Βυθκούκη Κορυτσάς - Vithkuq

Κοπή βασιλόπιτας από την Ομόνοια Παράρτημα Κορυτσάς! - Prerja e Vasilopitës nga Omonia Dega Korçë!

Η Ομόνοια Παράρτημα Κορυτσάς  όπως κάθε χρόνο διοργάνωσε μια εκδήλωση για την Κοπή της Βασιλόπιτας . Την τελετή αυτή την ένταξε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων,  για την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας που έχει καθοριστεί για της  9 Φεβρουαρίου. Την εκδήλωση, που είχε τίτλο «Την γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική» την  άνοιξαν οι μαθητές του Ελληνοαλβανικού Σχολείου Όμηρος με δύο ποιήματα, του Οδυσσέα Ελύτη και Νίκου Γκάτσου. Έπειτα πήρε το λόγο ο Πρόεδρος εν καθήκον του Παραρτήματος κ Γρηγόρης Καραμέλος  ο οποίος χαιρέτησε και ευχαρίστησε   τους παρευρισκομένους . Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος κ Γεώργιος Αλαμάνος με την σειρά του χαιρέτησε την εκδήλωση και αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα της ελληνικής γλώσσας, της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στην περιοχή αλλά και το πολυδιάστατο ρόλο της ομογένειας στην πόλη αυτή.  Στην συνέχεια μίλησε ο Πρόεδρος του ΚΕΑΔ κ Βαγγέλης Ντούλες ο οποίος χαιρέτησε την εκδήλωση και αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα της Ελληνικής Γλώσσας. Ο Συντονιστής Εκπαίδευσης κ Σωτηρούδας Βασίλειος που έλαβε το λόγο αμέσως μετά, μέσα από τις απόψεις σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων από όλο τον κόσμο, αναφέρθηκε στην σπουδαιότητα της Ελληνικής γλώσσας. Η καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας του Φαν Νολι  κ ¨Ολσα Πρίφτη, παίρνοντας ως παράδειγμα την γνωστή ομιλία του Ζολώτα στα αγγλικά, αναφέρθηκε συνοπτικά για την προσφορά της ελληνικής γλώσσας σε όλες τις γλώσσες του κόσμου και ιδιαίτερα στην αγγλική γλώσσα.   Τέλος διαβάστηκε ο λόγος του Υφυπουργού Εξωτερικών κ Τέρενς Κούικ για την Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας. Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν διάφοροι ομογενείς επιχειρηματίες. Οι παρευρισκόμενοι διασκέδασαν με ελληνική μουσική. Παραθέτουμε φωτογραφίες και βίντεο για καλύτερη ενημέρωση.

Omonia Dega Korçë si çdo vit organizoi një event me rastin e Prerjes së Vasilopitës. Këtë ceremoni e vendosi në kontekstin e aktiviteve të Ditës Ndërkombëtare të Gjuhës Greke  që është caktuar në datën 9 shkurt. Këtë event, me titull “Gjuha që më dhanë është ajo Greke” e hapën nxënësit e Shkollës Shqiptaro-Greke Omiros me dy poezi, nga Odisea Eliti (nobelist)  dhe Niko Gatsos. Më pas mori fjalën Kryetari në detyrë i Degës së Korçës z Ligoraq Karamelo i cili përshëndeti dhe falenderoi ata sa ishin prezentë. Konsulli i Përgjithshëm i Greqisë z Jorgo Alamano, në vazhdim, përshëndeti  eventin dhe iu referua rëndësisë së Gjuhës Greke, të edukimit në gjuhën greke në zonë, por dhe rolit multidimensional të homogjenëve në këtë qytet. Në vazhdim foli dhe Kryetari i PBDNJ-së  z Vangjel Dule, i cili përshëndeti këtë event dhe iu referua rëndësisë së Gjuhës Helene. Koordinatori i Arsimit për Shqipërinë, përfaqësues i Ministrisë së Arsimit të Greqisë,  z Sotiroudha Vasilios,nëpërmjet thënieve të njerëzve të mëdhenj e të njohur, të dijes nga e gjithë bota, foli mbi rëndësinë e gjuhës Helene. Pedagogia e Gjuhës Angleze në Universitetin Fan Nolin, znj Olsa Prifti, duke marrë si shembull një fjalë të mbajtur nga Zolota, analizoi shkurtimisht kontributin e gjuhës greke në të gjithë gjuhët e botës dhe në veçanti në gjuhën angleze. Në fund u lexua fjala e Zv/ministrit të Jashtëm z Terens Kuik mbi Ditën Ndërkombëtaretë Gjuhës Helene. Sponsorë të këtij eventi ishin biznesmenë që janë pjesë e homogjenëve. Më pas të ftuarit u argëtuan me muzikën greke. Po shtojmë fotografi dhe video për një informim më të mirë.

Το «Κτίριο Σεφέρη» στην Κορυτσά γίνεται πάλι έδρα του ελληνικού Γενικού Προξενείου - "Ndërtesa Seferi" bëhet sërish selia e Konsullatës së Përgjithshme Greke në Korçë !

Έδρα του ελληνικού Γενικού Προξενείου στην Κορυτσά, γίνεται και πάλι το «Κτήριο Σεφέρη» καθώς οι εργασίες αποκατάστασης του νεοκλασικού αρχοντικού, προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2018. Όπως σε κάθε πόλη, υπάρχουν κτίρια τα οποία αποτελούν μαρτυρίες της ιστορικής τους πορείας και της ιδιαίτερης ταυτότητάς τους, κοινωνικής και πολιτιστικής, το λεγόμενο «Κτήριο Σεφέρη», είναι για την όμορφη Κορυτσά, δηλωτικό του αρχιτεκτονικού πλούτου της, αλλά και της δύναμης, του καθοριστικού ρόλου του ελληνικού και ορθόδοξου στοιχείου, στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της. Το «Κτήριο Σεφέρη», φέρει αυτή την ονομασία, λόγω της χρήσης του, ως Γενικού Προξενείου, όταν υπηρέτησε ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ως γενικός πρόξενος, τη διετία 1936- 1937. Πρόκειται, για ένα νεοκλασικό κτίριο το οποίο βρίσκεται στο κέντρο, στην καρδιά της Κορυτσάς, στην αρχή του πεζόδρομου της πόλης, διακόσια μέτρα από τον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό, πλησίον του νέου Δημαρχείου, της Περιφέρειας και της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Στο επιβλητικό αρχοντικό, με τη μεγάλη μαρμάρινη σκάλα και τον κήπο με τις τριανταφυλλιές, στο οποίο βρισκόταν και η προξενική κατοικία, τον Νοέμβριο του 1936 ο νεαρός Γιώργος Σεφεριάδης, έφτασε από την Αθήνα ως διπλωμάτης. Εκεί, ο ποιητής έμεινε για 2 χρόνια και έγραψε κάποια σπουδαία ποιήματα. Το ιστορικό κτίριο, ανασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από τον ιατρό Μιχαήλ Τούρτουλη, ο οποίος είχε σπουδάσει στην Αθήνα. Κατά την περίοδο του καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα είχε χρησιμοποιηθεί για κρατικούς και κομματικούς σκοπούς, ενώ στη συνέχεια λειτούργησε ως έδρα του Δημοκρατικού Κόμματος στην πόλη. Το 1997 καταστράφηκε από πυρκαγιά, η οποία ξέσπασε κατά τη διάρκεια των ταραχών στην Αλβανία. Ένα χρόνο αργότερα, αγοράστηκε από το ελληνικό κράτος το 1998, από τον τότε γενικό πρόξενο, σήμερα Πρέσβη ε.τ. Νίκο Βαμβουνάκη. Η άδεια ανακατασκευής το κτιρίου, εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2016, ενώ οι εργασίες άρχισαν τον Μάιο του επομένου έτους. Το κτίριο, έχει τρία επίπεδα και συνολική έκταση 650 τ.μ. Το κόστος ανακατασκευής του έργου έχει καλυφθεί με χορηγίες, σε είδος και σε χρήμα, από ελληνικές και ομογενειακές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Αλβανία. Ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Κορυτσά Γεώργιος Αλαμάνος μίλησε στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για τη σημασία της αποκατάστασης του ιστορικού κτιρίου: «Η ταχεία αποκατάσταση- ανακατασκευή του "Κτήρίου Σεφέρη" ήταν επιβεβλημένη. Τούτο επειδή το κτίριο αυτό θα αποτελέσει μία εξαιρετικής ωραιότητας και θέσης "στέγη" του Γενικού μας Προξενείου, ταυτόχρονα δε και ένα σύμβολο του μεγάλου ενδιαφέροντός μας για την αναβάθμιση της ελληνικής παρουσίας στην περιοχή της Κορυτσάς. Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Ν. Κοτζιάς με τις έγκαιρες αποφάσεις του άνοιξε τον δρόμο για την υλοποίηση του έργου, με τρόπο μάλιστα ασυνήθιστο, μέσω δηλαδή χορηγιών. Ευχαριστούμε θερμά τους χορηγούς, ελληνικές και ομογενειακές επιχειρήσεις, καθώς και τα διευθυντικά τους στελέχη, όχι μόνο για τις χορηγίες αλλά και για την προθυμία με την οποία ανταποκρίθηκαν. Το έργο θα ολοκληρωθεί, και θα εγκαινιασθεί πιστεύω, εντός του έτους».

Seli e Konsullatës së Përgjithëshme Greke në Korçë bëhet sërish “Ndërtesa SeferI”, pasi punimet për rindërtimin e kësaj shtëpie tradicionale po vazhdojnë me rritme të shpejta dhe priten të përfundojnë brenda vitit 2018. Si në çdo qytet, ekzistojnë ndërtesa të cilat përbëjnë dëshmi të rrugëtimit historik dhe të identitetit t veçantë që kanë, nga pikëpamja shoqërore dhe kulturore,  shtëpia “Seferi”, është për qytetin e bukur të Korçës pjesë e pasurisë arkitekturore të saj, e cila përfaqëson më së miri elementin helen dhe orthodhoks të qytetit, në krijimin e profilit të saj. Ndërtesa “Seferi” mban një emër, për shkak të përdorimit të saj, si Konsullata e Përgjithsme, ku Jorgo Seferi kreu funksionin e konsullit të Përgjithshëm gjatë viteve 1936-37. Bëhet fjalë pra për një ndërtesë klasike në zemër të Korçës në pedonalen e qytetit, dyqind metro nga Katedralja Orthodhokse, pranë Bashkisë së re, Prefekturës dhe Bibliotekës Qëndrore. Kjo ndërtesë mbizotëruese, me shkallë prej mermeri dhe kopsht me trëndafila, në të cilën ndodhej dhe shtëpia Konsullore, në Nëntor të vitit 1936 i riu Jorgo Seferiadhi, pasi kishte erdhur nga Athina si dipllomat. Atje, poeti qëndroi për dy vjet dhe shkroi disa poezi të bukura. Ndërtesa historike, u rindërtua në fillimet e shekullit të 20-të nga mjeku Mihail Turtulli, i cili kishte studiuar në Athinë. Gjatë periudhës së Diktaturës së Enver Hoxhës ishte përdorur për shërbime shtetërore apo partiake, ndërsa në vazhdim u kthye si bazë e Partisë Demokratike në qytet. Më 1997 u shkatërrua nga një zjarr i cili filloi gjatë rrëmujrave të atij viti në Shqipëri. Një vit më vonë u ble nga shteti helen në vitin 1998 nga konsulli i asaj kohe, sot Ambasador  Niko Vamvounaki. Leja e rikonstruksionit të ndërtesës, u dha në shtator të vitit 2016, ndërsa punimet filluan në Maj të vitit që pasoi. Ndërtesa, ka tre nivele dhe një sipërfaqe totale prej 650 m2. Kostoja e rikonstruksionit të veprës është mbuluar nga financime, donacione në mall dhe vlera monetare nga kompani homogjene dhe helene që kanë aktivitetet e tyre në Shqipëri. Konsulli i Përgjithshëm i Greqisë në Korçë z Alamano, foli në Agjencinë Athinease/Maqedonase të Lajmeve për rëndësinë e rikonstruksionit të kësaj ndërtese historike: “Rikonstruksioni i shpejtë- rindërtimi i “Ndërtesës Seferi” është diçka e detyrueshme. Kjo sepse ajo ndërtesë do të kthehet në një “strehë” të një bukurie dhe vendi të veçantë për Konsullatën tonë të Përgjithshme, në të njejtën kohë dhe një simbol të një interesi të madh për përmirësimin e prezencës helene në zonën e Korçës. Ministri i Jashtëm z N Kotzias me vendimet e tij, në kohën e duhur, hapi rrugën për materializimin e kësaj vepre, në mënyrë jo të zakonshme, dmth nëpërmjet donacioneve. Falenderojmë donatorët, financuesit, kompani, biznese helene dhe homogjene si dhe administratorët e tyre, jo vetëm për donacionet por dhe për vullnetin  me të cilin reaguan. Vepra do të realizohet dhe do të inagurohet, besoj brenda vitit”.

Θεοφάνια στην Μπομποστίτσα Κορυτσάς 2018 - Theofania në Boboshticë të Korçës 2018!

Φίλος της ιστοσελίδας μας έστειλε τις φωτογραφίες και το βίντεο από την γιορτή τον Θεοφανίων στην Μπομποστίτσα Κορυτσάς. Ευχαριστούμε. 

Një mik i faqes na dërgoi fotot dhe videot që shikoni nga ceremonia e hedhjes së Kryqit në Boboshticë të Korçës me rastin e Ujit të Bekuar. Faleminderit

Θεοφάνια με συμμετοχή Ιλλύρ Μέτα στην Κορυτσά! - Uji i Bekuar (Theofania) në Korçë! (Fotografi+Video)

Ashtu siç informohemi nga faqja zyrtare e Mitropolisë së Shenjtë Korçë: Në Katedralen Ngjallja e Krishtit në Korçë nën udhëheqjen e Mitropolitit të Shenjtë të Korçë,  imzot +Joanit u Kremtua  Ceremonia e Theofanisë (Ujit të Bekuar). Pas Agjiazmosë (Shenjtërimit të Ujit) sipas traditës u bë dhe ankandi i ikonave gjatë të cilët besimtarët marrin ikonat për 40 ditë në shtëpi dhe tregojnë bujarinë e tyre duke ndihmuar kishën sipas mundësisë ekonomike që kanë. Në fund të ceremonisë nderoi me pjesmarrjen e tij dhe Presidenti i Republikës Ilir Meta, të cilin si + imzot Joani ashtu dhe besimtarët e falenderuan. Në kremtim mori pjesë dhe  Haxhi Baba Mondi, Kryegjysh i  Kryegjyshatës Botërore të Bektashinjëve. Gëzuar për shumë vjet!

Όπως και μας πληροφορεί η επίσημη ιστοσελίδα της Ιερά Μητροπόλεως Κορυτσάς: Στο καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως στην Κορυτσά, υπό την καθοδήγηση του Μητροπολίτη Κορυτσά κ.κ Ιωάννη τελέσθηκε η Θεία Λειτουργία και η τελετή του Αγιασμού. Στην συνέχεια, όπως είναι και η παράδοση μέσω ενός «πλειστηριασμού»  οι πιστοί παίρνουν εικόνες τις εκκλησίας για να κρατήσουν για 40 ημέρες και τα επιστρέφουν καταβάλλοντας ένα ποσό εις όφελος του φιλανθρωπικού έργου της εκκλησίας.  Προς το τέλος στην τελετή συμμετείχε και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της Αλβανίας κ Ιλλύρ Μέτα αλλά και ο πρόεδρος των Μπεκτασίδων Μπαμπά Μόντι Χρόνια Πολλά.

Φανταστικά Χριστουγεννιάτικα στολισμένα η Κορυτσά Φώτο - Korça nuse e zbukuruar!

Απολαύστε τις φωτογραφίες

 

 

 

  

  

Tragjedia e studentëve të Liceut Francez të Korçës – Nga Ermira Xhomaqi

Nga auditoret europiane në humnerën e diktaturës

100 vjetori i Liceut Francez të Korçës, përbën një ngjarje të shënuar në historinë e shkollës shqipe, sepse që në vitet e para pas Pavarësisë, ky lice luajti një rol sa të veçantë aq edhe të rëndësishëm në formimin e elitës shqiptare të kohës dhe përhapi në Shqipëri kulturën franceze dhe vlerat e saj. Frekuentimi i këtij liceu për pjesën më të madhe të atyre të rinjve arsimdashës nuk ishte një rastësi, por konsiderohej si një portë e hapur drejt Europës. Dhe prej këtu merr udhë një histori e gjatë dhe e pambarimtë e intelektualizmit shqiptar, gjurmët e të cilit me gjithë dramën e pësuar nën diktaturë mbërritën të gjalla deri në ditët tona! A ishte vallë zgjedhja e këtij liceu, ajo që do të udhëhiqte e do të përcaktonte në vitet e mëpasme fatin e jetës së asaj rinie të pasionuar pas dijes e kulturës perëndimore?!

Foto 1.Bashkëliceistë në Liceun Francez të Korçës. Mes tyre edhe A. Rami. Viti 1930

Duke reflektuar këtë pyetje ndoshta shumëkush prej nesh sjell ndërmend atë institucion arsimor të shquar i cili funksionoi gjatë gjithë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore, nga viti 1917 deri më 1942. Asokohe koloneli francez Descoins, me urdhër të gjeneralit Maurice Sarrail, komandant i ushtrisë së Lindjes dhe i forcave të Antantës, nënshkruan protokollin që shpallte krijimin e Republikës Autonome  të Korçës, me president Themistokli Gërmënjin, nën mbrojtjen ushtarake të ushtrisë franceze. Në të njejtën kohë Komisioni Ndërkombëtar i Kufijve i ripërcaktoi Shqipërisë kufijtë e vitit 1913 dhe më 25 tetor 1917, Franca, bëri të mundur hapjen në Korçë të një Liceu Francez. Menjëherë pas formimit  ky lice, i cili më vonë do të quhej edhe Lice Kombëtar, do të bëhej një nga më të njohurit në Ballkan, për cilësinë e programeve mësimore dhe të mësimdhënies, ndërkohë që krijimi dhe funksionimi i tij u bë pjesë e një historie të lidhur pazgjidhshmërisht me peripecitë politike që kalonte Shqipëria dhe qyteti i Korçës në ato vite. Sipas Jacques Bourcart-it, një gjeolog i Armatës Franceze të Lindjes i cili ka jetuar ato vite në Korçë, Franca ishte lëkundur fillimisht për hapjen e Liceut, dhe kjo që të mos  provokonte zemërimin e qeverisë greke e cila synonte kontrollin e plotë të kësaj zone të Shqipërisë. Megjithatë koloneli Descoins këmbënguli deri në instancat më të larta franceze dhe paraqiti projektin e krijimit të këtij liceu, programet shkollore të të cilit ishin krejtësisht të njëjtë me ata francezë dhe për këtë arsye Ministri francez i Arsimit Edouard Herriot-i, vendosi që diplomat e maturanteve të Liceut Francez të Korçës të ishin të barasvlershme me diplomat e bakaloreatëve në Francë.

Në Liceun Francez të Korçës. Myslim Çarçani, Hasan Rami, Abdulla Rami. Viti 1928

Pikërisht aty, në bankat e këtij liceu, qindra të rinj shqiptarë u mbrujtën me idetë e iluminizmit dhe të së drejtës, të barazisë, të pluralizmit e të demokracisë, nisën projektet e tyre të para plot shpresa e dëshira për të ardhmen, lexuan për herë të parë pamfletet e Hygoit, admiruan Volterin në vlerësimin e tij për Gjergj Kastriot Skënderbeun, si edhe mësuan për gjithë ata shkrimtarë francezë  që kishin ngritur lart figurën e heroit tonë kombëtar. Një frymë e re u ndje në gjeneratën e tyre dhe në krejt shoqërinë shqiptare, një entuziazëm i ri i mbartur nga ata studentë të talentuar, të etur për dije e kulturë, të cilët studiuan më pas në mbarë qytetet europeane: në Romë, Paris, Montpellier, Toulouse, Grenoble, Lyon etj, duke krijuar kështu atë plejadë të çmuar të elitës shqiptare, ëndrra e së cilës për një Shqipëri të re, do të zhytej shpejt dhe dhimbshëm në terrin që i ofroi diktatura.

Pjesa më e madhe e studentëve shqiptarë të ardhur në Francë në vitet në vitet 20’-30’, kishin mbaruar Liceun Francez të Korçës dhe kjo edhe për faktin se vetëm studentët e këtij liceu pranoheshin pa kryer studime plotësuese në universitetet franceze dhe integrimi i tyre në to ishte i menjëhershëm. E ndërsa për disa prej këtyre liceistëve jeta pas universitare vazhdoi një rrjedhë relatisht të qetë e të patrazuar, për shumë të tjerë vorbulla e saj i përfshiu dhe i flaku ata në një tragjedi të paparë.

Sigurisht ky shkrim merr përsipër jo të relatojë kalvarin nëpër të cilin u rrokullis jeta e të rinjve ish-liceistë të Korçës, të cilët pa dyshim, nëse do të jetonin, do të kishin qenë shtylla të forta në fusha të ndryshme të mendimit ligjor dhe të drejtësisë shqiptare, të shkencave politike dhe filozofisë, të ekonomisë dhe letërsisë, të mjeksisë, inxhinjerisë dhe agronomisë, të cilët do të ngrinin e do të ndërtonin bazat e një shteti shqiptar europian e demokratik, por gjithsesi këto rreshta janë një përpjekje për t’u bërë homazh këtyre personaliteteve, jeta e të cilëve mori rrapëllimën e mbrapshtë dhe humbi e u shkatërrua në vitet e regjimit  totalitar. Ata u shuan mizorisht në kulmin e shkëlqimit të tyre dhe ende nuk kanë gjetur vendin që u takon në panteonin e mendimit intelektual shqiptar. Historia e ish-liceistëve të Korçës, dëshmon për energji të tëra njerëzore të pafajshme, mbytur me një lehtësi kriminale nga “fitimtarët”, nën diktaturë, ndërkohë që kontributi i tyre intelektual do të kishte qenë aq i çmuar dhe i vyer për Shqipërinë e pasluftës.

Foto 3. Në Liceun Francez të Korçës. Abdulla Rami ulur me një shokun e tij të klasës. Viti 1928

“I referohem këtu, pikërisht viteve kur  menjëherë pas çlirimit të vendit, idetë perëndimore dhe republikane të një elitë të përgatitur në nivelet më të larta të universiteteve europiane do të binin ndesh me konceptin absurd stalinian dhe ideologjinë bolshevike të Lindjes. Ideologji e cila iu diktua Shqipërisë në atë periudhë nga Enver Hoxha, një ish-liceist i Liceut Francez të Korçës, i cili u kaloi tangjent studimeve të tij për biologji në Montpellier. Në arkivat Departamentale Herault të këtij qyteti, në fondin e arkivave te Fakultetit te Shkencave, ruhet gjithashtu edhe dosja universitare e diktatorit Hoxha në regjistrin me numrin: 15 ETP 20439. Në dosjen e tij nuk figuron asnjë notë dhe asnjë diplomë. A mos ishte vallë ky dështim shkaku i armiqësisë së thellë të tij me bashkëliceistët e Liceut të Korçës? Fati i atyre, që në vitet e liceut u kryqëzuan me diktatorin Hoxha, do të ishte tragjik. Ky pikëtakim dhe përplasja e tyre ideologjike, do t’u kushtonte shtrenjtë, shumë shtrenjtë mjaft prej liceistëve të Korçës. Sepse shumë prej tyre që e kishin njohur nga afër Hoxhën, miq dhe shokë, por edhe ata që e njohën në mënyrë të rastësishme, u bënë pjesë e një vargu të gjatë eliminimesh dhe ekzekutimesh. Të konsideruar si kundërshtarë politikë, edhe pse me një  potencial intelektual të padiskutueshëm, ata përfunduan pafajësisht në gijotinë, u internuan, u burgosën, u torturuan, u vranë dhe u zhdukën, menjëherë pas vendosjes të diktaturës në Shqipëri.”

Dhe lista e tyre është e gjatë pafund…

Midis tyre edhe Sabiha Kasimati (1912-1951), vajza e parë shqiptare e diplomuar në Liceun Francez të Korçës, e cila përfundoi studimet e larta në Fakultetin e Shkencave Biologjike në Universitetin e Torinos në Itali. Megjithëse nuk u angazhua në politikë, ajo mbajti një qëndrim protestues ndaj regjimit diktatorial. U arrestua në vitin 1951, pas incidentit të bombës në Ambasadën Sovjetike në Tiranë dhe u pushkatua pa gjyq më 26 shkurt 1951, së bashku me 21 intelektualë të tjerë. Në vitet e gjata të internimit, pas lirimit nga burgu, Abdulla Rami (1908-1973), bashkëliceist e në të njejtën klasë me Kasimatin e Hoxhën në  Liceun Francez të Korçës dhe i lauruar në jurisprudencë në Universitetin e Montpellier-së,

do t’i kushtonte homazhit të Kasimatit përkthimin e një prej poemave më të njohura të poetit francez André Chénier. Në dorëshkrimet e Ramit kam lexuar mes vargjeve edhe këto rreshta shqipëruar prej tij:

Ç’përbuzje fisnike shprehnë buzt’ e tua

Kur hakmarrësi xhelat erdh e t’u afrua

Me kërcënim e vdekje që s’të tundën fije…

Vet xhelati u zbeh me gjyqtarët e zi

E senatori i pështirë me ministrat e tij

Kur ti e pambrojtur as që njohe frikë

Fjala jote e ëmbël, e thjeshtë me bujari

Ju mësoi që krimi sado llahtari

At’ që braktis jetën s’e trëmb asnjë çikë.

Menjëherë pas përfundimit të studimeve në Francë dhe kthimit në atdhe, Rami shërbeu si jurist e gjyqtar në jugun e Shqipërisë dhe më pas në Kosovë. Ai aderoi në rradhët e nacionalistëve shqiptarë të Ballit Kombëtar, me ëndrrën për një Shqipëri të lirë dhe Etnike. Arrestohet në dhjetor të vitit 1944 dhe vuan 18 vjet burg në birrucat e Burrelit së bashku me vëllain e tij të idealeve Hasan Rami (1905-1988), kujdestar konvikti në vitet 1927-1928 në Liceun Francez, më pas drejtor shkolle në Krujë e në Vlorë dhe nacionalist në rradhët e Ballit Kombëtar. Ai u arrestua në vitin 1945 dhe vuajti 10 vjet burg.

Foto 4. Bashkëliceistë në liceun Francez të Korçës. Viti 1931

Historia e liceistëve të Korçës vazhdon më tragjedinë e mjekut Enver Zazani (1908-1947), bashkëliceist edhe ai në të njejtën klasë me Hoxhën, Ramin dhe Kasimatin në Liceun Francez. Pas studimeve për mjekësi në universitetin e Lyon-it në Francë, Zazani, kthehet në atdhe. Ai u lidh në ato vite me lëvizjen Nacional Çlirimtare dhe u zgjodh deputet pas zgjedhjeve të para në Shqipëri. Por nuk vonoi shumë dhe arrestohet me grupin e parë të deputetëve, me akuzën “veprimtari armiqësore ndaj pushtetit popullor”, dhe pushkatohet më 4 shtator 1947. Po kështu pushkatohet edhe juristi Qenan Dibra (1910-1946), i cili pas mbarimit të Liceut të Korçës përfundoi studimet e larta në fakultetin e Drejtësisë në Sorbonë-Francë, e më pas shërbeu si atashe në Legatën Shqiptare në Paris. Menjëherë pas kthimit në atdhe ai punoi si jurist duke qenë njëkohësisht edhe përkrahës e pëfaqësues i organizatës së  Legalitetit. Arrestohet në vitin 1946 dhe pushkatohet së bashku me 6 shokë të tjerë. I njëjti fat tragjik me të do të ndiqte edhe Hilmi Hysin (1913-1947), i pushkatuar në moshën 35 vjeçare. Pas pëfundimit të Liceut Francez të Korçës, në profilin e filozofisë ai diplomohet në Fakultetin Juridik të Sorbonës dhe pas kthimit në atdhe shërbeu si Gjyqtar Paqtues në Burrel, Berat e Tiranë dhe njëkohësisht aderoi në rradhët e Organizatës Balli Kombëtar. Arrestohet në gusht të vitit 1947, për “veprimtari kundër regjimit diktatorial” të sapo ardhur në pushtet dhe pushkatohet në janar të vitit 1948.

Këtë faqe historie e plotëson edhe emri i  Foto Balës (1908-1991), i cili pas Liceut Francez të Korçës, studioi filologji dhe filozofi në Universitetin e Montpellier-së. Pas kthimit në Shqipëri ai emërohet mësues i filozofisë dhe i gjuhës frënge në Liceun Francez të Korçës. Arrestohet menjëherë pas zgjedhjeve të vitit 1945 dhe dënohet me burgim të përjetshëm, nga të cilat vuajti 17 vjet. Atëherë ai i shkroi një letër Enver Hoxhës, shokut të liceut, ku e kritikonte për veprimet e tij dhe si pasojë e kësaj familja e tij u dergj në internim.

Fati tragjik i bashkëliceistëve të liceut të Korçës do të ndiqte edhe Myslim Çarçanin (1908-1987), një nga liceistët më të talentuar në matematikë, i cili pas liceut shërbeu si kryetar komune në disa qytete të vendit. Gjatë luftës, edhe ai u përfshi në Organizatën e Ballit Kombëtar të Delvinës. Më 15 prill të vitit 1945 arrestohet për veprimtari antikomuniste dhe prangoset. Dënohet me vdekje, por dënimi i tij u kthye në burgim të përjetshëm e së fundi vuajti 7 vjet në burgun e Burrelit.

Foto 5. Bashkëliceistë të Liceut Francez të Korçës. Mes tyre edhe Mustafa Kadilli (i pari djathtas) Viti 1926

Golgota e  kësaj tragjedie liceane do të pëfshinte edhe mjaft personalitete të tjerë. Mes tyre edhe Aleko Turtulli ( 1910-1988), i cili pas mbarimit të Liceut Francez të Korçës, përfundoi studimet në shkollën e Lartë të Tregtisë në Montpellier. Pas kthimit në atdhe ai i kushtohet marrëdhënieve tregtare, por shumë shpejt arrestohet dhe burgoset për veprimtari armiqësore e vuan 10 vjet në burgjet dhe kampet e punës. Po ashtu edhe inxhinieri Adem Beli (1909-1998), i cili pas mbarimit të Liceut përfundoi studimet e larta për agronomi në Toulouse. Pas kthimit në atdhe, me titullin e inxhinierit agronom, ai shërbeu si Drejtor i Përgjithshëm i Bujqësisë në Ministrinë e Ekonomisë dhe aderoi në Organizatën Balli Kombëtar. Arrestohet në vitin 1946 me grupin e deputetëve dhe dënohet me 20 vjet burg nga të cilat vuajti 8 vjet. Vetëm pak vite më vonë bashkëliceisti me të i Liceut Francez të Korçës Mustafa Kadilli (1914-1990), pushohet nga puna si mësues për motive politike dhe megjithëse në një gjendje shumë të rëndë shëndetësore, detyrohet të punojë punë krahu të rëndomta. Tragjedive të liceistëve të mësipërme do t’ju shtoheshin edhe plot emra të tjerë. Mes tyre edhe Nedin Kokona (1908-1998), Xhevdet Kapshtica (1906-1993), Aziz Vrioni (1914-1993), Asllan Ypi (1911-1980), Felatun Vila (1908-1967), Fetih Selenica (1906-1961), Xhelal Shënapremte (1913-1979), Alqi Nushi (1915-1995), të cilët pas mbarimit të Liceut Francez të Korçës, studiuan për Drejtësi në Francë dhe plot ëndrra e dëshira me valizhen e iluzioneve në duar, u kthyen në Shqipëri, por shumë shpejt ata u dënuan, u burgosën dhe u internuan familjarisht.

Golgota e jetës së tyre pulson ende sot dhe gjurmët që ata lanë në auditoret e dijes i dhanë shpresë e forcë një gjenerate të re… Sa europianë ishin ata, po aq atdhetarë mbetën deri në fund të jetës së tyre, një jetë e gatuar në një shesh paradoksesh, dhimbjesh, furtunash dhe padrejtësish, ku përzihen së bashku komeditë dhe tragjeditë, vendet dhe gjuhët, idealet dhe kulturat, shpresat dhe ëndrrat, vuajtjet dhe filozofitë… Ndaj dhe historia e tyre më sjell ndërmend një shprehje të famshme të Hygoit të madh që thotë: “Rruga e dijes shpesh kalon mes qelive“… madje edhe më tej, në Shqipëri për mjaft nga studentët liceistë të Korçës, ajo kaloi përmes tragjedive…

Paris Tetor 2017

Referenca për shkrimin e këtij artikulli:

• Arkivi Departamental Herault i qytetit Montpellier.
• Jacques Bourcart, “L’Albanie et les Albanais”, Bossart, Paris, 1921.
• Dr. Uran Asllani, “Studentët shqiptarë të Francës dhe veprimtaria e tyre”, Tiranë 2003.
• “Revue d’études pluridisciplinaires”, (Revista e studimeve pluridisiplinare), Guillaume Robert, “L’Albanie et la France dans l’entre-deux-guerres: une relation privilégiée?” Vol. II, n° 2, dhjetor 1998.

https://www.voal.ch/

Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου στην Κορυτσά!- Fillon java e Kinematografisë Greke në Korçë!

 

Υπό την μέριμνα του Γενικού Ελληνικού Προξενείου στην Κορυτσά  και του Γενικού Προξένου κ. Γιώργου Αλαμάνου, πραγματοποιείται στην Κορυτσά η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου στο κινηματογράφο της πόλης. Η τέχνη πάντα ενώνει και μέσα από τις ταινίες το κοινό της Κορυτσάς δεν θα περάσει μόνο κάποιες ευχάριστες ώρες αλλά θα έρθει σε επαφή με την ελληνική τέχνη και τον ελληνικό πολιτισμό.   Στις 3 Οκτωβρίου θα προβληθεί η ταινία η «Τιμή της Αγάπης» . Στις 5 Οκτωβρίου η ταινία «Λούφα και Παραλλαγή» ενώ στις 7 Οκτωβρίου θα προβληθεί η ταινία «Πολίτικη Κουζίνα». Για κάθε ταινία θα υπάρχουν δύο συνεχόμενες προβολές ενώ όλες οι ταινίες είναι με υπότιτλους στα αλβανικά. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα το  Γενικό Ελληνικό Προξενείο για την πρωτοβουλία αυτή που κατά την άποψη μας μόνο εποικοδομητική  θα είναι. Αξίζει όλοι μας να πάμε να δούμε τις ταινίες αυτές.

Nën përkujdesjen e veçantë të  Konsullatës së Përgjithëshme Greke në Korçë dhe Konsullit të Përgjithshëm z Jorgo Alamano, do të realizohet në Korçë Java e Kinematografisë Greke, në sallën e kinemasë të qytetit. Arti gjithmonë bashkon dhe nëpërmjet filmave, që do të shfaqen, publiku artdashës i Korçës do të kalojë çaste të këndshme si dhe do të vijë në kontakt me artin dhe kulturën  helene. Më 3 Tetor do të shfaqet filmi “Çmimi i Dashurisë”. Më datën 5 Tetor filmi “Dinakëri dhe Kamuflazh” ndërsa në dt 7 Tetor do të shfaqet filmi “Kuzhina e Konstandinupojës” , një film me disa çmime ndërkombëtare. Çdo film do të ketë dy shfaqje të njëpasnjëshme ndërsa është i përkthyer dhe ka titra në shqip. Falenderojmë në veçanti Konsullatën e Përgjithshme Greke për iniciativën e cila është padyshim diçka shumë konstruktive. Ja vlen që të gjithë që të shkojmë dhe të shohim këta filma.