin rus dhe turk në Balkan"

                                                                            David L. Phillips

Έντονος διάλογος στο Columbia για την Αλβανία, το ρόλο της Ρωσίας και της Τουρκίας, τα προβλήματα των Τιράνων .... "Η Αμερική δεν έχει καλύτερο σύμμαχο  από την Αλβανία και οι αμερικανοί δεν έχουν καλύτερους φίλους από τους αλβανούς" λέει ο καθηγητής David L. Philips. Αυτή είναι και η ουσία μιας συνάντησης που έγινε της τελευταίες ημέρες στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, όπου ο Υπ. Εξ της Αλβανίας Ντιτμίρ Μπουσάτη μίλησε για τις προκλήσεις των Δυτικών Βαλκανίων. Η προκλήσεις  που αγγίζουν τις σχέσεις μεταξύ Αλβανίας και ΗΠΑ. Η διείσδυση της Ρωσίας και η Τουρκική διείσδυση με ισλαμικό χρώμα στα Βαλκάνια είναι, οι σύγχρονες ανησυχίες των ΗΠΑ για την περιοχή τον οποίο ο καθηγητής David L. Philips το ονομάζει "περίπλοκη περιοχή με περίπλοκες σχέσεις".  Μια περιοχή που ο ίδιος γνωρίζει πολύ καλά, γιατί σχεδόν τριάντα χρόνια δουλεύει με αυτή. Αλλά αυτός γνωρίζει και πολύ καλά την Αλβανία όπου ήταν μέλος της πρώτης αμερικανικής επιτροπής υψηλόβαθμων στελεχών που επισκέφτηκε την χώρα μαζί με τον James Baker. Ρωσία και Αλβανία Η ανησυχία των ΗΠΑ για την αύξηση της ρώσικης διείσδυσης στα Δυτικά Βαλκάνια, και αυτό που σύμφωνα με τους New York Times, έχει μετατρέψει την περιοχή σε πεδίο μάχης  που θυμίζει Ψυχρό Πόλεμο, όπου οι ρώσοι έχουν επαφή με την δομή και την δημόσια ζωή. Η Ρωσία είναι παρούσα στα Δυτικά Βαλκάνια, ειδικά στην Βοσνία και την Σερβία. Η ρωσική επιρροή είναι δυνατή στα πολιτικά ελίτ., με τις επιχειρήσεις και στα ΜΜΕ. " Εμείς, ως Αλβανία έχουμε θεωρήσει τον εαυτό μας προστατευμένη έναντι της Ρωσίας. Πρέπει να πω πως τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έχει προσπαθήσει να διεισδύσει στην δημόσια ζωή , πχ στα ΜΜΕ" ανέφερε ο Μπουσάτι. Η Τουρκία στα Βαλκάνια. Ο Καθηγητής   Phillips, ρωτά από που έρχονται τα χρήματα για την οικοδόμηση του μεγάλου τζαμιού στα Τίρανα. " Από την εμπειρία μου με την Αλβανία, ο εθνικισμός εκεί είχε μεγαλύτερη αξία από τον ισλαμισμό. Μήπως έχουν αντικαταστήσει αυτές οι αξίες η μία την άλλη;" αυτό είναι το ερώτημα που ο ίδιος απευθύνει στον αλβανό υπουργό, ο οποίος υπερασπίζεται ως εξής την οικοδόμηση του τζαμιού: "Το τζαμί έχει κτιστεί, δεν ξέρω γιατί θα πρέπει να συζητηθεί αυτό το θέμα. Για μεγάλο διάστημα η μουσουλμανική κοινότητα στα Τίρανα δεν είχε τζαμί και οι κληρικοί της πήγαιναν στα δημόσια σχολεία". Ο Υπουργός επιβεβαιώνει τις καλές σχέσεις με την Τουρκία αλλά προσθέτει: "  αυτό δεν μας έχει εμποδίσει να είμαστε σε επαγρύπνηση για θέματα που αφορούν την διεθνή πολιτική. Σε κάποιες περιπτώσεις εμείς είχαμε άλλη κατεύθυνση από την Τουρκία". Όχι, είπε ο καθ. Phillips " Όταν η Ευρωπαϊκή Βουλή είχε μια θέση απέναντι στην Τουρκία εσείς στηρίξατε την Τουρκία". Και από το κοινό υπήρχαν ερωτήματα για τις Τουρκικές επενδύσεις στην περιοχή. Η δημοσιογράφος Γιέτα Τζάρα, από το Κόσσοβο βρήκε την ευκαιρία και ανέφερε πως στην Αλβανία, ΠΓΔΜ και Κόσσοβο η Τουρκία του Ερντογάν έχει ισλαμική ατζέντα. Άντρες και γυναίκες, αλβανοί, έχουν ενωθεί στις δυνάμεις του ΙΣΙΣ. " Δεν υπάρχουν πολιτικές προτίμησης των τουρκικών επενδύσεων στην Αλβανία. Η Τουρκία είναι η πέμπτη χώρα για επενδύσεις στην Αλβανία. Οι αλβανοί δίνουν μια μεγάλη συμβουλή στην μάχη κατά της τρομοκρατίας" - υπερασπίζεται ο Μπουσάτη. Εκπρόσωπος της διασποράς εκφράζει μια άλλη θέση: "Εσείς κάνετε μπίζνες με την Τουρκία, κοιμάστε με την Σερβία και κάνετε καμάκι στην Ρωσία" Ο καθ David Phillips, τον συμβουλεύει για την δημιουργία μίας ακαδημίας που θα διδαχθούν μαθήματα ενάντια στην τρομοκρατία και τον βίαιο εξτρεμισμό, όπου και το πανεπιστήμιο που ο ίδιος είναι θα προσφέρει. Ελλάδα και Αλβανία. Όλα αυτά τα ακούει με προσοχή η ελληνική πρεσβεία στα ΟΗΕ, η κ Μαρία Θεοφίλη. Αυτή είναι η πρώτη που λαμβάνει το λόγο από το κοινό για να μεταφέρει μήνυμα του Υπ. Εξ Ελλάδος του κ Νίκου Κοτζιά.  "Η Ελλάδα στηρίζει την Ευρωπαϊκή Προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Κάθε χώρα είναι μια ειδική περίπτωση. Με την Αλβανία, η Ελλάδα θα λύσει τα προβλήματα με ένα ειδικό πακέτο". Ο κ David Phillips είπε: "Του χαιρετισμούς μα στον Υπουργό, εκεί που βρίσκεται στην Βιέννη, και στις συζητήσεις που γίνονται να βρει μια λύση πριν την συνάντηση των Υπουργόν του ΝΑΤΟ που αναμένεται να γίνει τον Ιούλιο" ο οποίος δεν αναφέρει το όνομα τις ΠΓΔΜ αλλά όλοι ξέρουν που αναφέρεται. Το πακέτο ως λύση για την Αλβανία συμπεριλαμβάνει και το νόμο για την εμπόλεμη κατάσταση από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο που και η Ελλάδα επιθυμεί να ακυρώσει. Αλλά όχι μόνο αυτό, υπήρχαν και από το κοινό ερωτήματα για το "τσάμικο". Ένας εκπρόσωπος από ένα σύλλογο ζήτησε να υπάρξει διαφάνεια σχετικά με το θέμα γιατί οι πληροφορίες από τις δύο πλευρές διίστανται. Ετοίμασε μετέφρασε Πελασγός Κορυτσάς

Debat i ashpër në Columbia për Shqipërinë, rolin e Rusisë dhe Turqisë, problemet e Tiranës zyrtare... Amerika nuk ka aleat më të mirë se Shqipëria dhe amerikanët nuk kanë miq më të mirë se shqiptarët,” thotë profesor David L. Phillips. Ky është thelbi i një takimi të mbajtur këto ditë në Universitetin Columbia, ku ministri i Jashtëm shqiptar Ditmir Bushati foli për sfidat e Ballkanit Perëndimor. Sfida që prekin marrëdhëniet e Shqipërisë me SHBA. Penetrimi rus dhe penetrimi turk me ngjyrim islamik në Ballkan, janë shqetësimet aktuale të SHBA për këtë rajon, të cilin prof Phillips e quan "rajon të komplikuar me marrëdhënie të komplikuara”. Rajon që ai e njeh mirë, sepse ka gati 30 vjet që punon me të. Po ai njeh mirë dhe Shqipërinë ku ka qenë me delegacionin e parë amerikan të nivelit të lartë që vizitoi vendin pas hapjes, së bashku me James Baker. Rusia në Shqipëri Shqetësim ka SHBA për rritjen e penetrimit rus në Ballkanin Perëndimor, dhe atë që sipas Neë York Times, e ka kthyer rajonin në fushëbeteje që të kujton Luftën e Ftohtë, ku rusët kanë akses në infrastrukturë dhe jetën publike. Rusia është shumë prezente në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht në Bosnje dhe Serbi. Influenca ruse është e fortë në elitat politike, në biznes dhe në media. "Ne, si Shqipëri e kemi konsideruar veten të jemi imunë ndaj Rusisë. Duhet të them se vitet e fundit Rusia ka tentuar të penetrojë në jetën publike, për shembull në media,” thotë ministri Bushati. Turqia në Ballkan Prof. Phillips, pyet nga vijnë financime për ndërtimin e xhamisë së madhe në Tiranë. "Nga përvoja ime me Shqipërinë, nacionalizmi aty ka pasur vlera më të mëdha se sa islamizmi. A kanë zëvendësuar këto vlera njëra tjetrën?”, është pyetja që ai i drejton ministrit shqiptar, i cili e mbron kështu ndërtimin e xhamisë: "Xhamia është ndërtuar, nuk e di pse kjo duhet debatuar. Për një kohë të gjatë komuniteti mysliman në Tiranë nuk ka pasur xhami dhe klerikët shkonin në shkollat publike.” Ministri konfirmon marrëdhëniet e mira me Turqinë por shton "kjo nuk na ka penguar që të jemi vigjilentë për çështje të politikave ndërkombëtare. Në disa raste ne kemi qenë në drejtim tjetër nga Turqia.” Jo, thotë Prof. Phillips. "Kur Parlamenti Evropian ka mbajtur qëndrim ndaj Turqisë, ju keni mbajtur anën e Turqisë.” Edhe nga publiku bëhen pyetje për investimet turke në rajon. Gazetarja nga Kosova, Jeta Xharra ndodhet në publik dhe shfrytëson rastin për të treguar qëndrimin e saj, që nuk përputhet me atë të ministrit shqiptar. Gazetarja thotë se në Shqipëri, FYROM dhe Kosovë, Turqia e Erdoganit ka axhendë islamike. Gra dhe burra shqiptarë i janë bashkuar ISIS. "Nuk ka politika për preferenca ndaj investimeve turke në Shqipëri. Turqia është vendi i pestë për investimet në Shqipëri. Shqiptarët po japin kontribut të madh në luftën kundër terrorizmit,” mbrohet ministri Bushati. Një përfaqësuese e diasporës ka qëndrim më radikal kur thotë për politikën shqiptare: "Ju bëni biznes me Turqinë, flini me Serbinë dhe flirtoni me Rusinë”. Prof. David Phillips këshillon krijimin e një akademije ku të jepen mësime për parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm, ku Universiteti Columbia mund të ndihmojë me kontributin e vet. Greqia dhe Shqipëria Të gjithë këto i dëgjon me vëmendje ambasadorja greke pranë OKB, Maria Theofili. Ajo është e para që e merr fjalën nga publiku për të dhënë një mesazh nga ministri i Jashtëm grek, Nikos Kotzias. "Greqia mbështetet perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor. Secili nga vendet është një rast më vete. Me Shqipërinë, Greqia do i zgjidhë problemet ne një paketë më vete.” "Dërgoji të fala ministrit, dhe thuaji aty ku ndodhet në Vjenë, që në bisedimet që janë duke u zhvilluar të gjejë një zgjidhje para takimit të ministrave të Nato-s, që pritet të mbahet në korrik,” thotë prof. Phillips i cili nuk e përmend emrin e FYROM por të gjithë e dinë për çfarë bëhet fjalë. Paketa si zgjidhje për Shqipërinë përmban me siguri ligjin e luftë s, i cili është ende në fuqi midis Greqisë dhe Shqipërisë që nga Lufta e Dytë Botërore, dhe Greqia nuk pranon ta shfuqizojë. Por jo vetëm kaq. Nga publiku ngrihet pyetja për atë që quhet "Çështja Çame”. Një përfaqësues i Oganizatës shqiptaro-amerikane "Çamëria", pyet a është Çamëria temë e bisedimeve që Shqipëria zhvillon aktualisht me Greqinë dhe kërkon më shumë transparencë për këtë çështje, sepse informacionet nga politikanët e të dy vendeve janë të ndryshme. http://www.dw.com/

Γκρίζες ζώνες στη νέα συμφωνία με Αλβανία - To Vima: Dritëhijet e marrëveshjes së Detit me Shqipërinë

Σε πέπλο μυστικότητας οι συζητήσεις για τις θαλάσσιες ζώνες. Οι διεκδικήσεις των Τιράνων, τα 12 μίλια και τα Διαπόντια Νησιά Προσαρμογές στη Συμφωνία για τις Θαλάσσιες Ζώνες του 2009, οι οποίες θα ικανοποιούν ορισμένες από τις αλβανικές απαιτήσεις, φαίνεται ότι προσανατολίζεται να αποδεχθεί η Αθήνα στο πλαίσιο του διαλόγου που ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο στην Κρήτη μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και Ντίτμιρ Μπουσάτι. Το σημείο αυτό, σε συνδυασμό με την άρση της εμπολέμου καταστάσεως, βρίσκεται, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ενδείξεις, στον πυρήνα της συμφωνίας-πακέτου που προωθούν οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Αλβανίας με ορίζοντα την άνοιξη. Οι συζητήσεις για τις θαλάσσιες ζώνες καλύπτονται από πέπλο άκρας μυστικότητας, αλλά από τις πληροφορίες που μέχρι στιγμής έχουν συλλεχθεί φαίνεται ότι κινούνται σε δύο γραμμές. Η πρώτη γραμμή είναι ότι η Αθήνα συμφώνησε να δεχθεί αναθεώρηση της Συμφωνίας του 2009 και να προβεί σε νέες διαπραγματεύσεις, με σκοπό να αλλάξει η οριοθέτηση που είχε συμφωνηθεί. Το σκεπτικό πίσω από αυτή την κίνηση της Αθήνας είναι ότι τα Τίρανα είχαν μάλλον αδικηθεί από την προηγούμενη συμφωνία. Η δεύτερη γραμμή είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών υδάτων της στα 12 ναυτικά μίλια. Κινητήριος δύναμη πίσω από την επαναδιαπραγμάτευση είναι ότι μια «νέα» συμφωνία είναι καλύτερη από μια ανενεργή συμφωνία. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ενδείξεις, μέρος των οποίων είδε το φως της δημοσιότητας σε αλβανικά μέσα ενημέρωσης αλλά επιβεβαιώνονται από ελληνικές πηγές, η Αθήνα σκέφτεται «να αποζημιώσει» τα Τίρανα με μια θαλάσσια έκταση (πέριξ της Κέρκυρας). Αυτό θα μπορούσε να γίνει με μια μετατόπιση της γραμμής οριοθέτησης και ενδεχομένως με την επιλογή διαφορετικών γραμμών βάσης από την αλβανική πλευρά. Ωστόσο, τίποτε δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο ώσπου να δημοσιοποιηθούν χάρτες και συντεταγμένες. Πρέπει να επισημανθεί ότι η Συμφωνία του 2009 παρέχει ήδη τη δυνατότητα για την Αθήνα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., χωρίς να την παραβιάζει. Το δικαίωμα της επέκτασης είχε ενσωματωθεί στη Συμφωνία από τη στιγμή που οι δύο χώρες είχαν διαφορετική αιγιαλίτιδα ζώνη κατά τις συνομιλίες: 6 ν.μ. η Ελλάδα και 12 ν.μ. η Αλβανία. Αντίθετα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η πιθανή αποδοχή από την Αθήνα ορισμένων αλβανικών επιχειρημάτων που μοιάζουν επικίνδυνα με αντίστοιχα τουρκικά, αναφορικά με την επήρεια των νησιών, ίσως εκληφθούν ως αρνητικό προηγούμενο από τρίτα μέρη, όπως η Αγκυρα. Ο λόγος είναι ότι αν η σύγκλιση Αθήνας - Τιράνων βασιστεί στην αποδοχή της αλβανικής άποψης ότι τα Διαπόντια Νησιά (βορειοδυτικά της Κέρκυρας) χάνουν σε επήρεια σε σχέση με τη Συμφωνία του 2009, τότε αποδυναμώνεται πολιτικά η ελληνική θέση αρχής σε ό,τι αφορά το Καστελλόριζο (ότι δηλαδή το νησιωτικό σύμπλεγμα έχει πλήρεις θαλάσσιες ζώνες). Ακόμα και η επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο έναντι της Αλβανίας θα ενίσχυε την πάγια θέση της Τουρκίας περί «ειδικών περιστάσεων» στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, τροφοδοτώντας τα τουρκικά επιχειρήματα σε μια μάλλον ευαίσθητη στιγμή. Κρίσιμο σημείο είναι αν η επέκταση στα 12 ν.μ. θα περιοριστεί έναντι της Αλβανίας ή θα αφορά όλο το Ιόνιο Πέλαγος, άρα και έναντι της Ιταλίας. Αν περιοριστεί προς Αλβανία, το επιχείρημα περί «ειδικών περιστάσεων» ενισχύεται. Αν συμπεριληφθεί η περιοχή προς Ιταλία, αυτό ίσως δημιουργήσει πρόβλημα με τη Ρώμη σε πιθανή επικαιροποίηση της ελληνοϊταλικής συμφωνίας οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του 1977. Οι αλβανικές αμφισβητήσεις έχουν εκφραστεί με σειρά ρηματικών διακοινώσεων, ιδιαίτερα από το 2015 και μετά, με αφορμή τη δημοσιοποίηση από την ελληνική πλευρά του χάρτη με τα οικόπεδα προς έρευνα και εξερεύνηση υδρογονανθράκων στο Ιόνιο. Ο αλβανικός σκοπός ήταν σαφής: να αποδεχθεί η Ελλάδα την ακυρότητα της Συμφωνίας του 2009. Η αρχική επιδίωξη ήταν, μέσω της προσέγγισης διεθνών νομικών γραφείων, να προσφύγουν σε διεθνή δικαιοδοτικά όργανα (όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης - ΔΔΧ). Οταν η σχετική πληροφορία διέρρευσε στην Αθήνα μέσω συγκεκριμένου προσώπου, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών προχώρησε, τον Ιανουάριο του 2015, σε επικαιροποίηση της Δήλωσης επιφυλάξεων προς τα Ηνωμένα Εθνη σε σχέση με τη δικαιοδοσία του ΔΔΧ. Η Συμφωνία του 2009 και οι αλβανικές αντιρρήσεις Η «Συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των άλλων θαλασσίων ζωνών», που υπεγράφη στις 27 Απριλίου 2009, είναι μια συμφωνία χάραξης ενός «θαλάσσιου ορίου πολλαπλών χρήσεων». Αυτό είναι το μυστικό της, το γεγονός δηλαδή ότι οριοθετεί όχι μόνο υφιστάμενες αλλά και μελλοντικές ζώνες δικαιοδοσίας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας έκρινε αντισυνταγματική τη Συμφωνία αυτή στις 8 Δεκεμβρίου 2009. Το Δικαστήριο επικαλέστηκε τέσσερις βασικούς λόγους: α) την έλλειψη πληρεξουσιότητας με το αιτιολογικό ότι ο τότε πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα είχε εντολή για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και όχι των άλλων θαλασσίων ζωνών, β) τις ελλείψεις και ασάφειες σε θέματα όπως π.χ. οι γραμμές βάσης, κάτι όμως που μάλλον ισχύει για την αλβανική πλευρά και είχε απασχολήσει ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, γ) τη μη εφαρμογή βασικών αρχών του Διεθνούς Δικαίου, όπως αυτή της ευθιδικίας (που συνιστά και πάγια τουρκική θέση) και δ) την αναγνώριση πλήρους επήρειας στα ελληνικά νησιά στην υπό οριοθέτηση περιοχή, δηλαδή στα Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσσα, Μαθράκι), που θα έπρεπε να λάβουν μειωμένη επήρεια λόγω «ειδικών περιστάσεων» (άλλο ένα επιχείρημα που μοιάζει να προέρχεται από το τουρκικό «νομικό οπλοστάσιο»). Της δικαστικής αποφάσεως είχαν προηγηθεί σφοδρές αντιδράσεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος και του τότε υποψήφιου πρωθυπουργού Ράμα. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο κ. Ράμα, τότε δήμαρχος Τιράνων, είχε ενημερωθεί από έλληνες ανώτερους αξιωματούχους περί της Συμφωνίας και δεν είχε αρχικά εκφράσει αντιρρήσεις. Οι διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνία του 2009 ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2007 και ολοκληρώθηκαν έπειτα από τέσσερις συναντήσεις. Το «θαλάσσιο όριο πολλαπλών χρήσεων», συνολικού μήκους 64,4 ναυτικών μιλίων, που επελέγη είχε ως βασικό σκοπό να ξεπεραστεί η διαφορά στα χωρικά ύδατα των δύο πλευρών. Με τη μέθοδο αυτή, η ελληνική πλευρά είχε το απόλυτο μονομερές δικαίωμα να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη όποτε το έκρινε σκόπιμο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η Ελλάδα θα κέρδιζε με την επέκταση στα 12 ν.μ., περίπου 306 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσα θα κερδίσει και σήμερα εφόσον επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που φέρουν την κυβέρνηση να προχωρά στην κίνηση αυτή. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ακολουθηθεί στον υπολογισμό της μέσης γραμμής η φυσική ακτογραμμή. Παράλληλα, έκλεισαν εκατέρωθεν όλοι οι «νόμιμοι κόλποι», συμπεριλαμβανομένου του κόλπου της Κέρκυρας, όχι όμως και του Κόλπου των Αγίων Σαράντα που δεν πληροί τα προβλεπόμενα κριτήρια της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. http://www.tovima.gr/

Rregullime të Marrëveshjes mbi zonat detare të vitit 2009, të cilat do të plotësojnë disa nga kërkesat e Tiranës janë duke u përshtatur nga Athina ajo si pjesë e dialogut që filloi nëntorin e kaluar në Kretë mes të ministrave të jashtëm dhe Nikos Kotzias dhe Ditmir Bushati. Kështu shkruan gazeta greke “To Vima” teksa i referohet dritëhijeve që po shoqërojnë këtë proces.  Kjo pikë, së bashku me heqjen e ligjit të  luftës janë dy shtyllat kryesore të marrëveshjes paketë që dy qeveritë synojnë të nënshkruajnë në pranverë. Sipas “To Vima” diskutimet mbi zonat detare janë  të mbuluara me një vello ekstreme të fshehtësisë, por informacioni i mbledhur deri më tani tregon se është duke u lëvizur në dy linja. Linja e parë është se Athina ka rënë dakord të pranojë një rishikim të Marrëveshjes së vitit 2009 , me qëllim ndryshimin e demarkacionit të rënë dakord. Arsyet e kësaj lëvizje e Athinës janë se Tirana ndoshta ishte penalizuar me marrëveshjen e parë. Linja e dytë është se qeveria greke ka në plan të vazhdojë me zgjerimin e ujërave territoriale në 12 milje detare. Forca lëvizëse prapa këtij rinegocimi është se një marrëveshje "e re" është më e mirë se një marrëveshje joaktive. Sipas indikacioneve deri më tani, Athina është duke marrë parasysh"kompensimin e" Tiranës me një zonë detare (rreth Korfuzit). Kjo mund të bëhet me një zhvendosje të vijës së demarkacionit dhe ndoshta me ndryshime në zgjedhjen e vijës bazë nga pala shqiptare. Megjithatë, asgjë nuk mund të merret si e mirëqenë derisa të botohen harta dhe koordinata. Duhet të theksohet se edhe marrëveshja e 2009 e bënte të mundur që Athina të zgjeronte ujërat e saj territoriale në 12 milje detare, pa shkelje. Nga anën tjetër, mund të argumentohet se pranimi nga Athina i disa argumenteve të palës shqiptarë në lidhje me ndikimin e ishujve duken të rrezikshme pasi mund të shihet si precedent negativ nga palët e treta. Në qoftë se Athina merr për bazë mendimin e palës shqiptare që sshujt në veri të Korfuzit (Northëest Corfu) të humbasin ndikimin në lidhje me Marrëveshjen e vitit 2009, atëherë dobësohet politikisht pozicioni grek në lidhje me Kastellorizon (që mbështet parimin se  komplekset ishullore kanë zona të plota detare). Edhe zgjerimi i ujërave territoriale vetëm kundër Shqipërisë do të forcojë pozicionin e fortë e Turqisë në "rrethana të veçanta" në Egje dhe në Mesdheun Lindor.  Një pikë tjetër kritike është nëse zgjerimi në 12 milje do të kufizohet vetëm në rastin e  Shqipërisë apo në të gjithë Detin Jon, pra edhe me Italinë. Nëse kufizohet vetëm  me Shqipërinë, argumenti i "rrethanave të veçanta" përforcohet. Në qoftë se kjo do të përfshijë edhe zonën drejt Italisë, kjo mund të krijojë një problem me Romën nëse do të ketë një përditësim të mundshëm të marrëveshjes greko-italiane të vitit 1977. http://www.respublica.al/