Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩΝ

 

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩΝ

Μητροπολίτου Αὐλῶνος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Ἡ σημερινή ἑσπερινή σύναξη στόν ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ ἁγίου Νικολάου Τρικάλων ἔχει κάτι τό ξεχωριστό. Δέν γιορτάζουμε, βέβαια, τή μνήμη κάποιου ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ σημερινή σύναξη σηματοδοτεῖ ἕνα τέλος καί ταυτόχρονα μιά ἀρχή.

Ποιό εἶναι τό τέλος; Εἶναι τό τέλος τῆς πνευματικῆς προπόνησης πού ἔκανε κάθε ὀρθόδοξος χριστιανός στή διάρκεια τοῦ κατανυκτικότατου Τριώδιου. Πρίν μποῦμε στό μεγάλο πνευματικό στάδιο τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὁ καθένας, σύμφωνα μέ τίς σωματικές του δυνάμεις, προπονήθηκε πνευματικά στό προ-στάδιο τοῦ Τριωδίου.

Ἀπόψε μέ τά ἱερά τροπάρια καί σαλπίσματα τῆς Ἐκκλησίας μας μοιάζει σάν νά καθόμαστε ὅλοι στήν κλειστή, ἀκόμη, «πύλη» τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νά μποῦμε σέ αὐτό τό πνευματικό στάδιο καί νά ἀθληθοῦμε πνευματικά ἐντονότερα. Ἄρα σέ αὐτό τό στάδιο δέν θά εἴμαστε θεατές ἀπό τίς κερκίδες του, ἀλλά ἀθλητές στά διάφορα πνευματικά του πένταθλα, δέκαθλα, παγκράτια ἀθλήματα· δηλαδή τή νηστεία, τήν προσευχή, τή μετάνοια-ἐξομολόγηση, τήν ἐλεημοσύνη, τή συγχώρηση καί γενικά ὅλες τίς ἀρετές.

Τό σφύριγμα τοῦ «πλοίου» τῆς ἄσκησης γιά τήν ἐκκίνησή του, εἶναι μία φράση ἀπό τό ὑπέροχο 60ό ψαλμό, πού εἶναι ταυτόχρονα καί ἕνα ἀπό τά δύο μεγάλα Προκείμενα τῶν Κατανυκτικῶν Ἑσπερινῶν αὐτῆς τῆς περιόδου: «Ἔδωκας κληρονομίαν τοῖς φοβουμένοις, τό ὄνομά Σου, Κύριε». Αὐτό εἶναι τό μέγα Προκείμενο τῆς Α΄, Γ΄ καί Ε΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν. Τί θέλει νά μᾶς τονίσει αὐτό τό μέγα Προκείμενο; Λέει ὁ Δαυΐδ στό Θεό κατά μιά σχετικά ἐλεύθερη ἀπόδοση: Κύριε, σέ ὅλους ἐμᾶς πού τηροῦμε τίς ἐντολές Σου, ἁπλόχερα ἔδωσες τήν κληρονομιά τῆς ἀγάπης Σου.

Ὁ εὐσεβής λαός εἶναι ἡ περιουσία τοῦ Θεοῦ, γιατί αὐτός ὁ λαός εἶναι ἡ μοναδική κληρονομιά τοῦ Θεοῦ στή γῆ. Γι’ αὐτό καί ὁ Θεός σώζει, εὐλογεῖ καί ἁγιάζει αὐτό τό λαό, ἀσφαλῶς καί τά καλά του ἔργα στή γῆ, δηλαδή τήν εὐπείθεια καί τήν ὑπακοή του σέ ‘Κεῖνον.

Οἱ χριστιανοί εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ στή γῆ. Ἐκεῖνος ἔδωσε τή γῆ ὡς κληρονομιά καί τόπο διαβίωσής τους. Καί ὡς λαός τοῦ Θεοῦ θά πρέπει ἡ ὑπακοή του καί ἡ ἀγάπη του νά εἶναι ἀνάλογη μέ τό μέτρο τῆς ἀγάπης Του πρός αὐτόν. Τί σημαίνει αὐτό; Πολύ ἁπλά: Νά γίνει ὁ χριστιανός κατά χάρη θεός, μικρός θεός σέ αὐτόν τόν κόσμο, πού δέν εἶναι καθόλου μάταιος, γιατί μάταια πράγματα δέν κάνει ὁ Θεός, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (Εἰς Ἐφεσ. Ὁμ. 12, 1, PG 62, 89).

Στό βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ διαβάζουμε πώς ὅλα γιά τόν ἄνθρωπο εἶναι μάταια, π.χ. ἀξιώματα, περιουσίες, χρήματα, ἐάν δέν ἀγαπάει τόν Θεό καί δέν Τόν ὑπηρετεῖ (κεφ. 1, 2) γιά τή σωτηρία του. Αὐτό κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο εἶναι μιά προτροπή «πρός θεοσέβειαν», δηλαδή θρησκευτικό ζῆλο (Σύνοψις τῆς Παλαιᾶς τε καί Καινῆς… PG 56, 368).

Ἕνας μικρός θεός, ἕνας εὐαισθητοποιημένος, δηλαδή ἄνθρωπος, ἀπό ὅπου περνάει ἀφήνει ἔντονα τήν παρουσία του, γιατί μέσα του ἔχει τήν εὐωδία τοῦ Θεοῦ, κάτι πού νιώθουν οἱ ἄνθρωποι, ὅταν κάποιος περάσει ἀπό τήν κοιλάδα τῶν ρόδων στή Βουλγαρία· μοσχοβολάει τριαντάφυλλο. Στήν ἀντίθετη περίπτωση, ὅταν ἕνας εἶναι βουτηγμένος στήν ἁμαρτία, ζεῖ μέσα στήν ὀσμή τοῦ θανάτου.

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι παντοῦ· ὄχι μόνο στόν παράδεισο, ἀλλά καί στήν κόλαση. Μέ μιά διαφορά ὅμως: Οἱ καθαροί Τόν βλέπουν, κύπτουν, τούς εὐλογεῖ καί ἐκεῖνοι, διαρκῶς, ἀπολαμβάνουν τήν παρουσία Του. Ἰσχύει αὐτό πού ὁ λαός μας λέει γιά κάποιον κεκοιμημένο: Εἶναι μέσα στά λουλούδια, στόν παράδεισο.

Μέ τούς ἄλλους τί γίνεται; Δέν τούς ἀγαπάει ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Ὁ Κύριος τούς ἀγαπάει, ἀλλά οἱ ἴδιοι δέν ἀγαποῦν τόν ἑαυτό τους. Καί σέ αὐτόν τόν ἔσχατο τόπο, ἄν ἤθελαν νά σωθοῦν, θά σώζονταν! Δέν τό θέλουν ὅμως. Αὐτή τήν ἄρνησή τους γιά σωτηρία τή δηλώνει τό λεγόμενο «πῦρ τῆς κολάσεως». Κανένα τέτοιο πῦρ δέν ὑπάρχει στήν κόλαση ἀπό μέρους τοῦ Θεοῦ. Ἁπλά οἱ κολασμένοι καί ἐκεῖ θέλουν νά ἁμαρτήσουν, ἀλλά δέν μποροῦν πιά καί αὐτό εἶναι τό πῦρ τῆς κολάσεως.

Ὅλα τά παραπάνω ἔχοντας ὑπόψη, εἴθε νά εἶναι ἡ ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πού ἀνοίγεται μπροστά μας, εὐλογημένη κατά Θεόν. Σίγουρα δέν εἴμαστε ἄγγελοι, γιατί ἔχουμε καί σῶμα. Μποροῦμε, ὅμως, νά πορευόμαστε καί νά ζοῦμε ὡς ἐπίγειοι ἄγγελοι. Γιά νά φθάσουμε ἕως ἐκεῖ, θά πρέπει νά ἔχουμε καθαρές καρδιές ἀπό μίση, πάθη, διάφορες κακίες.

Εὐλογημένη, λοιπόν, ὥρα ἡ σημερινή ἑσπερινή σύναξη στόν Μητροπολιτικό Ναό γιά μιά «ἐκ βαθέων» ἀλληλοσυγχώρηση. Καί μέ καθαρές καρδιές, ἐπιεικεῖς καρδιές, γεμάτες χάρη Θεοῦ νά διέλθουμε τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή μέ γενναῖο χριστιανικό φρόνημα καί ἐσωτερική πληρότητα.