«ΠΡΟΣΚΥΝΩ ΤΟ ΠΑΘΟΣ, ΑΝΥΜΝΩ ΤΗΝ ΤΑΦΗΝ...» -“I FALEM PËSIMIT, LAVDËROJ VARRIMIN....”

 

«ΠΡΟΣΚΥΝΩ ΤΟ ΠΑΘΟΣ, ΑΝΥΜΝΩ ΤΗΝ ΤΑΦΗΝ...» Μητροπολίτου Αὐλῶνος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ   Ἡ τελευταία ἑβδομάδα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς στή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ὀνομάζεται Ἁγία καί Μεγάλη καί αὐτό, βέβαια, ὄχι χωρίς λόγο. Γιατί «μεγάλα ἡμῖν γέγονεν ἐν αὐτῇ παρά τοῦ Δεσπότου κατορθώματα» κατά τήν εὔστοχη παρατήρηση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Δηλαδή, μέ ἄλλα λόγια, «τό κεφάλαιον τῶν ἀγαθῶν» τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο ὁλοκληρώθηκε! Εἶναι πράγματι μεγάλη ἡ Ἑβδομάδα πού στεφανώνει τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή «οὐκ ἐπειδή μεῖζον ἔχουσι μῆκος ἄλλων ἁπασῶν αἱ ταύτης ἡμέραι· καί γάρ εἰσίν ἕτεραι μείζους· οὐδέ ἐπειδή πλείους τόν ἀριθμόν· καί γάρ ἴσαι ταῖς ἄλλαις εἰσίν», ἀλλά ἐπειδή κατ’ αὐτήν τελεῖται ἡ μνήμη μεγάλων γεγονότων ἀπό τά ὁποῖα ὁ ἄνθρωπος πλούσια ἀπεκόμισε τή λύτρωση καί τή σωτηρία. Ποιά εἶναι τά γεγονότα αὐτά; Τά Σεπτά Πάθη καί ἡ λαμπροφόρος Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μέ αὐτά τά κοσμογονικά γεγονότα «ἡ χρονία τοῦ διαβόλου κατελύθη τυραννίς, ὁ θάνατος ἐσβέσθη, ὁ ἰσχυρός ἐδέθη, τά σκεύη αὐτοῦ διηρπάγη, ἡ ἁμαρτία ἀνῃρέθη, ἡ κατάρα κατελύθη, ὁ παράδεισος ἀνεῴχθη, ὁ οὐρανός βάσιμος γέγονεν, ἄνθρωποι τοῖς ἀγγέλοις ἀνεμίγησαν, τό μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ ἤρθη, τό θριγκίον (τό μέρος ὅπου στηρίζονται τά δοκάρια τῆς στέγης) περιῃρέθη, ὁ τῆς εἰρήνης Θεός εἰρηνοποίησε τά ἄνω καί τά ἐπί τῆς γῆς». Τά Πάθη, λοιπόν, τά Σεπτά τοῦ Κυρίου μας, ὅπως σαφῶς φαίνεται ἀπό τήν παραπάνω ὑπογράμμιση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, δέν εἶναι μιά σφαγή ἤ ἕνας πόνος πού ματώνει μιά κάποια χρονική στιγμή τῆς ἱστορίας ἤ νοηματίζει ὁρισμένες πτυχές τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, ἀλλά εἶναι Μυστήριο λυτρωτικό ἀπό τό ὁποῖο ξεπήγασε ἡ ζωή γιά τόν ζώντα μέσα στό σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας ἄνθρωπο! Αὐτά τά Σεπτά καί φρικτά μαζί γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας πῶς πρέπει νά τά βιώνει ὁ ἄνθρωπος; Τό ἱερό Εὐαγγέλιο μᾶς πληροφορεῖ πώς μετά τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου ὁ Ἰησοῦς Χριστός μπῆκε θριαμβευτικά στά Ἱεροσόλυμα καί πλῆθος λαοῦ Τόν προϋπάντησε, κρατώντας κλάδους φοινίκων. Αὐτό τότε ἦταν μιά συμμετοχή στό θαῦμα τῆς Βηθανίας καί μιά φανέρωση τῆς μεσσιανικότητάς του. Γι’ αὐτό καί ἡ «εἴσοδος» ἦταν θριαμβευτική, ὅπως ἀκριβῶς στούς βασιλιάδες πού γυρνοῦσαν νικητές ἀπό τόν πόλεμο. Σήμερα ἡ σπουδή καί ἡ βαθιά μέσα ἀπό τή μυσταγωγία τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν βίωση τῶν γεγονότων τοῦ Πάθους καί τῆς Ἀνάστασής Του ἀπό τόν ἄνθρωπο φανερώνει τό μέγεθος τῶν κατορθωμάτων, ὄντας συγχρόνως καί τεκμήριο καί ἀπόδειξη τῆς μεγαλειότητάς των! Σήμερα, βέβαια, δέ βγαίνουμε ἀπό μιά συγκεκριμένη πόλη (Ἱεροσόλυμα), γιά νά προϋπαντήσουμε τόν Κύριο «ἐρχόμενον ἐπί τό ἑκούσιον Πάθος», ἀλλ’ «ἀπό τῆς οἰκουμένης ἁπάσης μυρίανδροι πάντοθεν Ἐκκλησίαι ἐξέρχονται ἀπαντῶσαι τῷ Ἰησοῦ, οὐ βαΐα φοινίκων κατέχουσαι καί ἐπισείουσαι, ἀλλ’ ἐλεημοσύνην καί φιλανθρωπίαν καί ἀρετήν καί νηστείαν καί δάκρυα καί εὐχάς καί ἀγρυπνίας καί πᾶσαν εὐλάβειαν προσφέρουσαι τῷ Δεσπότῃ Χριστῷ». Γι’ αὐτό καί ὁ καθένας προσωπικά ὀφείλει νά κάνει αὐτή τήν «ἔξοδο» ἀπό τόν ἑαυτό του καί ἀπό τά γύρω ἀπό τόν ἑαυτό του, ὥστε νά ὁδηγήσει τά βήματά του στή σωτήρια συνάντηση μέ τόν Θεάνθρωπο! Καί ἀντί κλάδους βαΐων νά κρατήσει τῆς ψυχῆς τήν «προαίρεσιν θάλλουσαν». Τά γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας εἶναι, ὄντως, μεγάλα γι’ αὐτό ἀπαιτοῦν καί μεγάλη βιωματική προσήλωση! Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα γιά τόν ὀρθόδοξο χριστιανό εἶναι ἕνας τρόπος καί ταυτόχρονα καί ἕνας χρόνος ζωῆς μέ ἔντονο χαρακτηριστικό γνώρισμα τό συγκινησιακό στοιχεῖο. Αὐτή ἡ συγκίνηση εἶναι τό πρῶτο βῆμα γιά τή μέ μεγάλη ἐγρήγορση βίωση τῆς χαρμολύπης τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀνάστασης. Ὁ καθένας, ὅμως, θά πρέπει νά προβληματισθεῖ μήπως αὐτή του ἡ συγκίνηση κρατάει ὅσο καί ἕνα πυροτέχνημα, μήπως ἡ στάση του πάει νά ἀντιμετρηθεῖ μέ ἐκείνη τοῦ ὄχλου τῶν Ἱεροσολύμων, μήπως ὁ ρόλος του δέν ἔχει νά ζηλέψει τίποτε ἀπό ἐκεῖνον τοῦ προδότη μαθητή; Σαφῶς ἡ συγκίνηση βοηθάει τόν ἄνθρωπο νά «μπεῖ» στά γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, ἀλλ’ ὅμως δέν εἶναι τό πᾶν! Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς πληροφορεί πώς στίς ἡμέρες του τήν ἑβδομάδα αὐτή οἱ ἄρχοντες ἐλευθέρωναν τούς δούλους καί τά δικαστήρια ἔκλειναν τίς πόρτες τους καί δέ δίκαζαν. Ἦταν, ἀσφαλῶς, ἕνα ἔθιμο καί ὄχι ἕνας τρόπος ζωῆς, γιατί τό δεύτερο προϋποθέτει μετάνοια, ἀλλαγή ζωῆς καί αὐτή εἶναι πού δίνει περιεχόμενο στόν ἄνθρωπο, γιά νά γιορτάσει τά γεγονότα ὅπως πρέπει. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι ζοῦμε σέ ἕνα κόσμο ἐσωτερικά διχασμένο, πνευματικά ἀλλοτριωμένο, κάτω ἀπό τό βάρος τῆς τραγωδίας τῆς ἐκκοσμίκευσης καί αὐτά ὅλα δυσχεραίνουν τήν καθώς πρέπει μυσταγωγική βίωση τῶν «Ὡρῶν» τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας. Ὁ κόσμος καί ὁ πολιτισμός μας, γιά νά καλύψει τά κενά του ἴσως, ἔγινε κραυγαλέος καί δέ μπορεῖ νά σιγήσει ἔστω καί γιά λίγο, δείχνοντας σεβασμό μέ τόν τρόπο αὐτό σέ αὐτά πού τελοῦνται τήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν. Γι’ αὐτό εἶναι ἀδύνατο νά μοιράσει ὁ ἄνθρωπος τή ζωή του ἀνάμεσα στή χαρμολύπη τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας καί στό τελευταῖο σήριαλ τῆς τηλεόρασης! Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα εἶναι Ἑβδομάδα ἀναζήτησης τοῦ χαμένου καί διασκορπισμένου ἀνθρώπινου προσώπου! Εἶναι Ἑβδομάδα ἐνδοσκόπησης τοῦ ἀνθρώπου πού εἴτε ἀπό τήν προσωπική εἴτε μέσα ἀπό τήν πολιτισμική του ἀσωτεία ἐπιστρέφει πρός τόν Πατέρα του. Μόνο ἔτσι μπορεῖ νά δώσει νόημα στά λόγια τοῦ ἱεροῦ ὑμνωδοῦ πού μιλᾶνε γιά μιά συμπόρευση καί συσταύρωση μέ τόν Χριστό. Γιατί, ὅταν κανείς δέν ἔχει σχέση μέ τά γεγονότα πού «ζεῖ», φυσικό εἶναι νά τά ζεῖ ἄχρωμα καί χωρίς κανένα οὐσιαστικό ἄγγιγμα, καμμιά «ταυτότητα» ἤ ἐσωτερικό συσχετισμό. Ὁ τρόπος, μέ τόν ὁποῖο προσεγγίζονται καί βιώνονται τά γεγονότα τῆς σωτηρίας στή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας, ὀνομάζεται ἀσκητικός. Οὔτε λίγο οὔτε πολύ κάτι παραπάνω ἤξεραν ἐκεῖνοι πού, ἐγκαταλείποντας τόν κόσμο καί τά «ἐν τῷ κόσμῳ», «συμπορευόμενοι καί συσταυρούμενοι» μέ τόν Χριστό, τελικά ἄφηναν τόν ἑαυτό τους στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἀσφαλῶς ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος, ἄν καί δέν μπορεῖ νά ἀρνηθεῖ τόν κόσμο γιά ἕνα ὁλοκληρωτικό δόσιμο στόν Κύριο, μπορεῖ, ὅμως, ἀσκητικά ζώντας (πειθαρχία τῆς ἠρεμίας καί σιωπῆς–προσευχή, αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ ἄλλου– φιλαδελφία, χαρούμενη ἀπάρνηση τοῦ περιττοῦ –ἐλεημοσύνη κ.ἄ.) νά ἀφήσει τόν ἑαυτό του στά χέρια τοῦ Θεοῦ καί νά εἶναι ἕτοιμος γιά ὁποιοδήποτε διάλογο μαζί Του καί κυρίως γιά ΚΟΙΝΩΝΙΑ μαζί Του. Μέ τόν τρόπο αὐτό θά τιμήσει τά γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, συμμετέχοντας σέ αὐτά καί θά χαρεῖ τό Ἅγιο Πάσχα, γιατί πρῶτα θά βιώσει προσωπικά τή σταύρωση τοῦ ἑαυτοῦ του ὡς ἀσκητής καί στήν ἐρημία τῶν πόλεων καί μετά θά τραγουδήσει τόν ὕμνο τῆς χαρμολύπης: «Προσκυνῶ τό Πάθος, ἀνυμνῶ τήν Ταφήν, μεγαλύνων Σου τό κράτος, Φιλάνθρωπε, δι’ ὧν λέλυμαι παθῶν φθοροποιῶν».

“I FALEM PËSIMIT, LAVDËROJ VARRIMIN....” Mitrpoliti i Aulonës Christodoulos   Javën e fundit të Kreshmës së Madhe, në gjuhën e Kishës sonë quhet Javë e Madhe dhe e Shenjtë dhe kjo, sigurisht, jo pa arsye. Sepse “Arritje të mëdha u bënë gjatë kësaj jave nga Dhespoti” sipas vërejtjes me vend të Shën Joan Gojartit. Dmth, me fjalë të tjera, “kapitulli i të mirave” të Zotit për njeriun u plotësua. Me të vërtetë është e Madhe Java e cila kurorëzon Kreshmën e Madhe “Jo sepse ditët e saj janë më gjata se të javëve të tjera, as se janë më të shumta në numër, sepse janë të barabarta me të tjerat” por sepse gjatë kësaj jave kujtohen ngjarje të mëdha nga të cilat njeriu përfitoi lirinë dhe shpëtimin e tij. Cilat janë këto ngjarje? Pësimet e shenjta dhe Ngjallja e ndritshme e Zotit tonë Jesu Krisht. Me këto ngjarje kozmogonike “diktatura e zgjatur e djallit u rrëzua dhe vdekja u shua, i forti u lidh, mjetet e tij u rrëmbyen, mëkati u anulua, mallkimi u hoq, parajsa u hap, qielli u bë i arritshëm, njerëzit u ngatërruan me engjëjt, murri ndarës u hoq, trari kulmor u zhvesh, Zoti i Paqes, paqëtoi të lartmet me ato sa janë në tokë”. Pra, pësimet e shenjta të Zotit, ashtu si dhe duket qartë në konstatimin më lart, të Shën Joan Gojartit, nuk janë një therje apo një dhimbje e cila plagos  një çast të caktuar të historisë ose iu jep kuptim disa prej aspekteve të njeriut si person, por janë një Mister shpëtues nga i cili riburoi jeta për njeriun që jetonte në errësirën e mëkatit! Këto ndodhi të Nderuara dhe të tmerrshme, njëkohësisht, të Javës së Madhe, si duhet t’i jetojë njeriu? Ungjilli i Shenjtë na informon se pas ngjalljes së Llazarit, Jesu Krishti, hyri si triumfues në Jerusalem dhe një numër i madh njerëzish E priti duke mbajtur degë palme. Kjo, atëherë ishte pjesëmarrje në mrekullinë e Vithanisë dhe një shfaqje e faktit që ai ishte Mesia. Për këtë arsye dhe “hyrja” ishte triumfuese, ashtu si mbretërit që ktheheshin fitues nga lufta. Sot, studimi dhe përjetimi i thellë nëpërmjet shërbesave i ngjarjeve të Pësimit dhe të Ngjalljes së Tij nga njeriu, tregon madhështinë e arritjeve, duke qenë në të njëjtën kohë dhe një e dhënë dhe vërtetim i madhështisë së tij! Sot natyrisht nuk dalim nga një qytet i caktuar (si psh Jerusalemi) për të takuar Zotin “duke ardhur për pësimin e ndërgjegjshëm” por “nga gjithë bota, me mijëra nga të gjitha Kishat dalin që të presin Jesuin, jo me duke mbajtur palma, por lëmoshën, filantropinë, virtytin, kreshmën, lotët, urimet, agripnitë dhe çdo veprim besimi duke ja ofruar Dhespotit Jesu!”.   Prandaj secili prej nesh në veçanti, ka si detyrë që të bëjë këtë “dalje” nga vetja e tij dhe nga ato sa janë rreth tij, në mënyrë që të udhëzojë hapat e tij drejt shpëtimit me njeriperëndinë! Në vend të degëve të palmës të mbajë “dëshirën e lulëzuar”. Ngjarjet e Javës së Madhe janë, me të vërtetë, të mëdha prandaj kërkojnë dhe një përkushtim përjetimi të madh!. Java e Madhe dhe e Shenjtë, për të krishterin orthodhoks është një mënyrë dhe në të njëjtën kohë dhe një kohë jete, me një karakteristikë dalluese të veçantë, elementin mallëngjyes. Ky mallëngjim është hapi i parë për përjetimin me gatishmëri të madhe të gëzim-hidhërimit të Kryqit dhe Ngjalljes. Por, Secili prej nesh, do të duhet të pyesë veten mos ndoshta ky mallëngjim i tij mban aq kohë sa dhe fishekzjarrët, se mos vallë ky pozicion i tij shkon për t’u krahasuar me atë të turmës së Jerusalemit, mos valle roli i tij nuk ka asgjë për të patur zili nga ai i nxënësit tradhtar? Sigurisht mallëngjimi  e ndihmon njeriun që të “hyjë” në ngjarjet e Javës së Madhe, por ai nuk është gjithçka! Shën Joan Gojarti na informon se në ditët e tij, gjatë kësaj jave, fisnikët çlironin skllevërit dhe gjykatat mbyllnin dyert dhe nuk bënin gjyqe. Ishte me siguri një zakon dhe jo një mënyrë jetese, sepse e dyta kërkon pendim, ndryshim të jetës dhe ajo i jep njeriut vlerë, që të mund të festojë ngjarjet ashtu siç duhet.   Sot njerëzit jetojmë në një botë të brendshme të përçarë, të tjetërsuar nga pikëpamja shpirtërore, nën peshën e tragjedisë së modernizimit dhe të gjitha këto e vështirësojnë përjetimin “ashtu si duhet” të “Orëve” të Javës së Madhe. Bota dhe kultura jonë, ndoshta për të mbuluar boshllëqet e tij, u bë i zhurmshëm dhe nuk mundet të heshtë qoftë dhe për pak, për të treguar respekt, në këtë mënyrë, për të gjitha ato sa ndodhin Javën e Pësimeve. Për këtë arsye është e pamundur që njeriu të ndajë jetën e tij ndërmjet hidhërim-gëzimit të Javës së Madhe dhe serialit në televizor, rrjeteve sociale, videove pa fund. Java e Madhe është Java e kërkimit të personit njeri të shpërndarë e të humbur! Është Java e kërkimit të brendshëm të njeriut i cili, qoftë për shkak të plëngprishjes së tij personale, qoftë për shkak të plëngprishjes së tij kulturore, kthehet tek Ati i tij. Vetëm kështu mund t’i japë kuptim fjalëve të himnshkruesit të shenjtë që flasin për një rrugëtim të përbashkët dhe kryqëzim me Krishtin, sepse kur dikush nuk ka marrëdhënie me ngjarjet që “jeton” është e natyrshme të jetojë në një botë pa ngjyra, pa asnjë prekje esenciale, asnjë “identitet” apo marrëdhënie të brendshme. Mënyra se si bëhet përqasja dhe përjetimi i shpëtimit në gjuhën e Kishës quhet asketik. Me pak fjalë, diçka më shumë dinin ata që duke braktisur botën dhe “ato sa janë në botë” “duke bashkëudhëtuar dhe duke u bashkëkryqëzuar” me Krishtin, në fund linin veten e tyre në duart e Zotit. Sigurisht që ky njeri, megjithëse nuk mundet të mohojë botën për një dorëzim të plotë tek Zoti, mundet, duke jetuar në mënyrë asketike (disiplina e qetësisë dhe heshtjes-lutjes, ndjesia e prezencës së tjetrit – filadelfia /dashuria ndaj vëllait, mohimi i gëzuar i tepricës – lëmosha etj.) të dorëzojë veten e tij  në duart e Zotit e të jetë gati për çdo lloj dialogu me Atë dhe kryesisht për KUNGIMIN me Të. Në këtë mënyrë do të nderojë ngjarjet e Javës së Madhe, duke marrë pjesë tek ato  dhe do të shijojë Pashkën e Shenjtë, sepse në fillim do të përjetojnë personalisht kryqëzimin e vetes së tij si një asket në shkretëtirën e qyteteve dhe më pas do të këndojë himnin e gëzim-hidhërimit: “I falem Pësimit, lavdëroj Varrimin, madhështoj pushtetin Tënd, o Filantrop, nëpërmjet të cilit zgjidhem nga pasionet degjeneruese” (përkthim i lirë). Përktheu Pelasgos Koritsas