Αποδιοργάνωση των παιδιών από τα μέσα κοινωνικής
δικτύωσης (Jonathan Rothwell)
Σημαντικός ο αυτοέλεγχος του παιδιού και η σωστή σχέση
με τους γονείς στη πρόληψη της απελπισίας και της τάσης αυτοκαταστροφής.
[1]
Οι έφηβοι, σύμφωνα με έρευνα του Ινστ. Gallup δαπανούν κατά μέσο όσο 4,8 ώρες την ημέρα στα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης. Όσοι αφιερώνουν πάνω από 5 ώρες, έχουν 60% μεγαλύτερο
κίνδυνο αυτοκτονικών σκέψεων, 2,8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αρνητικής άποψης
για το σώμα τους και 30% περισσότερες πιθανότητες να νιώθουν μεγάλη θλίψη.
Όσοι έχουν υψηλά επίπεδα αυτοελέγχου και ισχυρό σύνδεσμο με τους γονείς, οι
οποίοι και τους επιβλέπουν, δεν έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας παρά τη χρήση
της οθόνης. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας σχετίζονται κυρίως με το YouTube και το TikTok, ενώ τα προβλήματα εικόνας σώματος με τον χρόνο που αφιερώνεται στο YouTube, το TikTok, το Instagram και το WhatsApp.
Η ψυχική υγεία των εφήβων (από στοιχεία των ΗΠΑ αλλά
και του Ευρωπαϊκού χώρου*) έχει επιδεινωθεί τα τελευταία 10 με 15 χρόνια.
Κατά τη περίοδο 1999-2022 τα συμπτώματα των ψυχικών ασθενειών έχουν αυξηθεί,
τα ποσοστά αυτοκτονιών έχουν διπλασιαστεί για τα κορίτσια και αυξήθηκαν κατά
50% για τα αγόρια. Τα δεδομένα από μια συνεχή μεγάλης κλίμακας έρευνα του CDC στις ΗΠΑ σε μαθητές γυμνασίου, και άλλα επιπλέον στοιχεία, δείχνουν ότι
τα συμπτώματα κατάθλιψης ήταν σταθερά μέχρι την εποχή γύρω στο 2012 ή το
2013, αλλά έκτοτε έχουν αυξηθεί ραγδαία.
Πολλοί μελετητές εξέτασαν προσεκτικά τον ρόλο της
χρήσης smartphone και των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, ως πιθανή εξήγηση αυτής της
ανησυχητικής τάσης. Η χρονική στιγμή της διάδοσής τους στις μάζες φαίνεται να
συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας και
υπάρχουν βάσιμοι θεωρητικοί και εμπειρικοί λόγοι για να πιστέψουμε ότι η
χρήση smartphone και μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να γίνει ισχυρή συνήθεια, έχει
εθιστικές ιδιότητες που εν μέρει καθοδηγούνται από τις τεχνικές μάρκετινγκ
και τελειοποιούνται από τις εταιρείες τεχνολογίας που δημιουργούν την
επιβράβευση, ώστε να εξασφαλίζουν τη δέσμευση.
Τα νέα δεδομένα της έρευνας του Ινστιτούτου Gallup, δείχνουν ότι οι έφηβοι στις ΗΠΑ περνούν κατά μέσο όρο 4,8 ώρες την
ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – πολύ περισσότερο χρόνο από όσο βλέπουν
τηλεόραση, διαβάζουν, ασχολούνται με χόμπι ή παίζουν βιντεοπαιχνίδια. Μόνο το
10,5% των εφήβων περνούν μία ώρα ή λιγότερο στα social media. Σχεδόν το 30% ξοδεύει πάνω από έξι ώρες τη μέρα. Η ψυχαγωγία, η
επικοινωνία και η ανακούφιση από την πλήξη είναι από τα πιο κοινά κίνητρα που
προβάλλουν για αυτή τη χρήση. Το YouTube και το TikTok, 2 από τις 7 πλατφόρμες που ελέγχθηκαν σε αυτήν την έρευνα, δεσμεύουν
τον περισσότερο χρόνο των εφήβων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η χρήση
τους είναι υψηλότερη μεταξύ εκείνων που υποκινούνται από την πλήξη.
[2]
Οι έφηβοι που περνούσαν περισσότερες από 5 ώρες την
ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν 60% περισσότερες πιθανότητες να
έχουν αυτοκτονικές σκέψεις ή να βλάψουν τον εαυτό τους, 2,8 φορές
περισσότερες πιθανότητες να έχουν αρνητική άποψη για το σώμα τους και 30%
περισσότερες πιθανότητες να αισθανθούν σημαντική θλίψη. Σε αυτήν τη μελέτη,
τα προβλήματα ψυχικής υγείας συσχετίστηκαν μόνο με το YouTube και το TikTok. Τα προβλήματα εικόνας σώματος συσχετίστηκαν σημαντικά με τον χρόνο που
αφιερώνεται στο YouTube, το TikTok, το Instagram και το WhatsApp, αλλά όχι με τις άλλες πλατφόρμες που μελετήθηκαν.
[3]
Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν τους φόβους των
επικριτών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο οι αλλαγές στην ψυχική υγεία
που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγάλες για να αποδοθούν
αποκλειστικά στη χρήση των smartphone. O διαχωρισμός της απλής συσχέτισης από την αιτιότητα είναι εξαιρετικά
δύσκολος στις κοινωνικές επιστήμες γενικά, συμπεριλαμβανομένης και της
μελέτης της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όπως έχουν υποστηρίξει
ορισμένοι μελετητές, η χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή, άλλα προβλήματα ψυχικής
υγείας ή η κακή κατάσταση μέσα στην οικογένεια, μπορεί να οδηγήσει τους
εφήβους με τα μεγαλύτερα προβλήματα ψυχικής υγείας στη χρήση των μέσων
κοινωνικής δικτύωσης ως μορφής απόδρασης. Αυτή η συμπεριφορά θα παρήγαγε σε κάποιο
βαθμό τα παθολογικά μοτίβα που περιγράφηκαν παραπάνω, ακόμα κι αν τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης δεν είχαν σταθερές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
Για να διερευνήσει άλλες πιθανές αιτίες που θα
μπορούσαν να επιδράσουν συγχρόνως στη ψυχική υγεία των παιδιών, μαζί με τη
χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η έρευνα του Gallup διερεύνησε βαθύτερα το θέμα λαμβάνοντας υπόψιν το ενδιαφέρον του γονέα
για τα παιδιά του (όπως δηλώνεται από τον ίδιο το γονέα), τις αξιολογήσεις
των ίδιων των εφήβων για τη σχέση τους με τον γονέα, και χαρακτηριστικά
προσωπικότητας του παιδιού.
Τα παιδιά που επιδεικνύουν μεγαλύτερο αυτοέλεγχο, ζουν με γονείς που
περιορίζουν τον χρόνο χρήσης οθόνης, επιβλέπουν και διατηρούν μια στενή σχέση
με εκείνα, ξοδεύουν πολύ λιγότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από
εκείνα που δεν έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά ενώ ο χρόνος θέασης δεν τα
επηρεάζει σημαντικά ψυχολογικά. Δυστυχώς η καλή οικογενειακή επικοινωνία
αφορά μια μειοψηφία μόνο των εφήβων.
Ειδικότερα, οι έφηβοι που έχουν υψηλά επίπεδα
ευσυνειδησίας και αυτοελέγχου ξοδεύουν κατά μέσο όρο, περίπου 1,2 λιγότερες
ώρες τη ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σχέση με εκείνους που έχουν
χαμηλή βαθμολογία σε αυτό το χαρακτηριστικό.
Εάν το παιδί ζει με έναν γονέα που περιορίζει τον χρόνο
οθόνης, ο έφηβος αναφέρει κατά μέσο όρο 1,7 λιγότερες ώρες χρήσης των μέσων
κοινωνικής δικτύωσης, σε σύγκριση με της εφήβους των οποίων ο γονέας δεν
περιορίζει τον χρόνο θέασης οθόνης.
Όταν υπάρχει καλή επικοινωνία με τους γονείς και τα
παιδιά έχουν αυτοέλεγχο, δεν παρατηρούνται αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική
υγεία από την συχνή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ενώ τα προβλήματα
εικόνας σώματος μειώνονται στο μισό. Δυστυχώς, τα προβλήματα με την εικόνα
σώματος είναι συχνά, ακόμη και σε καλή επικοινωνία με την οικογένεια, εάν τα
παιδιά είναι βαρείς χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
[4]
Τα ανωτέρω ευρήματα μπορούν να καθοδηγήσουν γονείς,
κλινικούς ιατρούς, εκπαιδευτικούς και υπεύθυνους δημόσιας υγείας για την
αντιμετώπιση της κακής χρήσης των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης από τους
εφήβους. Επιπρόσθετα, αξίζει η έρευνα να επεκταθεί και στα χαρακτηριστικά της
προσωπικότητας των παιδιών, στους χειρισμούς των γονέων που διαμορφώνουν τη
χρήση των οθονών, και να ελεγχθούν οι πιο δημοφιλείς πλατφόρμες, όπως το YouTube και το TikTok για τις μεθόδους που χρησιμοποιούν στην άσκηση ψυχολογικής πίεσης στα
παιδιά.
Institute
for Family Studies
|
Çorientim i fëmijëve për shkak të rrjeteve sociale
(Jonathan Rothwell)
Është i rëndësishëm vetëkontrolli i fëmijëve dhe marrëdhënia
e mirë me prindërit për të parandaluar dëshpërimin dhe tendencat veteshkatërruese.
Adoleshentët, sipas një kërkimi të Institutit Gallup, konsumojnë
mesatarisht 4,8 orë në ditë në rrjetet sociale. Të gjithë ata sa kalojnë mbi
5 orë në rrjetet sociale, kanë 60 % më tepër rrezik që të kenë mendime në
lidhje me vetëvrasjen, 2,8 herë më tepër rrezik të mendimeve negative për
veten e tyre dhe 30% më tepër shanse që të ndjejnë mërzitje të madhe. Të gjithë
sa kanë nivele të larta të vetëkontrollit dhe lidhje të fortë me prindërit,
të cilët dhe i mbikëqyrin, nuk kanë probleme të shëndetit shpirtëror megjithëse
e përdorin ekranin. Problemet e shëndetit shpirtëror lidhen kryesisht me YouTube
dhe TikTok, ndërsa problemet të imazhin të trupit lidhen me kohën që i
dedikohet Youtube, TikTok, Instagram dhe WhatsApp.
Shëndeti shpirtëror i adoleshentëve (nga të dhënat në USA
por dhe nga ambienti Europian) është përkeqësuar 10 deri 15 vitet e fundit.
Gjatë periudhës 1999-2022 këto shenja të sëmundjeve shpirtërore, janë shtuar,
nivelet e vetëvrasjeve janë dyfishuar për vajzat dhe u shtuan me 50% për djemtë.
Të dhënat për një kërkim të vazhdueshëm të një shkalle të madhe të CDC në USA
tek nxënësit e gjimnazit, tregojnë se shenjat e depresionit ishin të
stabilizuara deri në vitin 2012 ose
2013, por që prej atëherë janë shtuar shumë.
Të shumtë janë kërkuesit të cilët analizuan me kujdes
rolin e përdorimit të smartphone dhe të aplikacioneve të rrjeteve sociale si
një shpjegim i mundshëm i kësaj tendence të rrezikshme. Momenti kohor i
përhapjes së tyre në masat popullore duket se përputhet me numrin e madh të
problemeve të shëndetit shpirtëror dhe ekzistojnë arsye teorike dhe praktike
që të besojmë se përdorimi i smartphone
dhe i rrjeteve sociale mund të bëhet një zakon i fortë, ka cilësi
vartëse që pjesërisht udhëzohen nga teknikat e marketingut të cilat po
perfeksionohen nga kompanitë e teknologjisë që krijojnë shpërblime në
mënyrë që të sigurojnë vartësinë.
Të dhënat e reja të kërkimit të Gallup, tregojnë se
adoleshentët në USA kalojnë mesatarisht 4,8 orë në ditë në rrjetet sociale –
shumë më tepër nga sa shohin televizor, lexojnë, merren me hobi apo luajnë
lojëra elektronike. Vetëm 10.5 % e adoleshentëve kalojnë vetëm një orë ose më
pak në rrjetet sociale. Pothuajse 30% e tyre konsumon më tepër se 6 orë në
ditë. Argëtimi, komunikimi dhe çlirimi nga mërzia janë arsyet më të përhapura të cilat
shfaqen për këtë nivel përdorimi. YouTube dhe TikTok, 2 nga 7 platformat që u
kontrolluan në këtë kërkim, zënë më të shumtën e kohës së adoleshentëve në rrjetet
sociale dhe përdorimi i tyre është më i lartë se ndër ata që kanë si motiv
mërzinë.
Adoleshentët që kalonin më tepër se 5 orë në ditë në rrjetet
sociale kishin 60% më tepër mundësi që të kishin mendime vetëvrasëse ose të dëmtonin
veten e tyre, 2,8 herë më tepër shans që të kishin opinion të gabuar për
trupin e tyre dhe 30% më tepër shanse që të ndjenin mërzi të rëndësishme. Në
këtë kërkim, problemet e shëndetit shpirtëror u lidhën më tepër me YouTube
dhe TikTok. Problemet me imazhin e trupit i u lidhën në mënyrë të rëndësishme
me kohën që i dedikohet Youtube, TikTok, Instagram dhe Whatsapp por jo me
platformat e tjera që u studiuan.
Këto gjetje vërtetojnë frikën e kritikëve të rrjeteve
sociale. Ndërkaq ndryshimet në shëndetin shpirtëror që vërehen vitet e fundit
janë tepër të mëdha që t’i kalohen vetëm përdorimit të smartphone. Ndarja e marrëdhënies
së thjeshtë nga shkaku, është në
veçanti i vështirë nga shkencat sociale në përgjithësi, duke përfshirë dhe
studimin e përdorimit të rrjeteve sociale. Siç kanë pretenduar disa studiues,
niveli i ulët i sodisfaksionit nga jeta, por dhe probleme të tjera të
shëndetit shpirtëror, si gjendja e keqe në familje, mund të çojnë adoleshentët
në probleme më të rënda të shëndetit shpirtërore nga ato që vijnë nga
përdorimi i rrjeteve sociale si një formë arratisjeje. Kjo sjellje prodhoi në
një nivel motive patologjike të cilat u përshkruan më lart, edhe në rastin
sikur rrjetet sociale të mos kishin pasoja të qëndrueshme në shëndetin
shpirtëror.
Që të kërkojë të tjera shkaqe të mundshme që do të mund
të ndikonin në të njëjtën kohë në shëndetin shpirtëror të fëmijëve, bashkë me
përdorimin e rrjeteve sociale, kërkimi i Gallup shkoi më thellë në këtë
çështje duke marrë parasysh interesimin e prindërit për fëmijën e tij (ashtu
siç deklarohet nga vetë prindi), vlerësimet e vetë adoleshentëve për marrëdhënien
e tyre me prindërit dhe karakteristikat e personalitetit të fëmijës.
Fëmijët që tregojnë më tepër vetëkontroll, jetojnë me
prindërit që iu kufizojnë kohën e përdorimit të ekranit, mbikëqyrin dhe
ruajnë një marrëdhënie të ngushtë me ta, konsumojnë shumë më pak kohë në
rrjetet sociale nga ata që nuk kanë këto karakteristika, ndërsa koha e
qëndrimit të tyre nuk iu ndikon në mënyrë serioze nga pikëpamja psikologjike.
Fatkeqësisht komunikimi i mirë familjar i përket vetëm një numri të vogël të
adoleshentëve.
Më konkretisht, adoleshentët që kanë nivele të larta
ndërgjegjësimi dhe vetëkontrolli konsumojnë përafërsisht 1,2 më pak orë në
ditë në rrjetet sociale se sa ata që kanë nivel të ulët pikësh në këtë
karakteristikë.
Nëse fëmija jeton me një prind i cili izolon kohën e
ekranit, adoleshenti raporton
mesatarisht 1,7 orë më pak përdorimi të rrjeteve sociale, krahasuar me
adoleshentët prindërit e të cilëve prindi nuk iu kufizon kohën e ekranit.
Kur ekziston një komunikim i mirë me prindërit fëmijët
kanë vetëkontroll dhe nuk vërehen rrjedhime negative në shëndetin shpirtëror nga
përdorimi i rrjeteve sociale, ndërsa problemet me imazhin e trupit përgjysmohen.
Fatkeqësisht problemet me imazhin e trupit janë shpesh, edhe në familjet me
komunikim të mirë, nëse fëmijët janë përdorues të rënduar të rrjeteve
sociale.
Këto gjetje mund të udhëzojnë prindërit, mjekët
klinikë, mësuesit dhe përgjegjësit e shëndetit publik në përballimin e
përdorimit të keq të aplikacioneve të rrjeteve sociale nga adoleshentët. Për
më tepër, ja vlen që kërkimi të shtrihet në karakteristikat e
personalitetit të fëmijëve, në
menaxhimin e prindërve të cilët krijojnë kushte përdorimin e ekraneve, dhe duhet të
kontrollohen platformat më të njohura si YouTube dhe TIkTok për metodat që përdorin
në ushtrimin e presionit psikologjik tek fëmijët.
Institute
for Family Studies
Përktheu
Pelasgos Koritsas
T.B
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου