Πελασγός Κορυτσάς- Pelasgos Koritsas: Εγκυκλοπαιδικό Ημερολόγιο "ΠΕΛΑΣΓΟΥ" Κορυτσάς 1947: ΤΙ ΥΠΕΣΤΗ Η΄ ΒΟΡΕΙΟΣ ΜΠΕΙΡΟΣ ΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΟΡΥΤΣΑΣ κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο! - Kalendari Enciklopedik i "Pelasgos" të Korçës 1947: Çfarë pësoi Epiri i Veriut. Shkatërrimet në Prefekturën e Korçës.

Οι πληγές της Β. Ηπείρου είναι αμέτρητες. Οι διωγμοί του ελληνισμού και των Ελλήνων της περιοχής, από την στιγμή που η Β Ήπειρος αποδόθηκε στο Αλβανικό Κράτος δεν σταμάτησαν ποτέ.

Άλλοτε άγρια, με αρπαγές, βιασμούς, φυλακίσεις, εκτελέσεις, φόνους. Σήμερα μέσα από την τρομοκρατία, τον ψυχολογικό πόλεμο, το ψέμα, ιστορική διαστρέβλωση και τις παγίδες και όλα τα ανέντιμα μέσα.

Παρακάτω ακολουθεί απόκομμα από το Εγκυκλοπαιδικόν Ημερολόγιο του Πελασγού Κορυτσάς έτους 1947, ένα ιστορικό ντοκουμέντο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό, που εκδιδόταν στην Αθήνα από τον Κωνσταντίνο Σκενδέρη, ιδρυτή και της εφημερίδας Πελασγού της Κορυτσάς, της οποίας φιλοδοξούμε να γίνουμε συνέχεια και εμείς οι ελάχιστοι.

Αυτό που θα διαβάσετε είναι ένα στιγμιότυπο της μαρτυρικής ζωής των προγόνων μας αλλά και ημών των ιδίων.

Σελ 105-112

Ἡμερολόγιον

ΤΙ ΥΠΕΣΤΗ Η΄ ΒΟΡΕΙΟΣ ΜΠΕΙΡΟΣ

ΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΟΡΥΤΣΑΣ

Μεταξὺ τῶν μεγάλων καταστροφῶν τὰς ὁποίας ἐδοκίµασεν ἡ Βόρειος Ηπειρος, συμπεριλαµβάνεται καί ἡ περιοχὴ τοῦ Νομοῦ Κορυτσᾶς:

"Ο λεπτομερὴς κατάλογος τῶν καταστροφῶ»ν ἔχει οὕτως :

Xωρίον Λιάβδαρι.- Χριστιανικόν. ᾿Εκάη ὁλοσχερῶς τὸν ᾿Ἰανουάριον τοῦ 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλίστ ἀπὸ τὴν ὁμάδα τοῦ Ντουλμπὲρ Τζέρια, ἔκ δὲ τοῦ χωρίου ἐξετελέσθησαν τρεῖς, εἰς ὀνόματι Λάζαρος Σαμαρᾶς.

Καρμαπανιός.--Καθαρῶς Χριστιανικόν, ἐκάη ὁλοσχερῶς τὸν Ἱανουάριον τοῦ 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν ἀπὸ τὰς ἀνταρτικὰς ὁμάδας τῶν Μαλὶκ Ντουσάρι καὶ Τσάνε Ντουσάρι ἐξετελέσθησαν ἐννέα, ἐξ ὧν µόνον τῶν τριῶν εἶνε γνωστὰ τὰ ὀνόματα, ἤτοι Κων. ᾿Αλεξίου, Βασ. Αλεξίου καὶ ᾿Αθαν. Λέτσου.

"Οσόγια.-- Χωρίον μικτὸν ἐκάη ὁλοσχερῶς ἡ χριστιανική ο συνοικοία τὸν ᾿Ἰανουάριον τοῦ 1944, ἐνῷ ἡ τουρκικὴ τοιαύτη '.ὀγομαζομένη Γκυραστάνη ἔμεινε ἄθικτος ἐκάη δὲ ὑπὸ Μπαλιστῶν τῶν ὁμάδων τοῦ Μαλὶκ Ντουσάρι καὶ Ριζᾶ Μπέη Μογκλίτσα. ᾿Εξετελέσθησαν ἐννέα, ἐξ ὧν µόνον τῶν τεσσάρων εἶνε γνωστὰ τὰ ὀνόματα, ἤτοι Πάνος Ντελῆς, Ι. Ντελῆς, ' Ανέστης Μουλάκης καὶ Μενέλας Παπαγρηγορίου. Πρὸ τῶν ἐμπρησμῶν τῶν ἀνωτέρω χωρίων διηρπάζοντο τὰ πάντα ἐκ των οἰκιῶν τῶν θυμάτων, ἠτιμάζοντο αἱ γυναῖκες των καὶ θυγατέρες των, οἱ δὲ γέροντες καὶ τὰ παιδὰ ἐκακοποιοῦντο κατὰ τὸν βαναυσότερον τρόπον.

Γκινίκασι.-- Χριστιανικὸν ἐκάη ὁλοσχερῶς τὸν Ίαν. τοῦ 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος τοῦ Μουσταφᾶ Κερόσι, Μέτε Στρέλτσα καὶ Μάκο Τρεσόβα, ἀφοῦ προηγουμένως διηρπάγησαν τὰ πάντα. Ἐξετελέσθησαν δύο, ἀγνώστων ὄνοματεπωνύμων.

Πουνμίρα.-- Χωρίον Χριστιανικὸν ἐκάη ὁλοσχερῶς τὸν Μάϊον 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος τοῦ ᾽Ακῆ Λόσμι και Nιάς Τσέσμα, ἐξετελέσθησαν ἐξ ὧν τὰ ὀνόματα δὺο εἴνε γνωστὰ ᾿Αλέκος Θεοδοσίου καὶ ᾿Αθαν. Ζίου.

"Ὅπαρι.--Καθαρῶς Χριστιανικόν, ἐκάη ὁλοσχερῶς ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ ᾽Ακῆ Λόσμη.

Μοσχόπολις.-- Καθαρῶς Χριστιανικόν ἐκάη τρεῖς φορᾶς,: τὸ πρῶτον τὸν ᾿Ιούλιον τοῦ 1943, ητοι δέκα οἴκίαι ὑπὸ τῶν Ἰταλῶν, ὥς καὶ ἡ μόνη ἱστορικὴ μονὴ τοῦ "Αγίου Προδρόμου, ο διὰ δευτέραν καὶ τρίτην φορὰν τὸν ᾿Ἰανουάριον τοῦ 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος τοῦ Ντερβὶς Μπέγιο ἐκ Γκεργκεβίτσης. Αἱ 24 ἔκκλησιαι της ἐκάησαν ἅπασαι, ἐφονεύθησαν 16 ἄτομα. Μιχ. Πάνης, Αναστάσιος Σαμίας καὶ ᾿Ἀνδρέας Σαµίας.

Σίπισκα.-- Καθαρῶς Χριστιανικόν, ἐκάησαν 32 οἴκίαι, ἀφοῦ διηρπάγησαν τὰ πάντα ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν Μπαλιστῶν' τοῦ ᾽Ακῆ Λοσμί. :

Μπελοβόντα.---Καθαρῶς χριστιανικόν, ἐκάη, ὁλόκληρον τὸν .Αὔγουστον τοῦ 1943 ὑπὸ τῶν Ἱταλῶν, ἐφονεύθῃσαν ὀκτὼ. ἄτομα, ἐπίσης δὲ καὶ 3 “Eλλnvες πρόσφυγες ἐκ Ν. Ἠπείρου.

Γκιάντση.--- Μικτὸν, ἐκάη ὁλόκληρος Ἡ Χριστιανική συνοικία καὶ ἕξ οἴκίαι Τουρκαλβανῶν τὸν Αὔγουστον τοῦ 1943 ὑπὸ τῶν "Ιταλῶν.

Λέσνια.-- Χριστιανικόν, ἐκάη ὑπὸ τῶν Ἱταλῶν τὸ 1943

Βιθκοῦκι.--- Χριστιανικόν, ἐκάη ὑπὸ τῶν Ἱταλῶν καὶ τῆς ᾿Αλβαν. Μιλίτσιας τὸν Αὔγουστον τοῦ 1943, ἐκάησαν ὅλαι αἳ ἐκκλησίαι καὶ Ἡ Ιστορικὴ Μονή τῶν 12 ᾽᾿Αποστόλων ἐφονεύθησαν δὲ ὀχτὼ ἄτομα μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Θεόδωρος. Γκάτσης, Ἡρακλῆς Γκραµπότσκας, Χρῆστος Χαραλάμπους Ἠλίας Γκραμπότσκας και ἡ σύζυγός του.

Πολένα.— Χωριό χριστιανικόν, ἐκάη ὁλόκληρον καὶ Kerereabyoay και εξετελέσθησαν εξήκοντα άτομα, επυρποπήθησαν δε τα πάντα ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν Μπαλιστῶν τοῦ Σάντε καὶ Οὐσὲ Nτερσνίκου. Ἔκ τῶν φονευθέντων εἶνε οἳ Ῥαφ. Μίγγας, Ῥαφ. Πολένας καὶ Ἡλ. "Αποστόλου, Ἡ καταστροφὴ τοῦ Χωρίου τούτου ἐγένοντο τὸν ᾿Οκτώβριον τοῦ 1944.

Ορμὰν Τσιφλίκι.--Καθαρῶς χριστιανικόν, ἐκάη ὁλόκληρον ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τὸν ᾿Ὀκτώμβριον τοῦ 1944 κατόπιν διαταγῆς τοῦ Τουρκαλβανοῦ ἀρχηγοῦ περιοχῆς Κορυτσᾶς Τζεβὰτ Μπέη Σταρόβα, ἐφονεύθησαν δὲ κατὰ τὸν ἀγριώτερον τρόπον 64 ἄτομα μεταξὺ τῶν ὁποίων of Παντελῆς Κήτας. Μάρκος Κήτας, Λάζαρος Γκότσης μετὰ τῆς συζύγου του, Σωτήριος Κήτας καὶ Μιχαὴλ Κώτσης.

Ραβονίκ.---Μικτὸν ἐκάη µόνον ἡ Χριστιανικὴ συνοικία ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Μέτσε Τουράνη, ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τὸν Ὀκτώθριον τοῦ 1944, ἐφονεύθησαν δὲ 44 ἄτομα µεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Ειὐάγγελος Στράτης,

Μπομποστίτσα.-- Καθαρῶς χριστιανυκόν, ἐκ τῶν τριακοσίων οἰκιῶν ἐσώθησαν µόνον 26, ἐκάησαν δὲ τὸν Φεβρουἄριον τοῦ 1944 καὶ ἐσφάγησαν κατὰ τὸν πλέον ἀπάνθρωπον τρόπον 16 ἄτομα, ἀφάνταστα δὲ ὄργια ἔγιναν κατὰ ἄνυπερασπίστων γυναικῶν καὶ κορασίων, διαρπαγέντων τῶν πάντων, ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Πάσιο Κολιανέτση καὶ Μπαϊρὰμ Μπέη Γκότσα

Ρεμπέτσι.-- Καθαρῶς χριστιάνικόν, ἐκάη τὸ ἥμισυ τοῦ χωρίου ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν, τοῦ Ταμὰν Σβαρίστι καὶ Γκανή Zαμπλιάκου, ἐφονεύθησαν 16 μἐταξὺ τῶν ὁποίων Ἔπαμ. Χαραλάμπους καὶ Σπυρίδων Σόρος, οἳ πλεῖστοι δὲ τῶν κατοίκων ἐδάρησαν ἀνηλεῶς χαὶ διηρπάγησαν ὅλα τὰ πρὸς τὸν ζῆν των.

Πογιάννη.---Μικτόν, ὑπὸ τῶν Ἱταλῶν ἐκάη µία µόνον οἴκία Τουρκαλβανοῦ, τὸν Φεβρουᾶριον ὅμως τοῦ 1944 ἐκάη' ὁλόκληρος ἡ χριστιανικὴ συνοικία ὑπὸ' τῶν Μπαλιστῶν. Ἔφονεύθησαν δὲ ὀκτὼ ἄτομα, μεταξὺ δὲ τῶν ὁποίων ὁ ᾿Ανέστης Βρεττὸς καὶ ὁ γαμβρός του.

Kαμενίτσα.—Miκτοv χωρίον ἐκάη ὑπὸ τῶν Μπαλιστών τὸν ᾽Απρίλιον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Σάδε Ντερονίκου, ἀγνοοῦμεν τὸν ἀριθμὸν καὶ τὰ ὀνόματα τῶν ἐκτελεσθέντων.

Ντισνίτσα.-- Μικτόν, πλεονάζει τὸ τουρκικὸν στοιχεῖον, ἐκάη ὁλόκληρος ἡ συνοικία ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν παρουσίᾳ τῶν Γερμανῶν, ἕνα μῆνα πρὸ τῆς φυγῆς τούτων, ἤτοι τὸν Σεπτεμβριον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν Κιανῆ Ζεμπλιάκου Μέτσε Τουράνι καὶ Κιαμὴλ Κοσνίτσα, ἐσφάγησαν δὲ ἄποκεφαλισθέντα 16 ἄτομα μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἔγκυος γυνή- οὐδεμία δὲ οἴχία Τουρχαλβανοῦ ἐθίγη, οὐδὲ ἔπαθέ τις ἐξ αὐτῶν.

Νίτσα.-- Χωρίον καθαρῶς χριστιανικόν, ἐκάη ὁλοσχερῶς τὸν ᾿]ούλιον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Κάγιο Τρεσόβα, ἐφονεύθησαν 14 ἄτομα μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ ἱερεὺς Παπαγιώργης.

Λένκα.-- Χριστιανικόν, ἐκάη ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τὸν Ιούνιον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Νιάζι Τσέσμα, ἐφονεύθησαν δὲ 44 ἄτομα.

Γκραμπότσκα.-- Χριστιανωιόν, ἐκάη ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν - τὸν Ἰούνιον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ἰδίας ὁμάδος-τοῦ Νιαζί Τσέσµα, ἐφονεύθησαν 16 ἄτομα.

Ποτγκοζιάνη.--Χριστιανικόν, ἐκάη ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τὸν ᾽Ιούνιον τοῦ 1944 ὑπὸ τῆς ἰδίας ὁμάδος τοῦ Νιαζὶ Τσέσμα, ἐφονεύθησαν 14 ἄτομα,

Μπουργκαλέτσι.-- Χωρίον µικτόν. Τὸ ἥμισυ τῆς χριστιανικῆς συνοικίας ἐκάη ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν ἐφονεύθησαν 4 ἄτομα, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ ᾿Αργύριος Γκίνης. H κατάστροφὴ ἐγένετο ὡς ἀντίποινα διὰ τὸν φόνον τοῦ ἐν Κορυτσᾶ σηµαίνοντος Μπαλιστοῦ Σαμπρὶ Παναρίτη.

Πογραντέτς.--- Ἐκάη τὸ πρῶτον μικρὸν τμῆμα ὑπὸ τῶν Ἱταλῶν κατὰ τὴν ὑπογραφὴν τῆς ᾽Ανακωχῆς τῶν. Τὸν ᾿Απρίλιον ὅμως τοῦ 1944 ὁλόκληρον τὸ χριστιανικὸν τμῆμα ὡς καὶ ὁλόκληρος ἡ ἀγορὰ ἀνήκουσα εἲς τοὺς Ἑλληνοορθοδόξους, ἀφοῦ διηρπάγησαν τὰ πάντα ἐνεπρήσθη καὶ ἐφονεύθησαν 44 ἄτομα.

Αλαροῦπι.--Μικτὸν χωρίον, ἐκάη ὁλόκληρος η χριστιανικὴ συνοικία ὑπὸ τῶν ἐθελοντικῶν ὁμάδων τῶν Τουρκαλβανών τοῦ Κοσσυφοπεδίου, ἐφονεύθησαν 4 ἄτομα. Οἱ Τουρκαλβανοὶ τοῦ Κοσσυφοπεδίου εἶχον ταχθῆ ἀπὸ τῆς πρώτης στιγμῆς ψυχῇ τε καὶ σώµατι μὲ τοὺς Ἱταλοὺς ἐν ἀρχῇ καὶ εἶτα μὲ τοὺς Γερμανούς, τοὺς ὁποίους ἐβοήθησαν παντοιοτρόπως,

Καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς κατοχῆς. Ἐκτὸς τῶν ὡς ἄνω ἐθελοντικῶν σωμάτων τῆς ἀλβανικῆς Μιλίτσιας εἶχον δηµιουργήσει καὶ τοιαῦτα τῶν Σ.Σ ἐνσωματωθέντα εἰς τὰ Γερμανυκὰ τοιαῦτα.

Σβιρίνα.-- Μικτόν, ἐκάῃσαν 11 χριστιανικαὶ οἰκίαι ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος τοῦ Ετὲμ Μπέη Φράσερι, ἐφονεύθησαν δὲ 3.

Σόβιανι—Mικτόv, ἐκάησαν 8 οἴκίαι ὑπὸ τοῦ Ετἐμ, Φράσερι καὶ ἐφονεύθησαν 2,

Δάρδα.-- Χριστιανικόν, ἐκάῆσαν 30 οἶκίαι ὑπὸ τῆς ὁμάδος τοῦ Μπαλίστα Ντεμὶρ Σάου, ἐξετελέσθησαν 11.

Σίνιτσα.-- Χριστιανικόν, ἐκάησαν ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τοῦ Ντεμὶρ Σάου καὶ Κιαμίλ Κοσνίτσα, ἄγνοοῦμεν ἐκτελέσθέντας.

Κιουτέζα.---Χριστιανικόν, ἐκάησαν 6 οκίαι ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ἄνω ὁμάδος.

Μπρατβίτσα.-- Χριστιανικόν, ἐκάησαν 18 οἰκίαι καὶ ἑφονεύθησαν 16 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος Κιαμὴλ Κοσνίτσα. Μεταξὺ τῶν φονευθέντων εἶνε καὶ ὁ ἱερεύς.

Ζίτσιστα.--Χριστιανικὸν καθαρῶς, ἐκάησαν 22 οἰκίαι ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν, ἐξετελέσθησαν 9, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἡ σύζυγος τοῦ Δ. Πετροπούλου.

Χότσιστα.-- Ἑκάη τὸ μεγαλύτερον τμῆμα τοῦ χωρίου καὶ οἱ Ναοὶ ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος τοῦ Γκιανὶ Ζεμπλάκου, ἐφονεύθησαν 32 ἄτομα, ἀγνοοῦμεν τὰ ὀνόματα.

᾿Πρόγκρι.-- Ἐκάησαν 9 οἴκιαι καὶ ἐξετελέσθησαν 4 ὑπὸ τῆς ἄνω ὁμάδος τῶν Μπαλιστῶν,

Τρένι.---Μικτὸν-ἐκάησαν 6 οἶκίαι χριστιανικαὶ ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τοῦ Γκὰνὶ Ζεμπλάκου.

Μπορόβα.-- Καθαρῶς χριστιανικὸν χωρίον, ἐκάη ὁλόκληῥον καὶ ἐφονεύθησαν κατά τὸν ἀγριώτερον τρόπον 139 ἄτομα υπό τῶν Γερμανῶν ἐν συνεργασία μετὰ τῶν Μπαλιστῶν. Ἡ καταστροφἢ ἐγένετο ὡς ἀντίποινα σκηνοθετηθέντος ὑπὸ τῶν ἰδίων τῶν Τουρκαλβανῶν σαμποτάζ. Μεταξὺ τῶν φονευθέντων εἶνε ὁ περῆλιξ ἱερεας Παπαγρηγόρης, κρεμασθεὶς ἐπὶ μίαν ἑβδομάδα ἐπὶ τῆς γεφύρας.

Μπλιοῦσι.---Μικτόν, ἐκάησαν 16 οἴκιαι Χριστιανικαί, ἐφονεύθησαν τέσσαρα ἄτομα ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τῆς ὁμάδος Μεμὲτ Ἔλμισι καὶ Σαφὲτ Μποῦτκα. :

Λουμπόνια.-- Μικτόν, ἐκάησαν 10 οἴκίαι, ἐφονεύθησαν ὃ ὑπὸ τῆς ἰδίας ὡς ἄνω ὁμάδος

Κιαφζέζι---Μικτόν, ἐκάησαν 8 olκιαι ἐφονεύθησαν 7, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Φάνης Καφζέζης, ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν υπό τῆς ὁμάδος τοῦ Πάσιο Κολιανέτσι.

Ρόζιαν.-- Μικτόν, ἐκάησαν 4 οἰκίαι, ἀγνοοῦμεν φονευθέντας.

Στίκα.-- Καθαρῶς χριστιανικόν, ἐκάησαν 23 οἴκίαι, ἔφονεύθησαν πολλοί. ὧν ἀγνοοῦμεν τὰ ὀνόματα, πλὴν ενός ονόματι Κωνστ. Στίκα ὑπὸ τῆς ὁμάδος Σαφὲτ Μποῦτκα.

Σκοροβότι.--- Μικτόν, ἐκάησαν 7 οἰκίαι, τουρκικὸν οὐδὲν ἔπαθεν ὑπό τῶν Μπαλιστῶν.

Γκοστοβίστι.-- Μικτόν, ἐκάησαν 30 οἴκίαι. Ἔκ τῶν προυχόντων τοῦ χωρίου ἐκλήθησαν. εἰς τὴν ἐκκλησίαν 11 καὶ ἐσφάγησαν εἰς τὸ "Άγιον Βῆμα ὑπὸ τῶν ὁμάδων Μπαλιστῶν Ῥαμὰν Σβαρίστι, ᾿Ασλὰν Δολιανέτση, καὶ Σαφὲτ Μποῦτζα.

Σάλεσι.-- Ἀριστιανικὸν ἐκάη ὁλόκληρον, ἐφονεύθησαν 16 ὑπὸ τῶν Γερμανῶν καὶ Μπαλιστῶν.

Γκερµένι.--- Χριστιανικὸν ἐκάη ὁλόχληρον ὑπὸ τῶν Γερμανῶν καὶ Μπαλιστῶν. ἀγνοοῦμεν φονευθέντας.

Πόντα.--- Μικτόν, τμῆμα αὐτοῦ, ἐκάη ὑπὸ τῶν ᾿Ἰταλῶν, ὁλόκληρος δὲ ἡ χριστιανυκὴ συνοικία ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν.

Βοντίτσα.--Μικτόν, ἐκάη ὁλόκληρος ἡ Χχριστιανικὴ συνοικία ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν, ἐφονεύθῃησαν 8 ἄτομα.

᾿Ερσέκα.-- Μικτόν, ἐκάη τὸ πλεῖστον τῶν οικιών η αγορά δε ανήκουσα ως επί το πλείστον εις Ἓλληνο-ορθοδόξους διηρπάγη καὶ ἐφογεύθησαν πολλοὶ μεταξὺ τῶν ὁποίων οἱ Νικόλαος Μίγκας, Σωτήριος Πρίφτης καὶ πολλοὶ ἄλλοι, ὧν ἀγνοοῦμεν τὰ ὀνόματα. Αἴ καταστροφαὶ αὐταὶ τῶν χωρίων τῆς περιφερείας Κολωνίας ἐγένοντο ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν ἐντὸς τῶν μηνῶν Ιουνίου Ιουλίου 1944 ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν τοῦ Σαφὲτ Μποῦτκα οἳ ὁποῖοι διεκήρυττον ὅτι διὰ νὰ σωθῇ ἡ ᾿Αλβανία πρέπει νὰ ἐξαφανισθῶσιν οι ὀρθόδοξοι οἱ ὁποῖοι εἶναι ὅλοι Ἕλληνες,

Λεσκοβίκι.--- Μικτόν, ἐκάη ὁλόκληρον ὑπὸ τῶν Γερμανῶν καὶ Μπαλιστῶν ἐφονεύθη δὲ ὁ προύχων ᾽Αντώνίος Κίτας.

Τσέρτσκα.--- Χριστιανικὸν ἐκάη ολόκληρον ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν, ἐφονεύθησαν 35, ὧν ἀγνοοῦμεν τὰ ὀνόματα.

Βίγλιστα.---Ἐκάη ὁλόκληρος ἡ χριστιανικὴ συνοικία ή δὲ ἀγορὰ διηρπάγη ὑπὸ των Γερμανῶν καὶ Μπαλιστῶν*. Τὰ βουκουφοχώρια, Κατοῦντι, Tρέσκα, Στρατομπέρδα, Τρεμπίτσκα, Κομπλιάρα καὶ. Μίτσανι χριστιανικὰ χωρία ἐκάησαν ὑπὸ τῶν Μπαλιστῶν, τῶν ὁμάδων τοῦ Πίλε Μπάτσκα καὶ Ντεμὴρ Σταροβέτσκε, ἐξετελέσθησαν δὲ πολλοί, ὤν ὅμως ἀγνοοῦμεν ἀριθμὸν καὶ ὀνόματα,

«Γῆρας γὰρ οὐ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀριθμῷ ἐτῶν μεμέτρηται. Πολιὰ εστί φρόνησις καὶ ἡλικίας γῆρας, βίος ἀκηλίδωτος»

(Τιμημένον και ένδοξον γήρας δεν είναι το πολυχρόνιον, ούτε προσμετράται η αξία του ανθρώπου σύμφωνα με τον αριθμόν των ετών του Λευκά και τιμημένα άσπρα μαλλιά δια τον άνθρωπον είναι οχι τα πολλά έτη, αλλά η σύνεσις. Και δεν είναι καθ' εαυτήν σεβαστή γεροντική ηλικία, αλλά εκείνη που έχει ως χαρακτηριστικόν της γνώρισμα τον άγιον και ακηλίδωτον βίον.)

*Ομάδα εθνικιστών Αλβανών που συντάχθηκε με τις δυνάμεις του Άξονα κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ετοίμασε, επιμελήθηκε για το © Πελασγός Κορυτσάς

M. T B και π. Ε. Κ

Plagët e Epirit të Veriut janë të panumërta. Përndjekjet e Helenizmit dhe të helenëve të zonës, që në momentin që Epiri i V. u bë pjesë e Shtetit Shqiptar nuk ndaluan.

Dikur ishin të egra, me plaçkitje, rrëmbime, përdhunime, burgosje, ekzekutime, vrasje etj.

Tani bazohen tek terrori, lufta psikologjike, gënjeshtra, shtrembërimi historik dhe kurthet me çdo lloj mjeti të pandershëm.

Më poshtë, pason, pjesë nga Kalendari Enciklopedik Pelasgos Koritsas i vitit 1947, pjesë e një dokumenti historik që paraqitet për herë të parë e që botohej në Athinë nga Konstantin Skënderi, themelues i Gazetës Pelasgos të Korçës, të së cilës ne të padenjët, dëshirojmë dhe shpresojmë të jemi vazhdues.

Kjo që do të lexoni është thjesht një çast nga jeta e vuajtur e paraardhësve tanë dhe si rrjedhim dhe vetë jeta jonë.

Fq 105-112

Kalendar.

Çfarë pësoi Epiri i Veriut.

Shkatërrimet në Prefekturën e Korçës.

Ndër shkatërrimet e mëdha të cilat provoi Epiri i Veriut, përfshihet dhe Prefektura e Korçës:

Katalogu i hollësishëm i shkatërrimeve është si më poshtë:

Fshati Lavdar- I krishterë. U dogj i gjithi në Janar të vitit 1944 nga Ballistët, grupi i Dylber Xherias, nga fshati u ekzekutuan tre, njëri prej tyre me emrin Llazar Samara.

Karmapan- I pastër i Krishter, u dogj i gjithi në Janar të vitit 1944 nga Ballistët dhe grupet kaçake të Maliq Dusharit dhe Cane Dusharit. U ekzekutuan nëntë, nga të cilët vetëm emrat e tre prej tyre janë të njohura, Konstantin Aleksiu, Vasil Aleksiu dhe Athanas Lecu.

Osoja - Fshat miks, u dogj e gjithë lagjja e krishterë në Janar të vitit 1944, ndërsa lagjja turke që quhej Gurashtani mbeti e pa prekur. U dogj nga grupet e ballistëve të Maliq Dusharit, Riza Bei Moglica. U ekzekutuan nëntë, nga të cilët vetëm emrat e katër prej tyre janë të njohura, Pano Deli, Joan Deli, Anesti Mulaqi dhe Menela Papagrigori. Para djegies, fshati i sipërpërmendur u rrëmbyen të gjitha nga shtëpitë e viktimave, u çnderuar gratë dhe vajzat e tyre, ndërsa pleqtë dhe fëmijët u keqtrajtuan me mënyrën më të egër.

Gjinikasi. I krishterë, u dogj plotësisht në janar të vitit 1944 nga grupi i ballistëve të Mustafa Qerozit. Mete Strelca dhe Mako Tresova, pasi në fillim u rrëmbyen të gjitha. U ekzekutuan dy persona, emrat e të cilëve nuk i njohim.

Punmira. Fshat i Krishterë, u dogj i gjithi në Maj të vitit 1944 nga ballistët e grupit të Aki Losmit dhe Niaz Çezmës. U ekzekutuan gjashtë nga të cilët emrat e dy personave janë të njohur. Aleko Theodhosi dhe Athanas Ziu.

Opari. Fshat i krishterë, u dogj plotësisht nga grupi i Aki Losmit.

Moskopoli (Voskopoja)- Fshat i Krishterë, u dogj tre herë, herën e parë në Korrik të vitit 1943, dhjetë shtëpi nga italianët, si dhe i vetmi Manastir Historik i Shën Prodhromit, ndërsa për herë të dytë e të tretë në Janar të vitit 1944 nga Ballistët e grupit të Dervish Bejos nga Gjergjevica. Të 24 kishat e saj u dogjën që të gjitha, u vranë 16 persona. Mihail Pani, Anastas Samia dhe Andrea Samia.

Shipska - I pastër i krishterë, u dogjën 32 shtëpi, pasi u rrëmbye gjithçka nga grupi i ballistëve të Aki Losmit.

Bellovoda- Fshat i pastër i krishterë, u dogj i gjithi në Gusht të vitit 1943 nga italianët, u vranë tetë persona si dhe tre emigrantë grekë nga Epiri i Jugut.

Gjançi- Fshat miks, u dogj i gjithi. Lagjja e krishterë dhe gjashtë shtëpi turkoshqiptarësh në gusht të vititi 1943 nga italianët.

Leshnja: Fshat i krishterë u dogj nga Italianët në vitin 1943.

Vithkuqi: Fshat i krishterë, u dogj nga Italianët dhe Milicia Shqiptare në Gusht të vitit 1943, u dogjën të gjitha kishat dhe manastiri i shenjtë i Dymbëdhjetë Apostujve. U vranë 8 persona ndër të cilët, Theodhor Gaci, Irakli Grabocka, Kristo Harallambi, Ilia Grabocka dhe e shoqja.

Polena: Fshat i pastër i krishterë, u dogj i gjithi dhe u ekzekutuan gjashtëdhjetë persona. U dogjën të gjitha nga grupi i Ballistëve të Sade dhe Ushe Dersniku. Nga të vrarët janë Rafail Minga, Rafail Polena dhe Ilia Apostoli. Shkatërrimi i këtij fshati u bë në Tetor të vitit 1944.

Orman Çiflig: Fshat i pastër i Krishter, u dogj i gjithi nga Ballistët në Tetor të vitit 1944 pas urdhrit të udhëheqësit turkoshqiptar të zonës së Korçës, Xhevat Bej Starova, u vranë në mënyrën më të egër 64 persona ndër të cilët Pandeli Kita, Marko Kita, Lazaros Goci, me të shoqen, Sotir Kita dhe Mihail Koçi.

Ravonik: Fshat miks, u dogj vetëm lagjja e krishterë nga grupi i Meçe Turanit, nga Ballistët në Tetor të vitit 1944, u vranë 44 persona ndër të cilët Evagjelos Strati.

Boboshtica- Fshat i pastër i krishterë, nga 300 shtëpi, shpëtuan vetëm 26, u dogjën në shkurt të vitit 1944 dhe u masakruan në mënyrën më çnjerëzore 16 persona, orgji të pa imagjinueshme u bënë ndaj grave dhe vajzave dhe u rrëmbye gjithçka nga grupi i Pasho Kolanecit dhe Bajram Bej Goça.

Rëmbeci: Fshat i pastër i Krishterë, u dogj gjysma e fshatit nga Ballistët e Taman Svarishtit dhe Gani Zëmblakut, u vranë 16 ndër të cilët Epaminonda Harallambi dhe Spiridhon Soro, shumica e banorëve u rrahën pa mëshirë dhe u rrëmbyen të gjitha ato sa kishin për të jetuar.

Pojani- Fshat miks, nga italianët u dogj vetëm një shtëpi prej turkoshqiptari, por në Shkurt të vitit 1944 u dogj e gjithë lagjja e krishterë nga Ballistët. U vranë 8 persona, ndër të cilët Anesti Vreto dhe i dhëndri.

Kamenica- Fshat miks, u dogj nga Ballistët në prill të vitit 1944 nga grupii Sade Deronikut. Nuk kemi dijeni për numrin apo emrat e të ekzekutuarve.

Dishnica – Fshat miks, mbizotëron elementi turk, u dogj e gjithë lagjja nga Ballistët në prezencë të gjermanëve, një muaj para se këta të fundit të largoheshin, në shtator të vitit 1944 nga grupi i Qiani Zëmblakut, Meçe Turanit dhe Qiamil Kosnica, u varën 16 persona, ndërmjet tyre dhe një grua shtatzënë, asnjë nga shtëpitë e turkoshqiptarëve nuk u prek, askush prej tyre nuk pësoi gjë.

Niça- Fshat i pastër i krishterë, u dogj i gjithi në Korrik të vitit 1944 nga grupi i Kajo Tresovës, u vranë 14 persona ndër të cilët dhe prifti Papajorgji.

Llënga- I krishterë, u dogj nga ballistët në Qershor të viti 1944 nga grupi i Niazi Çezmës, u vranë 44 persona.

Grabocka- Fshat i krishterë, u dogj nga ballistët në Qershor të vitit 1944 nga vetë grupi i Njiazi Çezmës, u vranë 16 persona.

Podgozhan Fshat i krishterë, u dogj nga ballistët në Qershor të vitit 1944 nga grupi i Njiazi Çezmës, u vranë 14 persona.

Burgalec Fshat miks. Gjysma e lagjes së krishterë u dogj nga Ballistët, u vranë 4 persona, ndër të cilët dhe Argjir Gjini. Shkatërrimi u bë si hakmarrje për vrasjen e Ballistit të rëndësishëm në Korçë Sabri Panaritit.

Pogradec- U dogj pjesa e vogël e parë nga italianët gjatë nënshkrimit të armëpushimit. Por në prill të vitit 1944 e gjithë pjesa e krishterë dhe gjithë tregu i cili i përkiste Helenorthodhoksëve pasi u plaçkitën të gjitha dhe u vranë 44 persona.

Alarupi- Fshat miks, u dogj e gjithë lagjja e krishterë nën grupet vullnetare të Turkoshqiptarëve të Kosovës, u vranë 4 persona. Turkoshqiptarët e Fushë Kosovës ishin renditur që në momentin e parë me trup dhe shpirt, me italianët në fillim dhe më pas me Gjermanët të cilët i ndihmuan me çdo lloj mënyre.

Gjatë gjithë periudhës së pushtimit, përveç trupave të sipërpërmendura të milicisë shqiptare, kishin krijuar dhe ato të S.S si pjesë së trupave gjermane.

Zvirina- Fshat miks. U dogjën 11 shtëpi të krishtera nga ballistët e grupit të Etem Bej Frashërit, u vranë tre.

Sovjani- Fshat miks. U dogjën 8 shtëpi nga Etem Frashëri dhe u vranë 2.

Dardha- Fshat i krishterë, u dogjën 30 shtëpi nga grupi i ballistit Demir Shau u ekzekutuan 11.

Sinica- I krishterë, u dogjën nga ballistët e Demira Shaut dhe Qiamil Kosnicës, nuk njohim të ekzekutuar.

Qyteza- I krishterë, u dogjën 6 shtëpi nga ballistët e të njëjtit grup.

Bradvica- I krishterë, u dogjën 18 shtëpi dhe u vranë 16 nga ballistët e grupit të Qiamil Kosnicës. Ndër të vrarët ishte dhe prifti.

Ziçishti- Fshat i pastër i krishterë, u dogjën 22 shtëpi nga Ballistët, u ekzekutuan 9, ndër të cilët bashkëshortja e Dh. Petropulu.

Hoçisht- U dogj pjesa më e madhe e fshatit dhe Kishat nga Ballistët e grupit të Gani Zëmblakut, u vranë 32 persona, nuk i njohim emrat.

Progri – U dogjën 9 shtëpi dhe u ekzekutuan 4 nga grupi i lartpërmendur i Ballistëve.

Treni- Miks, u dogjën 6 shtëpi të krishtera nga Ballistët e Gani Zëmblakut.

Borova- Fshat i pastër i krishterë, u dogj i gjithi dhe u vranë në mënyrën më të egër të mundshme 139 persona nga gjermanët në bashkëpunim me Ballistët. Shkatërrimi u bë si hakmarrje ndaj një sabotazhi të inskenuar nga turkoshqiptarët. Ndër të vrarët ishte prifti i në moshë tepër të madhe Papagrigori, i cili u var për një javë në një urrë.

Blushi- Miks, u dogjën 16 shtëpi të krishtera, u vranë katër persona nga ballistët e grupit të Mehmet Helmësi dhe Safet Butka.

Lubonja- Fshat miks, u dogjën 10 shtëpi, u vranë nga grupi i lartpërmendur.

Qiafzezi- Fshat miks, u dogjën 8 shtëpi, u vranë 7, ndër të cilët Fani Qafëzezi, nga Ballistët nën udhëheqjen e grupit të Pasho Kolanecit.

Rozian- Miks, u dogjën katër shtëpi, nuk kemi informacion për të vrarë.

Shtika- Fshat i pastër i krishterë, u dogjën 22 shtëpi, u vranë shumë, të cilëve nuk ja u njohim emrat, përveç njërit me emrin Konstandin Shtika nga grupi i Safet Butkës.

Skorovoti – Fshat miks, u dogjën 7 shtëpi, asnjë shtëpi turke nuk pësoi gjë nga ballistët.

Gostivishti- Miks, u dogjën 30 shtëpi. Nga udhëheqësit e fshatit u thirrën, në kishë 11 dhe u masakruan në Jodhimë nga grupi i ballistëve Raman Shvaristi, Asllan Dolaneci dhe Safet Buxha.

Shalësi- I krishterë, u dogj i gjithi nga gjermanët dhe ballistët, nuk kemi dijeni për të vrarë.

Gërmenji- I krishterë. U dogj i gjithë nga gjermanët dhe ballistët, nuk kemi dijeni për të vrarë.

Poda. – Miks, pjesë e tij, u dogj nga Italianët, e gjithë lagjja e krishterë nga ballistët.

Vodica- Miks, u dogj e gjithë lagjja e krishterë nga ballistët, u vranë 8 persona.

Erseka- Mikse, u dogjën shumica e shtëpive. Ndërsa tregu që iu përkiste në shumicë Heleno-orthodhoksëve u rrëmbye dhe u vranë shumë ndër të cilët Nikolla Minga, Sotir Prifti dhe shumë të tjerë të cilëve nuk ia u njohim emrat. Këto shkatërrime të fshatrave të zonës së Kolonjës u bënë nga ballistët brenda muajve Qershor Korrik 1944, nga ballistët e Safet Butkës të cilët shpallnin me të madhe se që të shpëtojë Shqipëria duhet të zhduken orthodhoksët të cilët janë të gjithë grekë.

Leskoviku- fshat miks, u dogj i gjithi nga Gjermanët dhe Ballistët u vra dhe kryeplaku Andon Kita.

Cercka – I krishterë, u dogj i gjithi nga Ballistët, u vranë 35, të cilëve nuk ja u njohim emrat.

Bilisht- U dogj e gjithë lagjja e krishterë ndërsa tregu u plaçkit nga gjermanët dhe ballistët. Fshatrat vakëfe, Katundi, Treska, Stratobërdha, Trebicka, Koblara dhe Miçani, fshatra të krishterë, u dogjën nga Ballistët, grupet e Pile Paçka dhe Demir Starovecka, u ekzekutuan shumë, por nuk e dimë numrin dhe emrat e tyre.

“Pleqëri të nderuara nuk janë ato që kanë vite të shumta, as me numrin e viteve nuk matet vlera e njeriut. Me flokë të bardha mendojnë njerëzit se arrijnë mençurinë, por mosha e pleqërisë është e nderuar vetëm ajo që karakterizohet nga jeta e shenjtë dhe e panjollosur” Urtësia e Solomonit.

P: T.B dhe p.Ε.Κ