Αποδιοργάνωση των παιδιών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Jonathan Rothwell) - Çorientim i fëmijëve për shkak të rrjeteve sociale (Jonathan Rothwell)

 

Μελέτη κοινής γνώμης για τις «Σχέσεις μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας»

Η ταυτότητα των Αλβανών στην Ελλάδα-Identiteti i shqiptarëve në Greqi.

Η ταυτότητα των Αλβανών στην Ελλάδα Η πιο πρόσφατη και πιο άρτια φετινή μελέτη δείχνει ότι οι Αλβανοί μετανάστες ενσωματώθηκαν στην ελληνική κοινωνία ταχύτερα και πληρέστερα από κάθε άλλη ομάδα ξένων μεταναστών.[1] Αντιγράφουμε: Οι μετανάστες έχουν γίνει οργανικό στοιχείο της τοπικής κοινωνίας και η ενσωμάτωση τους προκύπτει από τις ίδιες διαδικασίες που ορίζουν τις ζωές των ντόπιων. Καθώς οι Αλβανοί μετανάστες έχουν ενταχθεί σε μεγάλο βαθμό στις τοπικές κοινωνίες θα ήταν ίσως άκαιρο να συζητάμε για αλβανική κοινότητα στην Ελλάδα, καθώς οι περισσότεροι εμφανίζονται διασκορπισμένοι στον αστικό και περιαστικό ιστό χωρίς ιδιαίτερα κοινωνικά δίκτυα ενεργοποιημένα μεταξύ τους. Δεν προβάλλουν ιδιαίτερα την εθνική ταυτότητα, η οποία δεν φαίνεται να είναι ένας ισχυρός συνδετικός κρίκος που να τους συσπειρώνει στην καθημερινή τους ζωή. Οι Αλβανοί στη μεγάλη πλειοψηφία τους προσαρμόζονται, αποφασίζουν να ζήσουν εδώ, μαθαίνουν αμέσως ελληνικά και εντάσσονται. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το ποσοστό των μαθητών με αλβανική καταγωγή/υπηκοότητα που φοιτούν στα ελληνικά σχολεία φτάνει στο 71,5% του συνόλου των αλλοδαπών μαθητών. Το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών αναφέρει ότι 100.000 Αλβανοί μετανάστες έχουν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και 20.000 είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης. Οι γονείς ωθούν τα παιδιά τους στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, στην απόκτηση πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και, σε αρκετές περιπτώσεις, τους αποτρέπουν από το να χρησιμοποιούν την αλβανική. Η διαδικασία συγκρότησης της ταυτότητας των Αλβανών διαφοροποιείται με βάση τα βιώματά τους και τις ηλικίες. Από την επιτόπια έρευνα προκύπτει ότι οι Αλβανοί δεύτερης και, πλέον, τρίτης γενιάς βρίσκονται σε μια ενδιάμεση συνθήκη. Αναφέρει ο Δώρης Κυριαζής: Η δεύτερη και η τρίτη γενιά παραμένουν Αλβανοί αλλά τρόπον τινά Αλβανοί, αρχίζουν και ενσωματώνουν στοιχεία ελληνικότητας, δηλαδή συνδυάζουν πια, είναι κάτι που βρίσκεται στο ενδιάμεσο, πιστεύω πως μάλλον αγαπάνε περισσότερο την Ελλάδα ως τη χώρα που μεγάλωσαν και ζούμε και εντάξει έχουν και από ακούσματα από επαφές από ταξίδια και ένα είδος σχέσης ξανά πνευματικής με την άλλη χώρα την Αλβανία. Θα πρέπει να γίνουν έρευνες για να επαληθευτούν, αυτή η κατηγορία των ανθρώπων με διπλή ταυτότητα και αν μου επιτραπεί ο όρος και τη διπλή πατρίδα. Χαρακτηριστικά μας αναφέρει ένας πληροφορητής: Λέει το παιδί μου εγώ πατέρα έρχομαι στην Αλβανία μαζί σου και με λένε το ελληνάκι. Είμαι στην Ελλάδα στο σχολείο και με λένε το αλβανάκι. Με ρωτάει το παιδί μου, πατέρα εγώ τι είμαι. Εγώ σαν πατέρας δεν ξέρω τι να του απαντήσω, εσείς ξέρετε να του απαντήσετε; Ακόμη όμως και σε πιο σύντομες επισκέψεις στην χώρα καταγωγής, οι οποίες δεν συνδέονται με κάποιου είδους μόνιμη εγκατάσταση, τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει στην Ελλάδα δεν φαίνεται να βρίσκουν κάποιο κοινό στοιχείο. Αναφέρει ένας άλλος πληροφορητής μας: Δηλαδή τα παιδιά και όταν πηγαίνουν στους παππούδες πηγαίνουν μία φορά το χρόνο δυο-τρεις μέρες και αυτά όταν ήταν μικρά, τώρα όσο μεγαλώνουν δεν πηγαίνουν καν, οι περισσότεροι παππούδες έχουν πεθάνει οι σχέσεις πλέον με τη χώρα αυτή είναι σχεδόν μηδενικές οπότε πιστεύω αυτή η γενιά έχει ενταχθεί πλήρως στην ελληνική κοινωνία είναι μόνο μία ανάμνηση η Αλβανία για αυτούς. Οι δυσμενείς αναπαραστάσεις στο δημόσιο λόγο και οι κρατικές πολιτικές δεν βοήθησαν ιδιαίτερα στην ένταξη των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες. Όπως παρατηρούν η Triandafyllidou και Veikou το 2002, η απροθυμία του Ελληνικού Κράτους να διαχειριστεί την μετανάστευση ως ένα μακροπρόθεσμο φαινόμενο αρχικά καθώς επίσης η έλλειψη ενός πλαισίου πολιτικών ακόμη και 10 χρόνια μετά το πρώτο μεγάλο κύμα δείχνουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ αυτών και του εθνικοπολιτισμικού ορισμού της ελληνικής ταυτότητας. Ο μεταναστευτικός νόμος 2910/2001 χορήγησε ίσα δικαιώματα με αυτά των Ελλήνων στους ξένους πολίτες που διαμένουν νόμιμα στη χώρα, όσον αφορά στην εθνική ασφάλιση και κοινωνική προστασία. Ο ασφαλιστικός φορέας που καλύπτει τους περισσότερους μετανάστες είναι το Ι.Κ.Α. Οι παροχές που δικαιούται ο ασφαλισμένος και τα εξαρτημένα μέλη της οικογένειάς του είναι ίδιες με αυτές των Ελλήνων ασφαλισμένων:  ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νοσοκομειακή περίθαλψη, επίδομα ασθενείας, ατυχήματος, μητρότητας, σύνταξη και λοιπές παροχές. Έως τότε το έλλειμμα της ιατρικής ασφάλισης των Αλβανών αναπληρώθηκε από τη συνδρομή των ίδιων των ιατρών στα δημόσια νοσοκομεία. Πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία υπήρχε παράτυπα, ιδιαιτέρως για επείγοντα περιστατικά, αλλά διέφερε ως προς την ποιότητα και το εύρος της πρόσβασης. Πολλοί Έλληνες ιατροί καθώς και Έλληνες πολίτες στάθηκαν αρωγοί σε προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζαν οι Αλβανοί, σε αντίθεση με άλλες εκδηλώσεις του δημόσιου βίου, όπου η ρατσιστική διακριτική αντιμετώπιση των Αλβανών ήταν έκδηλη. Τα σχόλιά τους για τους Έλληνες ιατρούς στο Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι εγκωμιαστικά. Μεγάλη αλλαγή στον μεταναστευτικό χάρτη της Ελλάδας αποτελεί η αύξηση των Μουσουλμάνων μεταναστών με την «προσφυγική κρίση». Το έντονο κλίμα του «αντι-αλβανισμού», του ρατσισμού κατά των Αλβανών άρχισε να υποχωρεί και να υποκαθίσταται από το ρατσισμό έναντι των μουσουλμανικών μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών, το οποίο σηματοδότησε μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη των Αλβανών μεταναστών που παραμένουν σήμερα η πολυπληθέστερη κοινότητα μεταναστών στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών κατοικεί σε αστικά κέντρα, κυρίως, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Ως συνέπεια της οικονομικής κατάστασης, ένα ποσοστό αυτών ταξιδεύει σε χώρες της Ε.Ε. αναζητώντας εργασία. Ένας αριθμός των Αλβανών μεταναστών αποφασίζει τα τελευταία χρόνια να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής προκειμένου να αναζητήσει ασφαλέστερες εργασιακές και οικονομικές συνθήκες διαβίωσης. Σε αρκετές περιπτώσεις, η επιστροφή αυτή έχει προσωρινό χαρακτήρα και προσιδιάζει με ένα σχήμα επαναλαμβανόμενης κινητικότητας ανάμεσα στις δύο χώρες, παρά μία απόφαση επιστροφής και μόνιμης εγκατάστασης. Η συλλογική δραστηριότητα και εκπροσώπηση των Αλβανών μεταναστών σχετίζεται με την υπεράσπιση και προώθηση ζητημάτων που αφορούν στην παραμονή τους και τη νομική κατάστασή τους στην Ελλάδα. Άρχισαν τη δεκαετία του 2000 να συστήνονται Σύλλογοι Αλβανών με νομική υπόσταση και με την ειδικευμένη μορφή. Ωστόσο, πολλοί Αλβανοί μετανάστες επιλέγουν να απέχουν από σχέσεις με συλλόγους, γιατί θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν πολλοί προσωποπαγείς σύλλογοι που δεν εξυπηρετούσαν συλλογικά συμφέροντα και «υπάγονται στα κόμματα της Αλβανίας», ενώ δεν υπάρχει συνεργασία μεταξύ των συλλόγων των Αλβανών ώστε να προωθούνται τα κοινά συμφέροντα. Αυτό ισχύει και για πολλά άτομα σε νεαρή ηλικία, της λεγόμενης «δεύτερης γενιάς» που δεν θέλουν να σχετίζονται με Αλβανικούς συλλόγους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη κινητικότητα των Αλβανών μεταναστών δεύτερης γενιάς προς την εκμάθηση της μητρικής τους γλώσσας (Gogonas 2009, 2010). Η δημόσια χρήση των αλβανικών δε θεωρείται, πλέον, ως μία απορριπτέα ή στιγματισμένη πρακτική. Αντίθετα αποτελεί ένα πρόσθετο προσόν γλωσσομάθειας, μια ακόμη γλώσσα στο βιογραφικό, η γνώση της οποίας βελτιώνει τις δεξιότητες και αυξάνει βελτιώνει την ανάδειξη ενός επαγγελματικού προφίλ, κάτι που μπορεί να ανοίξει εργασιακούς δρόμους. Η τάση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη στάση που ακολουθούσαν τα πρώτα χρόνια της διαβίωσης στην Ελλάδα οι μετανάστες γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά (Ευθυμιάδου 2014, Κοιλιάρη 2014). Ν.Ι.Μέρτζος [1] Μελετώντας πτυχές της Αλβανικής Μετανάστευσης στην Ελλάδα, Ιωάννης Μάνος, Δώρα Παπαδοπούλου και Βασιλική Μακρυγιάννη, Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Θεσσαλονίκη, 2017, σελίδες 29, 32, 37, 46, 50-51, 55-56, 58, 61, 65, 68, 75-82, 89, 95-99, 103,105, 107-109, 123

Identiteti i shqiptarëve në Greqi. Një studim i shkëlqyer i kohëve të fundit tregon se emigrantët shqiptarë janë instaluar në shoqërinë helene më shpejt dhe në mënyrën më të plotë nga çdo grup tjetë i huaj (1). Po kopjojmë: Emigrantët janë bërë pjesë organike e komunitetit lokal dhe trupëzimi i tyre vjen si rrjedhim i të njejtave procedura që cakton jeta e vendasve. Pasi emigrantët shqiptarë janë instaluar në një nivel të lartë në shoqëritë lokale do të ishte ndoshta e pavend që të diskutojmë për një komunitet shqiptar në Greqi, pasi shumica prej tyre janë të shpërndarë në rrjetin qytetar dhe atë rural pa rrjete të veçanta shoqërore të aktivizuar ndërmjet tyre.  Nuk proklamojnë në  veçanti identitetin e tyre kombëtar, e cila nuk duket që të jetë një hallkë e fortë lidhëse e cila ti mbledhë në jetën e përditëshme. Shqiptarët në shumicën e tyre dërmuese përshtaten, vendosin që të jetojnë këtu, mësojnë menjëherë greqisht dhe instalohen. Sipas të dhënave të fundit, përqindja e nxënësve me prejardhje/nënshtetësi shqiptare që studiojnë në shkollat helene arrin në 71,5 % të numrit total të nxënësve të huaj. Forumi Helen i Emigrantëve raporton se 100.000 emigrantë shqiptarë kanë mbaruar arsimin e mesëm të lartë  dhe 20.000 prej tyre kanë përfunduar studimet e larta. Prindërit i shtyjnë fëmijët e tyre në mësimin e gjuhës helene, në marrjen e një dipllome universitare dhe në mjaft raste i dekurarojnë të përdorin gjuhën shqipe. Procesi i strukturimit të identitetit të shqiptarëve diferencohet me bazë eksperiencat e tyre të jetuar dhe në moshat e ndryshme. Nga kërkimi në vend del se shqiptarët e brezit të dyt dhe tashmë ata të brezit të tretë, gjenden në një gjendje të mesme. Dhori Qiriazi raporton se: Brezi i dytë dhe i tretë mbeten shqiptarë por në një farë mënyrë shqiptarë. Fillojnë që të instalojnë elementë të së qënit helen, dmth ndërthurrin tashmë, është një gjendje që gjendet në mes, besoj se më shumë duan Greqinë si vendi ku u rritën dhe jetojmë si dhe kanë dëgjime nga kontaktet dhe udhëtimet e një llojë marrdhënie shpirtërore me vendin tjetër Shqipërinë. Do të duhet që të bëhen kërkime që të vërtetohet, kjo kategori e personave me identitet të dyfishtë dhe nëse mund të më lejohet përkufizimi dhe atdhe të dyfishtë. Ja se çfarë na sjell një informues: Më thotë djali im, unë baba po vij në Shqipëri me ty dhe më quajnë grek. Jam në Greqi në shkollë dhe më quajnë shqiptar. Më pyet djali, baba, unë çfarë jam. Unë si baba nuk di se çfarë ti përgjigjem, ju dini se çfarë përgjigje t'iu jepni? Por akoma, dhe në vizitat më të shkurtra në vendin e prejardhjes, të cilat nuk lidhen me një farë qëndrimi të përhershëm, fëmijët që janë rritur në Greqi nuk duket se kanë gjetur ndonjë element të përbashkët. Na thotë dhe një informues tjetër: Dmth fëmijët, dhe kur shkojnë në gjyshërit e tyre njëherë në vit, dy - tre ditë dhe këto kur ishin të vegjël, tani sa më shumë rriten nuk shkojnë fare, shumica e gjyshërve kanë vdekur dhe marrdhëniet me këtë vendin tashmë janë pothuajse zero, kështu që mendoj se ky brez është plotësisht i instaluar në shoqërinë helene dhe Shqipëria për ta është thjesht një kujtim. Përfaqësimet negative në fjalën publike dhe politikat shtetërore nuk ndihmuan në veçanti instalimin e emigrantëve në shoqëritë lokale. Ashtu siç vërejnë Triantafillidou dhe Veikou në vitin 2002, mungesa e vullnetit të Shtetit Helen të menaxhojë emigrimin fillimisht si një fenomen afatgjat si dhe mungesa e një kornize politike dhe dhjetë vjet pas dallgës së parë të madhe, tregojnë se ka një lidhje ndërmjet tyre dhe përcaktimit etnokulturor të identitetit helen. Ligji i emigracioniti vitit 2910/2001 iu dha të drejta të barabarta me ato të helenëve, të gjithë qytetarëve që banojnë në mënyrë të përhershme në vend, përsa i përket sigurimeve kombëtare dhe mbrojtjes sociale. Institucioni i sigurimeve shoqërore i cili mbulon shumicën e emigrantëve është IKA. Përfitimet që kanë të drejtë të marrin të siguruarit dhe anëtarët e familjes që varen prej tyre, janë të njejta me ato të të siguruarve helene: përkujdesje mjekësore, spitalore, kompesime në rast sëmundjeje, aksidenti, lindje fëmijësh, pension etj. Deri atëhere mungesa e sigurimeve mjekësore e shqiptarëve, u plotësua nga kontributi i vetë mjekëve në spitalet shtetërore. Aksesi në spitalet shtetërore ekzistonte në mënyrë jo-formale, në veçanti në rastet urgjente, por ndryshonte përsa i përket cilësisë dhe gjërësisë së aksesit. Shumë mjekë helenë si dhe qytetarë helenë qëndruan pranë dhe ndihmuan në zgjidhjen e problemeve shëndetësore që përballonin shqiptarët, në kundërshtim me demostrimet e tjera të jetës publike, ku përballimi racist dhe diferencues i shqiptarëve ishte i dukshëm. Komentet e tyre për mjekët Helenë në Sistemin Kombëtar të Shëndetit janë glorifikuese. Një ndryshim të madh në hartën e emigracionit të Greqisë përbën shtimi i myslymanëve emigrantë gjatë "krizës së emigrimit". Klima e fortë e "anti-shqiptarizmit", e racizmit ndaj shqiptarëve filloi që të tërhiqej dhe të zvendësohej nga një racizëm ndaj popullatave emigruese myslymane, e cila shënonte dhe instalimn më të madh shoqëror të emigrantëve shqiptarë të cilët deri më sot mbeten komuniteti më i madh i emigrantëve në Greqi. Përqindja më e madhe e tyre banon në qëndrat qytetare, kryesisht në Athinë dhe në Thessaloniki. Si rrjedhim  i gjendje ekonomike, një pjesë e tyre udhëton në vendet e B.E duke kërkuar punë. Një numër emigrantë shqiptarësh vendos vitet e fundit që të kthehet në vendin e prejardhjes me qëllim që të kërkojë kushte ekonomike dhe punësimi më të sigurta. Në mjaft raste, ky kthim kishte një karakter të përkohshëm dhe ngjason me tepër me një formë të një lëvizje të përsëritur ndërmjet dy vendeve, se sa një vendim i kthimit dhe qëndrimit të përhershëm. Aktiviteti kolektiv dhe përfaqësimi i emigrantëve shqiptarë, ka lidhje me mbrojtjen dhe promovimin e çështjeve që kanë lidhje me qëndrimin e tyre dhe gjendjen juridike të tyre në Greqi. Filluan në dhjetëvjeçarin e 2000-ës që të krijohen Shoqatat e Shqiptarëve me një dimension juridik dhe me një formë të specializuar. Ndërkaq, shumë emigrantë shqiptarë zgjedhin që të qëndrojnë larg nga marrdhëniet me shoqatat, sepse e konsiderojnë se u krijuan shumë shoqata të personifikuara që nuk iu shërbejnë interesave të përbashkëta dhe "janë degë të partive në Shqipëri", ndërsa nuk ekziston një lloj bashkëpunimi ndërmjet shoqatave të shqiptarëve në mënyrë që të promovohen interesat e përbashkëta. Kjo vlen dhe për shumë persona të rinj në moshë, të së ashtuquajturës "brezi i dytë" që nuk duan që të kenë lidhje me shoqatat shqiptare. Vitet e fundit vërehet një lëvizje e theksuar tek emigrantët shqiptarë të brezit të dytë për mësimin e gjuhës së tyre mëmë. (Gogonas 2009, 2010). Përdorimi publik i shqipes, nuk konsiderohet, tashmë si një praktikë e përjashtuar dhe e shenjëstruar. Në kundërshtim ajo përbën një aftësi shtesë gjuhore, një gjuhë më tepër në CV, njohuria e sëcilës përmirëson aftësitë dhe shton, përmirëson shpalosjen e një profili profesional, diçka që mund të hapë rrugë të tjera punësimi. Kjo tendencë vjen në kundërshtim me pozicionin që ndiqnin gjatë viteve të para të jetesës në Greqi prindërit emigrantë por dhe vetë fëmijët (Efthimiadou 2014, Koiliari 2014). N.I Mertzos (1) Duke studiuar aspektet e Emigrimit Shqiptar në Greqi, Joan Mano, Dhora Papadhopoulou dhe Vasiliki Makriyianni, Qëndra për Demokracinë dhe Miqësinë në Europën Juglindore, Thessalonik 2017, fq 29, 32, 37, 46, 50-51, 55-56, 58, 61, 65, 68, 75-82, 89, 95-99, 103,105, 107-109, 123 Përgatiti, përshtati, përktheu Pelasgos Koritsas.