Ψυχοσάββατο

 

Θεοφάνης Μαλκίδης

Κυριακή των Απόκρεω. Η Μέλλουσα Κρίση. Αρχιμ Επιφάνιος Χατζηγιάγκου, Φλώρινα. 2019

ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΚΕ´ 31 - 46

³¹ Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ’ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ· ³² καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ’ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων, ³³ καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων. ³⁴ τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου· ³⁵ ἐπείνασα γὰρ καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην καὶ συνηγάγετέ με, ³⁶ γυμνὸς καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καὶ ἤλθετε πρός με. ³⁷ τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; ³⁸ πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; ³⁹ πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ ἤλθομεν πρός σε; ⁴⁰ καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε. ⁴¹ Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ· ⁴² ἐπείνασα γὰρ καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, ⁴³ ξένος ἤμην καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνὸς καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με. ⁴⁴ τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; ⁴⁵τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε. ⁴⁶ καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον. 

Μ. Δευτέρα. Η ξηρανθείσα συκή και ο πάγκαλλος Ιωσήφ (1-4-2018) Αρχιμ Επιφάνιος Χατζηγιάγκου

Κυριακὴ της Τυροφάγου - Δὲν συγχωρείς; Χριστιανὸς δεν είσαι! του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου--E Diela e të Lidhurit të Djathit – Nuk Fal? Nuk je i krishter! Nga Mitropoliti i Follorinës Atë Avgustin Katioti

«Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» (Ματθ. 6,14) Εἶνε, ἀγαπητοί μου, σήμερα Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς. Αὔριο ἀρχίζει μία νέα περίοδος στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ὀνομάζεται Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Τί εἶνε ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή; ⃝ Εἶνε διάστημα 40 ἡμερῶν. Ὅσοι πιστεύουν, αἰσθάνονται χαρὰ ποὺ ἔφτασε ὁ καιρὸς αὐτός. Εἶνε μία ἐξαιρετικὴ περίοδος τοῦ ἔτους. ⃝ Πιὸ ἁπλᾶ, Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ εἶνε μιὰ προθεσμία. Ὅσοι εἶνε ἔμποροι καὶ συναλλάσσονται, καταλαβαίνουν. Εἶνε προθεσμία, ἴσως ἡ τελευταία ποὺ μᾶς δίνει ὁ Μεγαλοδύναμος, γιὰ νὰ ἐξοφλήσουμε τὰ χρέη μας. Τὸ δὲ μεγαλύτερο χρέος εἶνε τὰ ἁμαρτήματά μας. Μεγάλη Σαρακοστὴ προθεσμία γιὰ ἐξόφλησι ἁμαρτιῶν. ⃝ Τί ἄλλο εἶνε ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή; Εἶνε ἀγώνας. Ἔφτασε ἡ ὥρα, ἀνοίγει τὸ στάδιο, γιὰ νὰ λάβουμε μέρος ὅλοι σὲ πνευματικὸ ἀγῶνα. Ὄχι νὰ κλωτσᾶμε μπάλλες, ἀλλὰ νὰ πολεμήσουμε τοὺς τρεῖς μεγάλους ἐχθρούς μας. Κι αὐτο οὶ εἶνε· ὁ διεφθαρμένος ἑαυτός μας, ὁ κόσμος ποὺ μᾶς περιβάλλει μὲ τὰ θέλγητρα καὶ ὅλη τὴ γοητεία του, καὶ ὁ σατανᾶς ἢ ἑωσφόρος. Καλούμεθα λοιπὸν νὰ ἀγωνιστοῦμε ἐναντίον αὐτῶν, νὰ νικήσουμε, καὶ νικηταὶ νὰ φθάσουμε στὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, νὰ κρατήσουμε στὰ χέρια τὰ βάϊα, νὰ προσκυνήσουμε τὸ Χριστὸ καὶ νὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου»(Μᾶρκ. 11,9). ⃝ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ τί ἄλλο εἶνε; Εἶνε μιὰ σκάλα μὲ 40 σκαλοπάτια. Τὸ πρῶτο σκαλοπάτι εἶνε αὔριο, μὲ τὴν προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας μας ποὺ λέει «Κύριε, τῶν δυνάμεων μεθ᾿ἡμῶν γενοῦ…»(Μέγ. Ἀπόδ.), καὶ τὸ τελευταῖο σκαλοπάτι εἶνε τὸ Μέγα Σάββατο ποὺ φωνάζουμε «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν…»(Ψαλμ. 81,8· Τριῴδ. Μ. Σάβ. ἑσπ.). Μεγάλη Σαρακοστή· χαρὰ τῶν ἀγγέλων, τραῦμα τῶν δαιμόνων, ἀγαλλίασις τῶν ὀρθοδόξων. Τὴν περίοδο αὐτὴ ἔχουμε ἱερὰ χρέη. Ἀπ᾿ ὅλα τὰ χρέη, ποὺ πρέπει νὰ ἐκτελέσουμε, θέλω νὰὑπενθυμίσω στὴν ἀγάπη σας ἕνα, ποὺ δυστυχῶς τὸ παραμελοῦμε. Ποιό εἶν᾽ αὐτό; Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἴσον – τί; ἱερὰ ἐξομολόγησις. Ἱερὰ ἐξομολόγησις, ἀγαπητοί μου! Καταλα-βαίνετε; Πῶς νὰ σᾶς τὸ ἐξηγήσω; Ἂν θέλῃ κανεὶς νὰ καταλάβῃ τί εἶνε ἡ ἐξομολόγησις, νὰ πάῃ στὸ σπίτι του, νὰ πάρῃ τὸ συναξάρι – μὴν κοροϊδεύουμε· τὰ συναξάρια εἶνε γεμᾶτα σοφία, στάζουν οὐράνιο νάμα – καὶ νὰ διαβάσῃ τὸν βίο τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Νὰ δῆτε ἐκεῖ πῶς ἐξωμολογήθηκε αὐτὴ ἡ ἁγία στὸν Ζωσιμᾶ τὸν πνευματικό της πατέρα καὶ εἶπε μὲ δάκρυα ὅλα τὰ ἁμαρτήματα ποὺ εἶχε διαπράξει. Ἐξομολόγησις εἶνε, ν᾽ ἀνοίξῃς τὴν καρδιά σου καὶ νὰ πῇς τὰ ἁμαρτήματά σου· νὰ τὰ πῇς μὲ εἰλικρίνεια, μὲ κατάνυξι, μὲ δάκρυα. Νὰ τὰπῇς μὲ πίστι. Ποια πίστι; Ὅτι γιὰ τὴ σωτηρία χρειάζονται δύο σταγόνες. Ἡ μία εἶνε τὸ δάκρυ τῆς μετανοίας· κάθε δάκρυ ποὺ πέφτει ἀπ᾽ τὰ μάτια τοῦ ἁμαρτωλοῦ γίνεται – τί; ἕνας Ἰορδάνης, ποὺ πλένει ὅλα τὰ ἁμαρτήματά του, καὶ τὰ μεγαλύτερα ἀκόμη. Καὶ ἡ ἄλλη σταγόνα ποὺ λυτρώνει τὸν ἁμαρτωλὸ εἶνε τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Ὅλη ἡ Ἐκκλησία ἐκεῖ στηρίζεται. Ὅλη ἡ ζωή μας δυὸ δάκρυα εἶνε· ἅμα δὲν τά ᾿χῃς αὐτά, τὰ ἄλλα τί νὰ τὰ κάνῃς; Ἂν πιστεύῃς στὴ θυσία - στὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴ δύναμι τῆς ἐξομολογήσεως - στὸ δάκρυ τῆς μετανοίας, νά ἡ πραγματικὴ χαρὰ καὶ εὐτυχία.Νὰ ἐξομολογηθοῦμε λοιπὸν στὸν πνευματικό. Οἱ καλοὶ πνευματικοὶ εἶνε σπάνιοι καὶ γιὰ νὰ τοὺς βρῇς πρέπει νὰ ψάξῃς. Βρῆκες πνευματικὸ πατέρα σεβάσμιο ν᾿ ἀνοίξῃς τὴν καρδιά σου νὰ πῇς τὰ μυστικά σου; Ὁ πνευματικὸς εἶνε ὁ ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος εἶπε στοὺς ἁγίους ἀποστόλους καὶ διὰ τῶν ἀποστόλων ἡ φωνή του φτάνει στοὺς σημερινοὺς κληρικοὺς καὶ λέει· «Ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς»· σὲ ὅσους δηλαδὴ συγχωρήσετε ἐσεῖς τὶς ἁμαρτίες, εἶνε συγχωρημένες(Ἰω. 20,23). Ὁ πνευματικὸς δίνει τὴ συγχώρησι, ἀλλὰ ἡ ῥίζα τῆς ἐξομολογήσεως εἶνε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Μαζὶ μὲ τὴ συγχώρησι ὁ πνευματικὸς δίνει καὶ συμβουλὲς - ὑποδείξεις, καὶ μαζὶ μ᾽ αὐτὲς δίνει καὶ φάρμακα. Ὅπως ὁ γιατρὸς δίνει στὸν ἄρρωστο συνταγή, τοῦ λέει τί νὰ κάνῃ, ἔτσι κι ὁ πνευματικὸς δίνει τὰ φάρμακά του ποὺ λέγονται ἐπιτίμια  ἤ, ὅπως τὰ λέει ὁ λαός, κανόνες. Πῆγα, λέει, στὸν πνευματικὸ καὶ μοῦ ἔβαλε κανόνα … Τί θὰ πῇ κανόνας ; Φάρμακο, συνταγὴ ποὺ πρέπει νὰ ἐκτελέσῃς. Ἀνάλογα μὲ τὴν ψυχικὴ ἀσθένεια εἶνε καὶ τὰ φάρμακα, οἱ κανόνες. Ἔρχεται ἕνας καὶ λέει· –Παππούλη, ἔχω πάθος μὲ τὸ πιοτό. Ὁ πνευματικὸς τοῦ λέει· –Ὁ κανόνας σου, παιδί μου, εἶνε νὰ μὴν ξαναπιάσῃς ποτήρι· θὰ κόψῃς τὸ κρασί, ὅλα τὰ οἰνοπνευματώδη. Ἔρχεται ὁ ἄλλος· –Ἐγώ, πάτερ, εἶμαι χαρτοπαίχτης. –Ὁ κανόνας σου εἶνε, δὲ θὰ ξαναπιάσῃς τράπουλα. Ἔρχεται ὁ ἄλλος· –Ἐγὼ βλέπω αἰσχρὰ ἔργα. –Ὁ κανόνας σου εἶνε νὰ μὴ ξαναδῇς· για προσπάθησε ἔτσι μέχρι τὸ Πάσχα. Ὁ ἄλλος λέει· –Ἐγὼ διαβάζω αἰσχρὰ περιοδικά. –Ὁ κανόνας σου εἶνε, σταμάτα νὰ τὰ διαβάζῃς γιὰ νὰ σοῦ ἐπιτρέψω νὰ κοινωνήσῃς· ἂν εἶνε ἁμαρτία νὰ τρῶς κρέας τὴ Σαρακοστὴ καὶ Τετάρτη καὶ Παρασκευή, πιὸ βαρὺ εἶνε νὰ τρῶς σάρκες μὲ τὰ ἔντυπα αὐτά. Ὁ ἄλλος λέει· –Ἐγὼ ἀγαπῶ τὰ λεφτά. Ἄ, ἐδῶ θὰ μπῇ ἄλλος κανόνας·  – «Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς…»(Ματθ.19,21), νὰ τὰ δώσῃς ὅλα στοὺς φτωχούς. –Μμ δὲν μπορῶ… –Ἔ, τότε τὰ μισά. –Δὲν μπορῶ. –Δῶσε τὸ ἓν τέταρτον. –Δὲν μπορῶ… Ἄ, τὸ ἕνα δὲ μπορεῖς, τ᾽ ἄλλο δὲν μπορεῖς· πῶς θὰ γίνῃ λοιπόν; Καθένας θέλει τὸν κανόνα του. Γι᾽ αὐτὸ ὁ πνευματικὸς πρέπει νά ᾽νε σοφός, νὰ ξέρῃ τί φάρμακο θὰ δώσῃ. Σήμερα τὰ πράγματα εἶνε δύσκολα.Ἐγὼ ἔπαυσα νὰ ἐξομολογῶ. Ἔρχεται μιὰ γυναίκα ποὺ τὰ χέρια της στάζουν αἷμα, σκότωσε ἄνθρωπο. Ποιόν; Τὸ παιδί της, τὸ σπλάχνο της! Πῆγε σὲ γιατροὺς ἀναξίους κ᾽ ἔκανε ἔκτρωσι, ξερρίζωσε μέσ᾽ ἀπ᾽ τὰ σπλάχνα της τὸ ἄνθος, τὸ λουλούδι τ᾽ οὐρανοῦ. Καὶ ὁ πνευματικὸς σκέπτεται· Τί νὰ κάνω μὲ τὴ γυναῖκα αὐτή;… Ἐγὼ εἶμαι ἁμαρτωλός, ὑπερβαίνει τὴ σοφία μου, ξεπερνᾷ τὴν καρδία μου, δὲ βρίσκω τί νὰ τῆς πῶ· διαβάζω τὰ βιβλία, δὲ βρίσκω κατάλληλο κανόνα γι᾽ αὐτὸ τὸ ἁμάρτημα· ἂς πάῃ αὐτὴ νὰ βρῇ κανέναν ἀσκητὴ ἀπ᾽ τὸ Ἅγιο Ὄρος, ἀπὸ ᾽κείνους ποὺ γονατίζουν καὶ προσεύχονται, ποὺ τρῶνε χορτάρια κ᾽ εἶνε σκελετοί, νὰ τῆς ὁρίσῃ τί κανόνα νὰ κάνῃ. –Βαρειά, θὰ πῆτε, εἶν᾽ αὐτά· πῶς νὰ τὰ σηκώσουμε;… Ἔ, ἐγὼ νὰ σοῦ πῶ ἕναν εὔκολο κανόνα, ποὺ κι αὐτὸν ὅμως δὲν τὸν δέχονται. Ἂν πῇς σὲ μιὰ γυναῖκα, «Ἄντε ν᾽ ἀνοίξῃς τὴν ἐκκλησιὰ καὶ νὰ κάνῃς 40 λειτουργίες», τὸ κάνει· ἂν τῆς πῇς νὰ νηστεύῃ, νὰ κάνῃ μετάνοιες, νὰ πηγαίνῃ πρωὶ -βράδυ στὴν ἐκκλησιά, τὰ κάνει.Μὰ ἂν τῆς πῇς «–Δὲ μοῦ λές, εἶσαι μὲ κανένα μαλωμένη, ἔχεις ἔχθρα; τώρα ποὺ ἀρχίζει ἡ σαρακοστὴ πήγαινε νὰ συγχωρηθῆτε», σοῦ ἀπαντᾷ· –Ὤ, ὄχι! ἔχεις τίποτ᾽ ἄλλο νὰ μοῦ πῇς, παππούλη; –Δὲν ἔχω. –Ὄχι, δὲν πάω γιὰ συγχώρησι. –Κ᾽ ἐγὼ δὲν ἔχω τίποτε ἄλλο νὰ σοῦ πῶ· σοῦ λέω, ὅτι πρέπει νὰ συγχωρηθῆτε. Τὸ λέει καθαρὰ σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· «Ἐὰν δώσετε συγχώρησι, θὰ πάρετε συγχώρησι· ἐὰν δὲν δώσετε, δὲν θὰ λάβετε συγχώρησι» (βλ. Ματθ. 6,14-15). –Παπᾶ, λένε, διάβασέ μου μιὰ συγχωρητικὴ εὐχή. Κ᾽ ἐμεῖς δὲ ρωτᾶμε· –Μὲ ποιόν εἶσαι μαλωμένος; ἄντε πρῶτα νὰ συγχωρηθῆτε καὶ μετὰ νὰ ᾽ρθῇς νὰ σοῦ διαβάσω τὴν εὐχή· γιατὶ ἂν εἴμαστε μέσ᾽ στὸ μῖσος, κοροϊδεύουμε τὸ Θεό. Ἂν πάρῃς ὅλα ὅσα γράφουν τὰ βιβλία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὰ στύψῃς, στὸ τέλος τί θὰ βγῇ;μία λέξι, ἀγάπη! Ἂν δὲν ἔχῃς ἀγάπη, τί νὰ τὰ κάνῃς τ᾽ ἄλλα; Τὸ εὐαγγέλιο λέει· «Ἐὰν ἀφῆτε  τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν», θ᾽ ἀφήσῃ καὶ ὁ Θεὸς τὰ δικά σας· ἐὰν δὲν συγχωρήσετε ἐσεῖς τοὺς ἄλλους, οὔτε «ὁ πατὴρ ὁ οὐράνιος» θὰ συγχωρήσῃ ἐσᾶς (ἔ.ἀ.) .Τὸ συμπέρασμα ποιό εἶνε; Ἔχεις μέσα σου αὐτὸ τὸ φίδι τοῦ μίσους; Ὄχι ἕνας παπᾶς, ὄχι ἑκατὸ παπᾶδες –τί λέω;–, πατριάρχης νὰ σοῦ διαβάσῃ εὐχή, τὰ ἁμαρτήματά σου εἶνε ἀσυγχώρητα. Πρέπει νὰ ζητήσῃς καὶ νὰ δώσῃς συγχώρησι μὲ ὅλη σου τὴν καρδιά. Δὲν τὸ κάνεις αὐτό; δὲν εἶσαι Χριστιανός! * * * Ἀδελφοί μου, ὁ ἅγιος Ἀντώνιος ἔχει μιὰ προφητεία. –Θά ᾽ρθουν χρόνια κατηραμένα. –Πῶς θὰ τὸ καταλάβουμε; –Ὅταν, λέει, οἱ ἄνθρωποι θὰ βλέπουν κάποιον νὰ κρατάῃ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ θὰ λένε πὼς τρελλάθηκε, ἔφτασε τὸ τέλος. Καὶ σήμερα, ἂν π.χ. στὸ ἀεροπλάνο δοῦν μιὰ κοπέλλα νὰ διαβάζῃ Εὐαγγέλιο, οἱ πολλοὶ τί λένε; Δὲν εἶνε καλὰ στὰ μυαλά της… Ἐκεῖ φτάσαμε. Ἂς φύγουμε πιὰ ἀπ᾽ τὴ βρωμιά. Γιατὶ –νὰ τὸ θυμᾶστε–, θὰ πέσῃ «σκούπα ἠλεκτρική», θὰ καθαρίσῃ ὁ Θεὸς τὴ βρωμιὰ ὁπωσδήποτε,θὰ τὴν καθαρίσῃ ἐν πυρὶ φοβερῷ! Προθεσμία μᾶς ἔδωσε νὰ ἐξοφλήσουμε χρέη, νὰ σβήσουμε ἁμαρτήματα. Αὐτὴ τὴ σαρακοστὴ ἂς κά- νουμε φτερὰ ἀγγελικὰ νὰ πετάξουμε ψηλά. † ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος- Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Ν. Ἰωνίας - Ἀθηνῶν τὴν 28-2-1960.

«Nëse ju falni njerëzve gabimet e tyre, do t’ia u falë dhe juve ati jua qiellor” (Mattheu 6,14).   Të dashurit e mi sot është e Diela e të Lidhurit të Djathit. Nesër fillon një periudhë e re në jetën e Kishës e cila quhet Kreshma e Madhe. Por çfarë është Kreshma e Madhe ·        Është periudhë 40 ditore. Ata që besojnë, ndjejnë gëzim që erdhi kjo kohë. Është një periudhë e shkëlqyer e vitit. ·        Më thjesht, Kreshma e Madhe është një afat. Të gjithë ata që janë tregtarë dhe këmbejnë mallra me njëri- tjetrit e kuptojnë. Është afat,  ndoshta i fundit që na jep i Gjithëpushtetshmi, që të shlyejmë detyrimet tona. Ndërsa borxhi më i madh janë mëkatet tona. Kreshma e madhe është një periudhë me afat të caktuar për të shlyer mëkatet. ·        Por çfarë tjetër është Kreshma e Madhe? Është një betejë. Erdhi çasti, hapet një palestër, që të marrim pjesë të gjithë në betejën shpirtërore. Jo që të godasim topa, por që të luftojmë tre armiqtë tanë të mëdhenj. Këta janë: vetja jonë korruptuar , bota që na rrethon me tërheqjet  dhe joshjen e saj, dhe satanain ose luciferin.  Thirremi pra që të luftojmë kundër tyre, të fitojmë, dhe fitues të arrijmë të Dielën e Dafinave, të mbajmë në duar dafinat, dhe ti falemi Krishtit dhe të themi dhe ne “Osana, i bekuar është ai që vjen në emrin e Zotit” (Marku 11, 9). ·        Çfarë është tjetër Kreshma e Madhe? Është një shkallë me 40 shkallë. Shkalla e parë është nesër, me lutjen në Kishë që na thotë “ Zoti i fuqive qëndro pranë nesh..” (Mbrëmësorja e Madhe) , dhe shkallën e fundit është e Shtuna e Madhe ku thërresim “U Ngjall Zoti duke gjykuar botën...” (Psalmi 81,8 Triodhi i së Shtunës së Madhe, mbrëmësorja). Kreshma e Madhe, gëzimi i ëngjëjve, plagë e demonëve, ngazëllim i orthodhoksëve. Gjatë kësaj periudhe kemi detyrime të shenjta. Nga të gjitha detyrimet që duhet të kryejmë dua që t’i kujtoj dashurisë suaj vetëm njërën, që fatkeqësisht e anashkalojmë. Cila është ajo? Kreshma e Madhe baraz –çfarë? Rrëfimin e shenjtë. Rrëfimin e shenjtë të dashurit e mi! E kuptoni? Si t’ia u shpjegoj? Nëse dëshiron dikush që të kuptoj se çfarë është rrëfimi, le të shkojë në shtëpinë e tij, të marrë sinaksarin-të mos tallemi, sinaksaret janë plot meçuri, kullojnë ushqim qiellor –dhe të lexojë jetën e oshënares Marias Egjiptianes. Të shikoni atje se si u rrëfye kjo shenjtore tek Zosimai, ati i saj shpirtëror dhe i tha me lot të gjitha mëkatet që kishte kryer. Rrëfim është, të hapësh zemrën tënde dhe të thuash mëkatet e tua, t’i thuash me sinqeritet, përulësi, me lot.  T’i thuash me besim. Cilin besim? Që për shpëtimin na duhen dy pika. Një nga ato është loti i pendimit, çdo lot që bie nga sytë e mëkatarit bëhet-çfarë? Një Jordan, që lan të gjitha mëkatet e tij, dhe ato më të mëdhatë. Pika tjetër që shpëton mëkatarin është gjaku i Krishtit.  E gjithë Kisha atje mbështetet. E gjithë jeta jonë është dy lotë, nëse nuk i ke këto, të tjerat çfarë t’i bësh? Nëse beson tek sakrifica- tek gjaku i Krishtit dhe forcën e rrëfimit- në lotin e pendimit, ja pra gëzimi i vërtetë dhe lumturia. Të rrëfehemi pra tek ati ynë shpirtëror. Etërit shpirtërorë të mirë janë të rrallë dhe që t’i gjesh  duhet që t’i kërkosh. Gjete një Atë shpirtëror të respektueshëm që të hapësh zemrën tënde që ti thuash sekretet e tua? Ati shpirtëror është përfaqësuesi i Krishtit, i cili iu tha apostujve të shenjtë dhe nëpërmjet apostujve zëri i tij arriti në klerikët e sotëm dhe iu thotë: “Nëse dikujt do t’i falni mëkatet do t’iu falen” dmth tek të gjithë ata sa ju do t’iu falni mëkatet do t’iu falen (Joani 20,23). Ati shpirtëror jep faljen, por rrënja e rrëfimit është vetë Krishti. Së bashku me faljen ati shpirtëror jep dhe këshilla – orientime, dhe bashkë me këto jep dhe ilaçe. Ashtu siç mjeku i jep të sëmurit recetë, i thotë se çfarë të bëjë, kështu dhe ati shpirtëror i jep ilaçet e tij që quhen vërejtje ose siç thotë populli, kanone/rregulla. Shkova thotë dikush tek ati shpirtëror dhe më vuri rregull... Çdo të thotë rregull? Ilaç, recetë që duhet ta kryesh. Sipas sëmundjes tënde shpirtërore është dhe ilaçi, kanonet. Vjen njëri dhe thotë- Ati im, kam pasion pijen. Ati shpirtëror i thotë :- Rregulli/Detyra tënde biri im është të mos zësh më me dorë gotë, të presësh verën, të gjitha sa përmbajnë alkool. Vjen dikush tjetër – Unë, o Atë luaj me letra. – Rregulli yt është të mos zësh me dorë më letra bixhozi. Vjen tjetri: - Unë shikoj filma të pamoralshëm.  Rregulli ytë është të mos shikosh më, provoje kështu deri për Pashkë. Tjetri thotë: - Unë lexoj revista të pamoralshme- Rregulli yt është, ndali së lexuari që të të lejoj të kungosh, nëse është mëkat të hash mish në Kreshmë dhe të Mërkurë dhe të Premte, është më e rëndë që të hash trupat në këto revista. Tjetri thotë: - Unë i dua paratë. Epo, këtu do të vendoset tjetër rregull. – “Shiti të gjitha sa ke dhe ja u jep të varfërve...” (Mattheu 19, 21). Mmm, nuk mundem.... – Atëhere gjysmat... – Nuk mundem.- Jep një të katërtën. – Nuk mundem...... Epo njërën se bën dot, tjetrën se bën dot, atëhere çfarë do të bëhet? Secili do një rregull. Për këtë arsye Ati shpirtëror duhet të jetë i mençur, që të dijë se çfarë ilaçi të japë. Sot gjërat janë të vështira. Unë ndalova së rrëfyeri. Vjen një gura që duart e saj rrjedhin gjak, vrau njeri. Cilin? Fëmijën e saj, trupin e saj! Shkoi tek mjekë të padenjë dhe kreu një abort, shkuli nga trupi i saj lulen, gonxhen e qiellit. Ati shpirtëror mendon: Çfarë të bëjë me këtë grua?.... Unë jam mëkatar, kjo e tejkalon mençurinë time, zemrën time, nuk gjej dot fjalët që duhet të them, lexoj librat, nuk gjej dot një rregull për këtë mëkat, le të shkojë të gjejë ndonjë asket nga Mali i Shenjtë, nga ata që gjunjëzohen  dhe luten, që hanë barishte dhe janë skelet, që t’i vendos rregullin që duhet të bëjë. – Të rënda janë do të thoni këto, si ti mbajmë në kurriz?..... Unë do të them një rregull të lehtë, të cilin nuk e pranojnë. Nëse thua tek një grua “Shko hap një kishë dhe bëj dyzet meshë” e bën, nëse i thua që të kreshmojë, të bëjë metani të shkojë dite e natë në Kishë e bën. Po nëse i thua “ Nuk më thua, je  grindur me ndonjë, ke armiqësi? Tani që filloi kreshma shko që të ndjeheni”,  përgjigjet: Jo! Ke ndonjë gjë tjetër për të më thënë? – Nuk kam- Jo nuk shkoj që të kërkoj ndjesë. – Epo dhe unë nuk kam ndonjë gjë tjetër për të të thënë, të them se duhet të ndjeheni, të falni njëri-tjetrin. E thotë qartë ungjilli i sotëm “Nëse nuk ndjeheni, nuk do të faleni, nëse nuk jepni nuk do të merrni falje”.(Mattheu 6,14-15). -         Papu, thonë, na lexo ndonjë uratë ndjese. Dhe ne nuk pyesim:- Më kë je grindur? Shko ndjehu me të dhe më pas eja që të të lexoj uratën, sepse nëse jemi në mes të urrejtjes, tallemi me Zotin. Nëse merr të gjitha ato sa shkruhen në librat e Kishës dhe i shtrrydh, në fund  do të dalë një fjalë “Dashuria”!  Nëse nuk ke dashuri, çfarë t’i bësh të tjerat? Ungjilli thotë: “Nëse ju falni njerëzve fajet e tyre”, do t’iu falë dhe Zoti fajet tuaja, nëse nuk falni ju të tjerët, atëhere as “ati qiellor” nuk do t’iu falë. Cili është konkluzioni? Ke nga brenda vetes gjarpërin e urrejtjes? Jo një prift, po dhe njëqind priftërinj- çfarë them?- patriku të të lexojë uratën , mëkatet e tua  janë të pafalshme. Duhet të kërkosh dhe të japësh falje me gjithë zemër. Nuk e bërë këtë? Nuk je i krishter! Vëllezërit e mi, Shën Andoni, kishte thënë një profeci – Do të vijnë vite të mallkuar. – Si do ta kuptojmë? – Thotë që kur njerëzit të shikojnë dikë që mban Ungjillin dhe do të thonë se u çmend, arritu në fundin e tij. Sot, nëse psh në aeroplan shikojnë një vajzë që lexon Ungjillin, të shumtët thonë? Nuk është mirë nga mendtë e saj.... Atje arritëm. Të ikim nga qelbësirllëku. Sepse – mbajeni mend- do të bjerë “fshesë elektrike”, do të pastrojë Zoti qelbësirllëkun me patjetër, do të pastrojë me zjarr të tmerrshëm! Na dha kohë, afat që të shlyejmë mëkatet. Këtë kreshmë le të bjëmë krahë ëngjëllorë dhe të fluturojmë lart. † Episkop Avgustini. Përktheu përgatiti Pelasgos Koritsas.

E Diela e Djalit Plangprishës

 

Për të pritur së më mirë periudhën e Kreshmëve të mëdha që fillon pas dy javësh, Kisha e Shenjtë ka caktuar një periudhë parapërgatitore që ka filluar të dielën e kaluar ku kujtuam Paravolinë e “Tagrambledhësit dhe Fariseut”, ndërsa këtë të diel na kujton një paravoli tjetër shumë të rëndësishme, atë të “Djalit Plangprishës”. Të dy këto paravoli na jepen në Ungjillin sipas Llukait dhe përmbajnë mësime shumë të vyera shpirtërore dhe morale.
Një atë i Kishës ka thënë se edhe po të humbte i gjithë Shkrimi i Shenjtë dhe të shpëtonte vetëm kjo paravoli, do të ishte e mjaftueshme për të kuptuar dhe për të ndjerë madhështinë e Atit qiellor, mirësinë dhe madhështinë e tij. Kjo paravoli konsiderohet edhe si Ungjilli i Ungjijve.
Një njeri kishte dy bij. Edhe më i vogli nga ata i tha të atit: Atë, jepmë pjesën e pasurisë që më takon të marr. Edhe ai ua ndau pasurinë. Edhe pas pak ditësh më i vogli mblodhi gjithë ç’pati, e iku në dhe të huaj në një vend të largët; dhe atje shpërndau pasurinë e tij duke shkuar jetë plangprishësi. Edhe si i prishi ai të gjitha, u bë një zi e madhe në atë vend, dhe ai zuri të mos kishte më. Atëherë shkoi e u ngjit pas një qytetari të atij vendi; dhe ky e dërgoi në arat e tij të kulloste derra. Edhe dëshironte të mbushte barkun e tij me lendet që hanin derrat; po askush nuk i jepte. Edhe si erdhi në vete, tha: Sa punëtorëve të tim eti u tepron bukë e unë po humbas nga uria! Do të ngrihem e do të shkoj tek im atë, dhe do t’i them: O atë, mëkatova në qiell dhe përpara teje, edhe nuk jam më i denjë të quhem biri yt. Më bëj si një nga punëtorët e tu. Edhe u ngrit e erdhi tek i ati. Edhe kur ai ishte ende larg, i ati e pa dhe i erdhi keq, dhe u sul dhe e përqafoi atë, dhe e puthi. Edhe i biri i tha: O atë, mëkatova në qiell dhe përpara teje, dhe nuk jam më i denjë të quhem biri yt. Po i ati u tha shërbëtorëve të tij: Nxirrni jashtë stolinë e parë dhe vishjani, dhe i vini unazë në dorë dhe këpucë në këmbët. Edhe sillni viçin e ushqyer dhe thereni, edhe le të hamë e të gëzohemi. Sepse ky biri im qe i vdekur, e u ngjall përsëri; dhe qe i humbur, e u gjet. Edhe zunë të gëzoheshin. Edhe djali më i madh ishte në arë; dhe kur erdhi e u afrua në shtëpi, dëgjoi këngë e valle. Edhe thirri një nga shërbëtorët dhe e pyeste: Ç’janë këto. Edhe ai i tha se ka ardhur yt vëlla, dhe yt atë theri viçin e ushqyer, sepse e priti të shëndoshë. Edhe ai u zemërua dhe nuk donte të hynte brenda. I ati pra doli, e i lutej. Edhe ai u përgjigj e i tha të atit: Ja tek po të shërbej kaq vjet, dhe kurrë nuk dola nga urdhëri yt; dhe kurrë nuk më dhe një kec, që të gëzohem bashkë me miqtë e mi. Po kur erdhi ky yt bir që hëngri pasurinë bashkë me të përdalat, i there viçin e ushqyer. Edhe ai i tha: O djalë, ti je përherë bashkë me mua, dhe gjithë të miat janë të tuat. Edhe duhej të gëzoheshim e të ngazëlloheshim, sepse ky yt vëlla qe i vdekur, e u ngjall përsëri; dhe qe i humbur, e u gjet (Llk. 15:11-32).
Në këtë histori marrin pjesë tre personazhe, babai dhe dy djemtë e tij, të cilët do t’i analizojmë duke filluar nga më i vogli.
I ri, i fortë, me ëndrra për jetën, me guxim dhe frymë revolucionare nga ata që duan të ndryshojnë botën, si edhe shumë prej nesh që jemi të pranishëm në Kishë. Por, duke qenë i ri e pa përvojë ra shumë lehtë në gabim, madje në gabime të njëpasnjëshme: u largua nga familja, pasurinë e harxhoi duke bërë një jetë imorale, mbeti i vetëm, i zhveshur, i uritur, pa shtëpi. Ajo që mendoi se do t’i sillte liri, gëzim, përparim dhe vetë parajsën i sollën të kundërtën, varfëri, skamje, uri dhe vetë ferrin për së gjalli.
Por çfarë i ndodhi djalit të vogël?
Në këtë moment shumë kritik të jetës së tij, i ndodhur në një mejrim të skajshëm ai erdhi në vete dhe vendosi të shkojë përsëri tek Ati e t’i kërkojë të falur. “O atë, mëkatova në qiell dhe përpara teje, edhe nuk jam më i denjë të quhem biri yt. Më bëj si një nga punëtorët e tu” (Llk. 15:18-19). Këtu shohim pendimin e sinqertë dhe të thellë të djalit të vogël sepse nuk kërkoi që i ati ta pranonte si bir, por si punëtor. Nëpërmjet pendimit të vërtetë ai fitoi lavdinë që kishte më parë si bir i Atit duke i veshur rrobën më të mirë, duke i vënë unazën në dorë dhe duke bërë një festë të madhe.
Personazhi i dytë është djali i madh, i cili ishte i mirë, i urtë, punëtor, pa fjalë, pa pretendime, i bindur ndaj Atit, nuk qe larguar asnjëherë nga familja. Një djalë të tillë, me kaq virtyte kushdo do të donte ta kishte të tijin. Por kur mori vesh se vëllai i vogël qe kthyer dhe po bëhej festë, u revoltua dhe nuk donte të hynte në shtëpi.
Ndërsa Ati që është edhe personazhi i tretë i paravolisë së sotme tregohet i dhembshur, i dashur, i gatshëm të falë gabimet e bijve të tij. Ai madje qëndronte në pritje dhe shpresonte që djali i vogël të kthehej një ditë dhe kur e pa të kthehej, pavarësisht moshës së thyer, vrapoi që ta përqafojë e ta pranojë përsëri në shtëpinë atërore. Gjithashtu edhe djalin e madh e këshilloi që të gëzohej dhe të merrte pjesë edhe ai në gëzimin familjar për kthimin e vëllait më të vogël.
Të dashur besimtarë
Kisha është familja jonë e madhe. Ati është Perëndia ynë dhe të gjithë ne sipas veprave që kryejmë i ngjasojmë djalit të madh ose atij të vogël. Kur ne largohemi nga Perëndia për të kënaqur dëshirat tona egoiste, i ngjajmë djalit të vogël dhe shumë shpejt konstatojmë se kemi mbetur vetëm larg Perëndisë, të zhveshur nga hiri i tij hyjnor dhe të uritur për ushqimin shpirtëror.
Por edhe djali i madh, me gjithë virtytet që e karakterizonin, kishte edhe ai të metat e tij. Ai gjykoi gabim. Ai kishte qëndruar gjithmonë pranë Atit, por nuk kishte mësuar nga dashuria e tij, madje ungjillor Llukai nuk na thotë nëse hyri në shtëpi apo jo megjithëse Ati e ftoi. 
Edhe ne vazhdimisht jemi në shtëpinë e Zotit, por edhe ne gjykojmë keq, gjykojmë të tjerët që janë pranë nesh si njerëz mëkatarë, në një kohë që edhe bëjmë të njëjtat gabime e mëkate. Shumë prej nesh fatkeqësisht i ngjajmë djalit të madh.
E megjithatë, Ati, Perëndia ynë na mëson t’i duam dhe t’i pranojmë të gjithë me dashuri e dhembshuri.
Të dashur besimtarë
Paravolia e sotme na mëson se Ati është Perëndia, shtëpia është Kisha, djali i madh dhe ai i vogël jemi të gjithë ne sipas veprave që kryejmë.
Perëndia është i gatshëm të na pranojë të gjithëve në shtëpinë e tij të shenjtë, të marrim pjesë në gëzimin e tij, në festën e tij që janë misteret e shenjtë që kryhen në Kishë. Mjafton që ne të jetojmë me pendim dhe të mos gjykojmë vëllezërit tanë. Të gjithë ne jemi të mëdhenj e të vegjël jemi bij të të njëjtit Atë dhe Perëndia pret me durim që të gjithë ne të kthehemi tek Ai.
Le të përgatitemi të dashur vëllezër e motra, që të jetojmë me pendim të sinqertë në zemrat tona, duke kërkuar falje dhe duke falur njëri-tjetrin, që të hyjmë edhe ne në gëzimin e Atit. Amin.

Përgatiti:

+ Atë Spiro Kostoli

ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ - Krenaria, mëkati më i madh.

ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ «Πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται» (Λουκ. 18,14) Ἐάν, ἀγαπητοί μου, μπορῇ κανεὶς ἀπὸ σᾶς νὰ μοῦ δείξῃ ἕνα νησὶ ποὺ νὰ μὴ τὸ βρέχῃ ἡ θάλασσα, τότε μπορεῖ νὰ βρεθῇ καὶ ἄνθρωπος ποὺ νὰ μὴ τὸν πλήττουν τὰ κύματα τῆς ἁμαρ­τίας. Καὶ μία μέρα ἀκόμα ἂν εἶνε ἡ ζωή του, δὲν τὴν ἀποφεύγει (βλ. Ἰὼβ 4,17· 14,4-5. Παρ. 20,9). Εἶνε ἁμαρτωλὸς ὁ ἄνθρωπος! τὸ φωνάζει ἡ ἴδια ἡ συνείδησί του, τὸ φωνάζει ἡ παγκόσμιος ἱστορία, τὸ φωνάζει πρὸ παντὸς τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο. Ἐκείνη ἡ μακαρία φωνὴ ποὺ ἀκούσα­με, «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13), ἀξίζει παραπάνω ἀπὸ ἄλλες πολύωρες προσ­ευχές· αὐτὴ ἀνέβασε ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανὸ ἕναν ἁμαρτωλό. Αὐτὴ εἶνε προσευχὴ καὶ κάθε ἄλλου ἀνθρώπου ποὺ δὲν ἄφησε τὴ συνείδησί του νὰ πωρωθῇ. Ἁμαρτωλὸς ὁ ἄνθρωπος κάθε ἐποχῆς, μὰ πρὸ παντὸς ἁμαρτωλός, στὸ τετράγωνο καὶ στὸν κύβο, ὁ ἄνθρωπος τοῦ αἰῶ­νος μας. Μπο­ρεῖ κανεὶς ν᾽ ἀπαριθμήσῃ τὰ ἁ­μαρ­τή­ματα τοῦ συγχρόνου κόσμου; Εὐκολώτερο εἶνε νὰ μετρή­σῃ τοὺς κόκκους τῆς ἄμ­μου τῆς θαλάσσης ἢ τὶς τρίχες τῆς κεφαλῆς του ἢ τὶς σταγό­νες τῶν ὠκεανῶν, παρὰ τὰ ἁμαρτήματα ποὺ δι­απράττονται, μικρὰ καὶ μεγάλα, κρυφὰ καὶ φανερά, ἐν οἴκῳ καὶ ἐν δήμῳ, σὲ ὁ­ποι­ο­δήποτε σημεῖο τοῦ κόσμου. Οἱ ἄγ­γελοι ἀσφαλῶς θὰ ἔχουν σημειώσει στὰ μητρῷα τους τὸν αἰῶνα μᾶς ὡς τὸν πιὸ ἁμαρτωλὸ αἰῶνα τῆς ἱστορίας. Ἁμαρτωλὸς ὁ ἄνθρωπος. Ἀλλ᾽ ἐὰν σᾶς ρωτήσω, ποιά εἶνε ἡ μεγαλύτερη ἀπ᾽ ὅλες τὶς ἁ­μαρτίες, τί θ᾽ ἀπαντήσετε; εἶνε ὁ φόνος, ἡ ψευδορκία, ἡ ἀσέβεια στοὺς γονεῖς, τὰ ἁ­μαρτήματα τῆς σαρκός, ἡ ἀχαριστία, ἡ βλασφημία τῶν θείων;… Ὄχι, ἀγαπητοί μου. Ἀσφαλῶς αὐτὰ καὶ ἄλλα ἀκόμη εἶνε σο­βαρὰ καὶ κλείνουν τὴν θύρα τοῦ παραδείσου. Ἀλλὰ πάνω ἀπ᾽ αὐτά, στὴν κορυφὴ τῆς πυ­ραμί­δος, εἶνε ἕνα ἁμάρτημα ποὺ ἐπάνω στὴ ζυγαριὰ τοῦ Θεοῦ ζυγίζει περισσότερο. Ποιό νά ᾽νε αὐτό; Ἕνας μοιχὸς ἢ πόρνος ἢ ἄδικος ἢ ἀχάριστος ἢ καὶ φονιᾶς κ᾽ ἐγκληματίας, ἔρχονται στιγμὲς ποὺ ἀναλογίζεται τὸ ἁμάρτημά του, τὰ θύματα ποὺ ἔχει δημι­ουργήσει, τὴν αἰώνια κόλασι ποὺ τὸν περιμένει, καὶ πέφτει μπροστὰ στὸν Λυτρωτὴ τοῦ κόσμου καὶ λέει «Χριστέ, συχώρεσέ με». Ἕνας μόνο στέκεται ὄρθι­ος, σὰν κολώνα καὶ πάσσαλος, καὶ δὲν λυγίζει νὰ ζητήσῃ τὸ ἔ­λεος τοῦ Θεοῦ· καὶ ἡ ἁμαρτία του, ἡ ἀβυσσώδης, ποὺ ἐμεῖς δὲν τὴν ὑπολογίζουμε ἀλλὰ οἱ ἄγ­γελοι καὶ ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἱστορία καὶ ἡ ψυχολο­γία καὶ πρὸ παντὸς τὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο σήμερα τὴ βα­θμολογοῦν ὡς τὴν βαρύτερη ἁμαρτία – ποιά εἶνε, ἀδελφοί μου; Εἶνε ἡ ὑπερηφάνεια. –Ὥστε ἡ ὑπερηφάνεια εἶνε τόσο μεγάλο κακό, ὥστε κατατάσσεται στὴν πρώτη γραμ­μή;… * * * Σᾶς φαίνεται, ἀγαπητοί μου, αὐτὸ ὑπερβολι­κό. Ἀλλὰ σᾶς κάνω μία ἐρώτησι, ἐπάνω στὴν ὁποία ἔστυψαν τὰ μυαλά τους καὶ φιλόσοφοι χω­ρὶς νὰ βροῦν ἀπάντησι. Ἡ ἐ­ρώτησι εἶνε· πό­θεν τὸ κακό; ἀπὸ ποῦ εἰσέβαλε τὸ κακὸ στὸν κό­­σμο; Μήπως ἀ­π᾽ τὸ Θεό; Ἄ­παγε τῆς βλασφημί­ας! ὁ ἀγαθὸς Θεὸς δὲν μπορεῖ νά ᾽νε ἡ πηγὴ τοῦ κα­κοῦ. Μήπως ἀπὸ τὸν ἄν­θρωπο; Οὔ­τε· γιατὶ ὁ ἄνθρωπος εἶ­νε τὸ θῦμα τοῦ κακοῦ. Τότε ἀπὸ ποῦ ἦρθε ἡ συμφορά; Κατὰ τὴ Γρα­φὴ τὸ κακὸ προ­ῆλ­θε ἀπὸ τὸ σατανᾶ, αὐτὸς εἶνε ὁ ἐφευρέτης τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ποιά ἁμαρτία διέπραξε; Προ­ηγουμένως ὁ σατανᾶς ἦταν τὸ λαμπρό­τε­ρο ἄστρο. Γιατὶ ὅπως ὑπάρχουν ὑλικὰ ἄστρα, ἔτσι ὑπάρχουν καὶ πνευματικὰ ἄστρα (βλ. καὶ Dante Al­ighieri, «Παράδεισος», 3ο βιβλίο τοῦ ἔργου Ἡ Θεία Κωμῳδία). Ὁ παράδει­σος εἶνε γεμᾶτος ἀπὸ τέτοια ἄστρα· ὄχι ὑ­λικὰ ποὺ μιὰ μέρα θὰ σβήσουν ὅπως ὅλο τὸ σύμ­παν, ἀλ­λὰ πνευματικὰ ποὺ ποτέ ὁ χρόνος δὲν θὰ τὰ σβή­σῃ, ὅπως εἶνε π.χ. οἱ μεγάλοι πατέρες τῆς Ἐκ­κλησίας (Γρηγόριος, Βασίλειος, Χρυσό­στομος κ.λπ.), γιὰ τοὺς ὁποίους ἡ Ἐκκλησία μας ψάλλει «ἀστέρες πολύφωτοι τοῦ νοητοῦ στερεώματος» (δοξ. ἁγ. Πατέρ.). Πρὶν ἀ­πὸ τοὺς ἁγίους πατέρας, ἀ­στέρες καὶ φῶτα μεγάλα εἶνε οἱ ἄγγελοι, καὶ πρῶτος μέσα στὰ πλήθη ἐκεῖνα, ἄγγε­λος ποὺ φωσφόριζε καὶ σελάγιζε στὸ νοητὸ στε­ρέωμα, ἦταν ὁ «ἑωσφόρος». Τὸ ὄνομα αὐτὸ στὴν ἁ­γία Γραφὴ σημαίνει καὶ τὸν αὐγερινό, τὸν γνω­στὸ πλα­νή­τη Ἀφροδίτη· κατὰ λέξιν σημαί­νει «αὐτὸν ποὺ φέρει τὴν ἕω, δηλαδὴ τὴν αὐ­γή, καὶ προμηνύει τὴν ἀνατολή» (Ψαλμ. 109,3). Κυρίως ὅμως σημαίνει τὸν σατανᾶ, καὶ δηλώνει ἀκρι­βῶς τὸ κάλλος, τὴν ὡραιότητα καὶ λαμπρότη­τα ποὺ εἶ­χε. Ὁ ἑωσφόρος λοιπόν, ὁ πρωτοστά­της ἄγγελος ποὺ βρισκόταν κοντὰ στὸ θρόνο τοῦ Ὑψί­στου, ἔπεσε (Ἠσ. 14,12)· ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος τοῦ οὐ­ρανοῦ «ὡς ἀστραπή», ἀκαριαῖα – στὴ στιγμή, ὅ­πως ἡ ἀστραπή, ἔτσι τὸν εἶδε ὁ Κύριος (Λουκ. 10,18). Καὶ τίθεται τὸ ἐρώτημα· πῶς ἔπεσε ὁ ἑωσ­φόρος; (Ἠσ. ἔ.ἀ.), ποιά ἦταν ἡ ἁμαρτία του ποὺ τὸν γκρέμισε ἀπ᾽ τὸν οὐρανό; Ἡ Γραφὴ ἀ­παντᾷ. Ὁ ἑωσφόρος δὲν εἶχε ὑλικὸ σῶμα· ἡ ἁ­μαρτία του δὲν ἦταν οὔτε μοιχεία οὔτε πορ­νεία οὔτε κλοπή, κάτι ἀπ᾽ αὐτὰ ποὺ διαπράττει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ σῶμα του· ἡ ἁμαρτία ποὺ διέπραξε τὸ ἄ­υλο πνεῦμα ἦταν ἁμαρτία ἄυλη, πνευματικὴ ἁ­μαρτία, ἦταν ἡ ὑπερηφάνεια. Ἀνοῖξτε σᾶς παρακαλῶ τὸν προφήτη Ἠσαΐα (βλ. Ἠσ. 14,13-15), κ᾽ ἐκεῖ θὰ δῆτε τί λέει. Εἶπε μέσα στὴ σκέψι του ὁ ἑωσφόρος· Μικρὴ εἶν᾽ ἡ θέσι ποὺ κατέχω, πρέπει νὰ ὑψωθῶ· θ᾽ ἀνεβῶ στὸν οὐ­ρα­νὸ πάνω ἀπ᾽ τὰ σύννεφα, θὰ στήσω τὸ θρόνο μου πάνω ἀπ᾽ τ᾽ ἀστέρια, θὰ γίνω ὅμοιος μὲ τὸν Ὕψιστο(!). Καὶ μόλις ἔκανε αὐτὴ τὴν ὑπερή­­­φανη σκέψι, κατέπεσε στὸν ᾅδη. Κι ὄχι μόνο ὁ ἴδιος ἀλλά, ὅπως λέει ἡ Ἀποκάλυψις συμβο­λικά, μὲ τὴν οὐρά του παρέσυρε καὶ τὸ ἕνα τρίτο τῶν ἀστέρων, δηλαδὴ ἀγγέλους ποὺ ἔγιναν δαίμονες (Ἀπ. 12,4). Καὶ τότε ἀκούστηκε ἡ φω­νὴ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ποὺ τὴν ἀκοῦμε κ᾽ ἐμεῖς στὴν θεία λειτουργία, «Στῶμεν καλῶς, στῶ­μεν μετὰ φόβου…» (θ. Λειτ.), ἡ σάλπιγγα ποὺ σήμανε συναγερμὸ καὶ ἐγρήγορσι ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων γιὰ νὰ μείνουν πιστοὶ στὸν Κύριο. Ἡ ὑπερηφάνεια λοιπὸν γκρέμισε ἀπ᾽ τὸν οὐ­ρανὸ τὸν ἑωσ­φό­ρο καὶ πλῆθος ἀγγέλους· γκρέ­μισε ἔπειτα στὴν Ἐδὲμ τοὺς πρωτοπλάστους ποὺ ἔμειναν ἀμετανόητοι στὴν παρακοή τους, γκρέμισε στὴ Βαβὲλ μὲ τὴ σύγχυ­σι τῶν γλωσσῶν ἐκείνους ποὺ ξεκίνησαν νὰ χτίζουν πύργο ποὺ θά ᾽φτανε μέχρι τὰ ἄστρα, γκρέμισε ἰ­σχυροὺς καὶ ὑπερηφάνους ὅπως π.χ. τὸν πάν­οπλο Γολιὰθ μὲ τὴ σφεντόνα ἑνὸς Δαυΐδ. Ὁ Κύ­ριος, ὅπως ἔψαλε ἡ Παναγία, «καθεῖλε δυνά­στας ἀπὸ θρόνων καὶ ὕψωσε ταπεινούς» (Λουκ. 1,52). Ἂς ῥίξῃ καθένας μας ἕνα βλέμμα στὰ βάθη τῆς ψυχῆς του. Δὲν ὑπάρχει θνητὸς πάνω στὴ γῆ, ποὺ νὰ μὴν ἔχῃ μέσα του ὑπερηφάνεια. Ἄλλος ὑπερηφανεύεται γιὰ τὴν ὡραιότητά του, ἄλλος γιὰ τὴ σωματική του δύναμι, ἄλλος γιὰ τὴ γνῶσι καὶ ἐπιστήμη του, ἄλλος γιὰ τὰ πλού­τη του, ἄλλος γιὰ τὰ παιδιά του, ἄλλος γιὰ τὴ γυναῖκα του, ἄλλος γιὰ τὴν πατρίδα του, ἄλ­λος γιὰ ὁ,τιδήποτε ἀπὸ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Μέσ᾿ στὴ ῥίζα τῆς ὑπάρξεώς μας εἶνε ἡ ὑπερηφάνεια. Τ᾽ ἀποτελέσματα τῆς ὑπερηφανείας ποιά εἶ­­νε, ἀγαπητοί μου; Ἡ ἱστορία παλαιότερη καὶ νεώτερη μὲ μύρια παραδείγματα, καθὼς καὶ ἡ σύγχρονη πεῖρα, ὑπογράφουν ἐκεῖνο ποὺ εἶ­πε τὸ ἀψευδὲς στόμα τοῦ Λυτρωτοῦ μας, ὅτι «πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ τα­πεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται» (Λουκ. 18,14· βλ. καὶ 14,11). Αὐτὸ εἶνε νόμος ποὺ θέσπισε ὁ Κύριος. Σᾶς παρακαλῶ σήμερα, ἀνοῖξτε τὸν προφή­­τη Ἠσαΐα καὶ θὰ βρῆτε κάποια φοβερὰ χωρία (βλ. Ἠσ. 6,11· 24,6-13). Λέει ἐκεῖ, προφητεύοντας πρὶν ἀ­πὸ ὀχτακόσα χρόνια, ὅτι ἐξ αἰτίας τῆς ὑπερη­φανείας θὰ ἔρθῃ ἡμέρα ποὺ οἱ πόλεις θὰ ἀ­δειάσουν, θὰ μείνουν ἔρημες, ἀκατοίκητες, ἡ γῆ θὰ ἐρημώσῃ, οἱ ἄνθρωποι θὰ λιγοστέψουν. Ἐπειδὴ τὰ ἔθνη καὶ οἱ λαοὶ ὑπερηφανεύον­ται, θὰ ταπεινωθοῦν· θὰ γίνῃ «Ἁρμαγεδὼν» καὶ «σει­σμὸς μέγας» (Ἀπ. 16,16,18)· καὶ μέσα στὰ ἐρείπια θὰ ταφοῦν στρατηγοὶ καὶ βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες καὶ ἐπιστήμονες πυρηνικῶν ἐρευνῶν. Ἡ ὑπερηφάνεια εἶνε ὀλέθριο κακό. * * * Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς, ἀγαπητοί μου, καὶ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία σήμερα παρουσιάζει μπροστά μας δύο εἰκόνες, τὴ μαύρη εἰκόνα τοῦ ὑπερή­φανου ἀνθρώπου ποὺ μιμεῖται τὸ δαίμονα, καὶ τὴ φωτει­νὴ εἰκόνα τοῦ ταπεινοῦ. Ὁ ὑπερή­φανος κάνει ἐχθρὸ τὸ Θεό· καὶ ὅποιος πάει κόν­τρα μὲ τὸ Θεό, ὅποιος κι ἂν εἶνε, θὰ γίνῃ στάχτη. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἀνοίγει τὸ Τριῴδιο. Κρεμάει ἀπὸ τὰ ἄστρα μιὰ σκάλα καὶ μᾶς λέει· Προχωρεῖτε, ἀνεβαίνετε, γίνετε ἀ­στροναῦτες τοῦ πνεύματος! Ἑβδομήντα ἡμέρες διαρκεῖ ἡ περίοδος αὐτή. Σήμερα εἶνε ἡ πρώτη ἡμέρα. Ἡ τελευταία θὰ εἶνε τὸ Μέγα Σάββατο, ὅταν ὁ ἱερεὺς σκορπίζοντας δα­φνόφυλλα μέσα στὸ ναὸ θὰ λέῃ «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν…» (Ψαλμ. 81,8). Ἐμπρός! σαλπίζει τὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο. Ἂς ἀνεβοῦμε τὴ σκάλα αὐτή. Τὸ πρῶτο σκα­λὶ γράφει ἐπάνω· Ταπεινωθῆτε! Ἂς ταπεινωθοῦμε, ἂς κλάψουμε, ἂς πενθήσουμε, ἂς γίνου­με ἐλαφροὶ σὰν φτερωτοὶ ἄγγελοι, καὶ τότε θὰ φτάσουμε στὰ ὕψη τῶν οὐρανῶν, γιὰ νὰ ὑμνοῦ­με ἐκεῖ μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν. (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος (Στον ἱ. ν. Ἁγ. Ἐλευθερίου Ἄρεως Γκύζη – Ἀθηνῶν 30-1-1966 πρωί) Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΕ΄, Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2065

Krenaria, mëkati më i madh. “Ai që lartëson veten do të përulet”(Lluka 18,14) Nëse të dashurit e mi, mundet dikush prej jush të më tregojë dikë që të mos e lagë deti, atëhere mund të gjendet dhe një njeri që të mos e dëmtojnë dallgët e mëkatit. Dhe sikur vetëm një ditë të jetë jeta e tij, nuk i shmang dot (Shiko Jovi 4,17 – 14, 4-5  Fjalët e Urta 20, 9). A është njeriu mëkatar? E tregon vetë ndërgjegjia e tij, e shpall vetë historia botërore, e shpall mbi të gjitha ungjilli i sotëm. Ai zë i largët që dëgjuam “Zoti, të më mëshirojë mua mëkatarin” (Lluka 18,13), që vlen më tepër se lutjet të tjera të gjata dhe ishte kjo lutje që ngjiti nga toka në qiell një mëkatar. Kju është lutja e çdo njeriu që nuk lejoi që shpiriti i tij të mbulohej nga çmërçi. Në çdo kohë njeriu është mëkatar, por, mbi të gjitha mëkatar në katror dhe në kub është njeriu i shekullit tonë. Mundet dikush të numërojë mëkatet e botës moderne? Është më kollaj që të numërojë kokërrat e rërës  së detit ose qimet e kokës së tij ose pikat e qiellit, sesa mëkatet që kryhen, të vogla e të mëdha, fshehur apo hapur, në publik  apo privatisht, në çdo vend të botës. Ëngjëjt me siguri do të kenë shënuar në regjistrat e tyre, shekullin tonë si shekullin më mëkatar të historisë. Mëkatar njeriu, por, nëse iu pyes cili është mëkati më i madh nga të gjithë, çfarë do të përgjigjeshit? Është vrasja, betimi i rremë, mosrespekti ndaj prindëve, mëkatet e trupit, mosmirënjohja, blasfemia e hyjnoreve, ... Jo të dashurit e mi. Sigurisht që të gjitha këto janë të rënda dhe mbyllin derën e parajsës. Por mbi të gjitha këto, në majën e piramidës, është një mëkat që mbi peshoren e Zotit  peshon më tepër. Cila të jetë kjo? Një kurvar, një i padrejtë, një vrasës e kriminel, ka momente që mendon mëkatet e tij, viktimat që ka krijuar, ferrin e përjetshëm që e pret, dhe gjunjëzohet para Shpëtimtarit të botës dhe thotë: “Krisht, më fal”. Vetëm njëri qëndron më këmbë si një kollonë apo hu, dhe nuk mendon aspak se duhet të kërkojë mëshirën e Zotit, dhe mëkati i tij,  prej ferri, që ne nuk e mendojmë, por që ëngjëjt, jeta, historia, psikologjia por mbi të gjitha ungjilli i sotëm e vlerësojnë si mëkatin më të rëndë- cila është vëllezërit e mi? Është krenaria. -         Pra krenaria është kaq e keqe e madhe, sa të rënditet në vijën e parë!! **** Ju duket të dashurit e mi, diçka e ekzagjeruar kjo. Por do t’iu bëj një pyetje, mbi të ciln do të shtrydhnin trurin dhe filozofët dhe nuk do të gjenin përgjigje. Pyetja është: nga ku vjen e keqja? Nga ku hyri e keqja në botë? Mos ndoshta nga Zoti? Mos iu afro blasfemisë! Zoti i mirë nuk mundet që të jetë burimi i së keqes. Mos ndoshta nga njeriu? As nga ai, sepse njeriu është viktimë e së keqes. Atëhere nga ku erdhi kjo e keqe? Sipas Shkrimit të Shenjtë e keqja e ka prejardhjen nga shejtani, ai është shpikësi i së keqes. Por cilin mëkat bëri ai? Në fillim shejtani, stanai, ishte ylli më i ndritur. Sepse ashtu siç ekzistojnë yjet materiale, kështu ekzistojnë dhe yjet shpirtërore ( shiko Dante Alighieri, Parajsa, libri i tretë i veprës Komedia Hyjnore). Parajsa është e mbushur me hyje të tilla, jo materiale të cilat një ditë do të shuhen ashtu si gjithë universi, por shpirtërore, që koha kurrë nuk do t’i shuajë, siç janë psh. Etërit e mëdhenj të Kishës (Grigori, Vasili, Goëarti etj) për të cilët Kisha jonë psallën “Yje të shumëndritshëm të qiellit imagjinar” . Para etërve tanë të shenjtë, hyjet dhe dritat e mëdha janë ëngjëjt, dhe ndër ta më i bukuri ëngëll ishet ai eosfori/ luciferi. Emri i të cilit. Ky emër në shkrimin e shenjtë do të thotë dhe yll mëngjesi, planetin e njohur afërdita dhe fjalë për fjalë po të përkthehet do të thotë “ ai që sjell mëngjesin, paralajmëron mëngjesin” (Psalmos 109,3). Por kryesisht do të thotë shejtan, dhe tregon pikërisht, bukurinë dhe ndriçimin që kishte. Luciferi pra, ëngjëlli që ishte pranë fronit të më të lartit, ra (Isaia, 14, 12), ra nga lartësia e qiellit “si rrufe”, menjëherë- në çast, si rrufe, dhe kështu e pa Zoti (Lluka, 10, 18) Ngrihet pyetja, si ra Luciferi, (Isaia) cili ishte mëkati i tij që e rrëzoi nga qielli? Shkrimi përgjigjet. Luciferi nuk kishte trup prej materieje ose mëkati i tij nuk ishte as kurvëria as vjedhja, apo diçka nga ato që bën njeriu me trupin e tij, mëkati që ai kreu kjo frymë e patrup, ishte mëkat jo material, mëkat shpirtëror, ishte krenaria. Hapeni ju lutem profetin Isaia (shiko Isaian 14,13-15) dhe atje do të shikoni se çfarë thotë. Tha në mendjen e tij Luciferi, është e vogël grada që kam, duhet të ngrihem, do të ngjitem në qiell mbi retë, do të ngre fronin tim mbi yjet, do të bëhem i ngjashëm me më të Lartin (!). Sapo bëri këtë mendim krenar, ra në had. Jo vetëm ai,por , siç thotë dhe Zbulesa në mënyrë simbolike, me bishtin e tij tërhoqi një të tretën e hyjeve, dmth ëngjëj që u bënë demonë ( Apostulli 12,4). Atëhere u dëgjua zëri i kryengjëllit Mihail, që e dëgjojmë dhe në meshën hyjnore “Le të qëndrojmë mirë, le të qëndrojmë me frikë...” (Mesha Hyjnore) ,  boria që ishte alarmi për gadishmëri të ëngjëjve dhe njerëzve që të mbeten besimtarë ndaj Zotit. Krenaria pra rëzoi nga qielli  Luciferin dhe një mori ëngjëjsh, rrëzoi më pas në Edhem dhe të parëkrijuarit që mbetën të papenduar në mosbindjen e tyre, rrëzoi në Babel me ngatërrimin e gjuhëve ata, që filluan të ndërtonin një kullë që do të arrinte deri në yjet, rrëzoi të fortët dhe krenarët si psh Goliatin me hedhien e gurit nga  një David. Zoti, ashtu siç psalli dhe e Tërëshenjta, “rrëzoi të fortët nga froni dhe lartësoi të përulurit” (Llukai 1, 52) . Le të hedhë një sy, secili prej nesh, në thellësinë e zemrës së tij. Nuk ka të vdekshëm mbi kët tokë që të mos ketë brenda vetes krenari. Dikush krenohet për bukurinë e tij, dikush por forcën e tij trupore, dikush tjetër për njohuritë dhe shkencën që zotëron, dikush për pasurinë e tij, dikush tjetër për fëmijët e tij,dikush për gruan e tij, dikush për çdo gjë nga të mirat materiale. Në rrënjën e ekzistencës sonë është krenaria. Rezultati i krenarisë, cili është të dashurit e mi? Historia e vjetrë dhe e re, me një mijë shembuj, si dhe eksperienca moderne, nënshkruajnë atë që tha goja e papërgënjeshtruar e Shpëtimtarit tonë, se “kushdo që lartëson veten do të përulet, dhe ai që përul veten do të lartësohet” (Lluka 18,14 shiko dhe 14,11) Ky është ligji që vendosi Zoti. Ju lutem sot hapni, profetin Isaia dhe do të shikoni disa pjesë të tmerrshme (Shiko Isaia 6,11   24, 6-13). Thotë atje duke profetizuar, para 800 vjetësh, se për shkak të krenarisë do të vijë një ditë që qytetet do të zbrazen, do të mbeten të shkreta, të pabanueshme, toka do të shkrretohet, njerëzit do të pakësohen. Mqs kombet dhe popujt krenohen, do të përulen, do të bëhet “Armagedoni” dhe “tërmet i madh” (Apostujt 16, 16, 18) dhe në gërrmadhat do të varrosen gjeneralët, mbretërit, fisnikët, shkencëtarët e kërkimeve bërthamore. Krenaria është një e keqe shkatërrimtare. *** Për këtë pikërisht, të dashurit e mi, dhe Kisha jonë e Shenjtë sot paraqet para nesh dy figura. Figurën e zezë të njeriut krenar i cili imiton demonin, dhe figurën e ndritur të të përulurit. Krenari bën armik Zotin, dhe ai që shkon në të kundërt me Zotin, kushdo qoftë, do të bëhet pluhur. Sot Kisha jonë hap Triodhin. Var nga yjet një shkallë dhe na thotë: Ecni, ngjituni, bëhuni astronautë të frymës! Shtatëdhjetë ditë mban kjo periudhë. Sot është dita e parë. E fundit është e Shtuna e Madhe, kur prifti duke shpërndarë fletë dafine në kishë thotë “Zoti u Ngjall, duke gjykuar botën..” (Psalmi 81,8). Përpara! Thërret ungjilli i shenjtë. Le të ngjitimi këtë shkallë. Shkalla e parë shkruan sipër: PËRULUNI! Le të përulemi, të qajmë, të mbajmë zi, të bëhemi të lehtë si ëngjëj me krahë, dhe atëhere do të arrijmë në lartësinë e qiejve, për të lavdëruar atje bashkë me ëngjëjt Atin Birin dhe Shpirtin e Shenjtë në jetë të jetëve. Amin. (†) Episkop Avgustini. (Në Shën Eleftheri i Areos Gizi Athinë 30-01-1966 në mëngjes) Përgatiti Përktheu Pelasgos Koritsas