Ο Έγγειών Ασταθής Αλβανικός Παράγοντας

 

του Ιωάννη Σ. Λάμπρου

Το παρόν κείμενο σκοπό έχει να καταδείξει τον εγγενώς ασταθή χαρακτήρα του αλβανικού παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αστάθεια, η οποία δεν εκπορεύεται μόνον από την αναθεωρητικό χαρακτήρα της αλβανικής εξωτερικής πολιτικής και του αλβανικού παράγοντα στο σύνολό του, αλλά και της εσωτερικής αδυναμίας του αλβανικού κράτους – και του Κοσσόβου – να δημιουργήσουν σύγχρονες, σταθερές δομές βιώσιμης πολιτείας.

Ήδη με την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών αναβαθμίζεται ο αλβανικός παράγοντας λόγω της επικείμενης εισόδου των Σκοπίων στην ευρωατλαντική συμμαχία. Η συμμετοχή των κρατών στο Σύμφωνο του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, συμμαχία η δράση της οποίας δημιούργησε τις προϋποθέσεις δημιουργίας του κράτους του Κοσσόβου, ενισχύει τις φιλοδοξίες για συμπερίληψη όλων των κρατών με ισχυρή αλβανική πληθυσμιακή παρουσία σε ένα κοινό θεσμικό πλαίσιο και τη συνακόλουθη δημιουργία «κοινού αλβανικού χώρου». Οι συζητήσεις για ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου βρίσκονται στην προαναφερόμενη κατεύθυνση. Καταληκτικό στάδιο, σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό, αποτελεί η ένταξη των Σκοπίων σε ΝΑΤΟ και ΕΕ με την παράλληλη ένταξη των Τιράνων στην τελευταία.

Σε σχέση με το κράτος των Σκοπίων, ο αλβανικός παράγοντας δεν αποτέλεσε μόνο κρίσιμο στοιχείο στην κατάληξη της Συμφωνίας των Πρεσπών αλλά συνετέλεσε τα μέγιστα στην συγκρότηση της κυβέρνησης Ζόραν Ζάεφ μετά τις βουλευτικές εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου 2016 αλλά και στις προεδρικές εκλογές της χώρας στις 21 Απριλίου 2019. Πιο συγκεκριμένα, στις 31 Μαΐου 2017, μετά μήνες διεργασιών, ο Ζόραν Ζάεφ επιβεβαιώθηκε ως πρωθυπουργός από το κοινoβούλιο της χώρας παρά το γεγονός ότι η πολιτική του παράταξη, Σοσιαλδημοκρατική Ένωση (SDSM) έλαβε 49 έδρες έναντι 51 του κυβερνητικού VMRO-DPMNE του πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι. Τούτο κατέστη εφικτό λόγω της στήριξης δύο αλβανικών κομμάτων, της Δημοκρατικής Ένωσης για την Ολοκλήρωση (δέκα έδρες) και της Συμμαχίας για τους Αλβανούς (τρεις έδρες) δίνοντας στον Ζ. Ζάεφ πλειοψηφία 62 σε σύνολο 120 εδρών. Αναφορικά με τις προεδρικές εκλογές ο αλβανικός παράγοντας είχε και σε αυτήν την περίπτωση καθοριστική συμβολή στην υπερψήφιση του υποψηφίου της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης, νικητή, Stevo Pendarovski στις διπλές εκλογές των στις 21 Απριλίου και 5 Μαΐου 2019. Ο Stevo Pendarovski αναδείχθηκε νικητής, στο δεύτερο γύρο, με ποσοστό 51.65% έναντι της υποψήφιας του VMRO-DPMNE του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα –Ντάβκοβα με 44.75% με τη συμμετοχή να βρίσκεται στο 46.65%. Σημειώνεται πως η διαφορά των 58.000 ψήφων στο δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο υποψηφίων σημειώθηκε, εν πολλοίς, στο δυτικό τμήμα της χώρα όπου κατοικεί κυρίως το αλβανικό στοιχείο[1].

Η ενισχυμένη παρουσία της αλβανικής κοινότητας στη διοίκηση της γειτονικής χώρας καταδεικνύεται και από μια σειρά συνταγματικών ρυθμίσεων οι οποίες καθιστούν το κράτος των Σκοπίων δικοινοτικό όπου για την ψήφιση σημαντικών αποφάσεων απαιτείται διπλή πλειοψηφία Σλάβων και Αλβανών. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα μετο άρθρο 69 του Συντάγματος η ψήφιση νόμων σχετικών με ζητήματα κουλτούρας, γλώσσας, μόρφωση, προσωπικών εγγράφων, και χρήσης συμβόλων απαιτεί πλειοψηφία τόσο από την σλαβική πλειοψηφία, όσο και από την αλβανική κοινότητα (69.2, 10η τροπολογία). Παρόμοια πρόνοια και για την εκλογή Γενικού Εισαγγελέα (άρθρο 77, 11η τροπολογία).

Το άρθρο 78 προβλέπει ίση συμμετοχή Σλάβων και Αλβανών (επτά μέλη έκαστη πληθυσμιακή ομάδα) με την παράλληλη προσθήκη 5 μελών από τις υπόλοιπες μειονοτικές ομάδες στην Επιτροπή Διακοινοτικών Διαφορών (12η τροπολογία). Η λειτουργία της συγκεκριμένης επιτροπής αφορά την προαναφερθείσα διαδικασία του άρθρου 69.2.

Ανάλογες ρυθμίσεις και για την εκλογή Δικαστικού Συμβουλίου (άρθρο 104, 14η και 28η τροποποίηση), για τη σύνθεση του Συνταγματικού Δικαστηρίου (άρθρο 109.2, 15η τροποποίηση) και του Συμβουλίου Ασφαλείας (86.2, 13η τροποποίηση), για την ψήφιση νόμων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (άρθρο 114.5, 16η τροποποίηση), και για την αναθεώρηση του προοιμίου και αρκετών άρθρων του Συντάγματος (άρθρο 131.4, τροποποίηση 18η τροποποίηση)[2].

Η ενίσχυση της αλβανικής παρουσίας και η σταδιακή συνδιαχείριση του κράτους με το σύνοικο σλαβικό στοιχείο στο πλαίσιο μιας δικοινοτικής πολιτείας είναι σύμφωνο άλλωστε με το πνεύμα της επονομαζόμενης «Πλατφόρμας των Τιράνων» βάσει της οποίας ετίθετο ως στόχος η ενισχυμένη, συνταγματικά κατοχυρωμένη, παρουσία των Αλβανών στα όργανα και στις δομές του κράτους καθώς επίσης και την αναγνώριση πως οι Αλβανοί αποτελούν ιδρυτικός λαός του κράτους[3].

Οι παραπάνω διευθετήσεις ανέτρεψαν πλήρως την εικόνα που ένα μεγάλο τμήμα των Σλάβων κατοίκων των Σκοπίων είχε διαμορφώσει περί αποκλειστικής ιδιοκτησίας του «μακεδονικού κράτους» όπως ακριβώς, τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών και έχοντας επίγνωση της διαφοράς μεγεθών και ιστορικών περιόδων, η μεταρρύθμιση του Τανζιμάτ στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μια διαδικασία μεταρρυθμίσεων υπό την πίεση των ευρωπαϊκών κρατών, η οποία υπονόμευσε την κυρίαρχη θέση την οποία διαχρονικά κατείχαν οι μουσουλμάνοι υπήκοοι του Σουλτάνου με την παροχή δικαιωμάτων στα χριστιανικά έθνη.

Ιδιαίτερη σημασία, σε αυτό το πλαίσιο, έχει η παράλληλη χρήση της αλβανικής γλώσσας μαζί με την σλαβική γλώσσα της πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο των Σκοπίων από τα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου. Ο τέως πρόεδρος Γκεόργκι Ιβάνωφ προσπάθησε να παρεμποδίσει την εξέλιξη αρνούμενος να υπογράψει το σχετικό διάταγμα αλλά ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ τον παρέκαμψε αναθέτοντας στον Αλβανό πρόεδρο της Βουλής την υπογραφή.

Η χρήση της αλβανικής γλώσσας αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα, ιδιαίτερα σε συμβολικό επίπεδο, στην θεώρηση των Σλάβων της γειτονικής χώρας περί αποκλειστικής ιδιοκτησίας της χώρας θεωρούμενης της τελευταίας ως καθαρά «μακεδονικής» αποκλειστικό κτήμα του «μακεδονικού» λαού[4].

Η απώλεια της αποκλειστικότητας έχει δημιουργήσει νοοτροπίες και συμπεριφορές δυσαρέσκειας εντός της σλαβικής πλειοψηφίας, οι οποίες ναι μεν βρίσκονται υπό έλεγχο, λόγω της πίεσης των συμμάχων αλλά και της αγωνίας επιβίωσης του κράτους, αλλά με την παραμικρή αφορμή μπορούν τάχιστα να βγουν στην επιφάνεια. Ένα οποιοδήποτε περιστατικό όπως η κατάκτηση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος χειροσφαίρισης (handball) από την ομάδα Vardar των Σκοπίων μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των πανηγυρισμών έγινε από αθλητές και οπαδούς, αναφορά στο παλιό συνταγματικό όνομα της χώρας αλλά και σε υβριστικά συνθήματα εναντίον του σύνοικου αλβανικού στοιχείου[5].

Η ενίσχυση του αλβανικού παράγοντα ενέχει διαστάσεις πέραν των συνταγματικών διαρρυθμίσεων στο εσωτερικό των Σκοπίων, τάσεις που αποσταθεροποιούν την ευρύτερη περιοχή. Σκέψεις και σενάρια κάνουν την εμφάνισή τους στη διεθνή ειδησιογραφία, ανεξάρτητα από την εφαρμοσιμότητα των σχεδιασμών, δηλωτικές των αναθεωρητικών ζυμώσεων εντός του αλβανικού έθνους στο σύνολό του. Χαρακτηριστική περίπτωση η τοποθέτηση του πρώην Πρωθυπουργού του Κοσσόβου Μπαϊράμ Κοσούμι για συγκρότηση συνομοσπονδίας Αλβανίας, Κοσσυφοπεδίου, Σκοπίων και Μαυροβουνίου με τον αλβανικό πληθυσμό, σε μια τέτοια περίπτωση, να αποτελεί τη μεγάλη πλειοψηφία[6].

Στο ίδιο πνεύμα, ενδεικτικά αποτελούν τα όσα διημείφθησαν κατά τη διάρκεια συνάντησης, τον περασμένο Μάιο, μεταξύ του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα και του Κοσοβάρου προέδρου Χασίμ Θάτσι, όπου τονίστηκε η ανάγκη ανοικτών συνόρων μεταξύ Κοσόβου και Αλβανίας με τη δημιουργία μιας «αλβανικής περιοχής» χωρίς σύνορα υπό την ευρωατλαντική ομπρέλα καθώς επίσης και την ανάγκη συμπερίληψης των Πρέσεβο, Μεντβέντια και Μπουγιάνιοβατς, περιοχές στη Νότιο Σερβία, στην κοσοβάρικη επικράτεια[7].

Οι συζητήσεις περί πιθανής ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, μεταξύ των προέδρων Χασίμ Θάτσι και Αλεξάντερ Βούγισιτς, αν και δεν διαθέτουν τη στήριξη ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών, εντούτοις συντηρούν μια ατμόσφαιρα εδαφικών και συνοριακών αλλαγών που διαμορφώνουν στάσεις, νοοτροπίες και προσδοκίες οι οποίες με τη σειρά τους τροφοδοτούν πολιτικές πράξεις. Το ενδεχόμενο αλλαγής συνόρων μοιραία φέρνει στο προσκήνιο την ρευστή κατάσταση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη βιωσιμότητα της κρατικής οντότητας μουσουλμάνων Βόσνιων, ορθόδοξων Σέρβων και ρωμαιοκαθολικών Κροατών. Μια αλλαγή συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου δύσκολα θα θεωρηθεί ως μεμονωμένη πράξη και πιθανότατα θα αναδείξει ανάλογα διλήμματα σε άλλες περιοχές όπου η όποια εδαφική αλλαγή δύναται να μην προσλάβει συναινετική μορφή.

Επίσης, προς τη δημιουργία του προαναφερόμενου «κοινού αλβανικού χώρου» στα μέσα Μαΐου η αλβανική κυβέρνηση αποφάσισε πως οι Αλβανοί των Σκοπίων και του Μαυροβουνίου θα διαθέτουν πρόσβαση στην αλβανική αγορά εργασίας υπό τις ίδιες προϋποθέσεις όπως οι λοιποί Αλβανοί πολίτες. Η κίνηση αυτή αποτελεί συνέχεια ανάλογων ρυθμίσεων αναφορικά με τους Αλβανούς του Κοσσόβου και της Κοιλάδας του Πρέσεβο στη Νότια Σερβία, ήδη από το 2014[8].

Η εν λόγω αστάθεια που προκαλείται στην ευρύτερη περιοχή από την αλυτρωτική, αναθεωρητική πολιτική του αλβανικού παράγοντα εντείνεται όταν οι αλβανικές επιδιώξεις γίνονται τμήμα των ανταγωνισμών ισχυρών κρατών και ιδιαίτερα της προσπάθειας των Ηνωμένων Πολιτειών να συγκροτήσουν τείχος ανάσχεσης της ρωσικής επιρροής στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο η στήριξη βλέψεων στην περιοχή του αλβανικού παράγοντα κατά τη διάρκεια της δεκαετίες του 1990 απέναντι στην Σερβία, χώρα με, διαχρονικά, ισχυρούς δεσμούς με τη Μόσχα, θεωρείτο φυσικό επακόλουθο. Η κατάσταση δε περιπλέκεται λόγω της έντονης επιρροής που ασκούν στην αλβανική εσωτερική πολιτική σκηνή, αλλά και ευρύτερα, στην αλβανική πολιτική στη Νοτιοανατολική Ευρώπη διεθνικοί δρώντες και συγκεκριμένα εγκληματικά δίκτυα με αποτέλεσμα πολιτικοί στόχοι, να περιπλέκονται με κομματικές ατζέντες, προσωπικές φιλοδοξίες και παράνομες δραστηριότητες καθιστώντας το πεδίο ανάλυσης εξαιρετικό ρευστό και περίπλοκο.

Εσωτερική Αστάθεια

Η αστάθεια των προθέσεων του αλβανικού παράγοντα στον γεωγραφικό περίγυρο των Τιράνων συνοδεύεται από αστάθεια στο εσωτερικό της χώρας. Η δομή της αλβανικής κοινωνίας, ο κατακερματισμός πίστης και νομιμοφροσύνης σε διαφορετικά κέντρα από αυτό της πολιτείας, η σημασία των φατριών και η παντελής έλλειψη δομών και θεσμών που να προσιδιάζουν σε ένα λειτουργικό κράτος συντείνουν σε ένα ασταθές πολιτικό σύστημα οι αναταράξεις εντός του οποίου συνιστούν τον κανόνα ενώ περίοδοι στοιχειώδους ηρεμίας αποτελούν το αποτέλεσμα εφήμερων συμμαχιών μεταξύ τμημάτων του πολιτικού αυτού συστήματος και παρακρατικών κέντρων.

Τελευταίο επεισόδιο της αστάθειας της εσωτερικής πολιτικής σκηνής αποτελεί η αντιπαλότητα μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας Ιλίρ Μέτα και του πρωθυπουργού Έντι Ράμα. Από την πρώτη στιγμή της δεύτερης εκλογικής νίκης του Έντι Ράμα οπότε η αντιπολίτευση τον κάλεσε να παραιτηθεί (μέσω κατηγοριών για παρατυπίες ακόμα και για εξαγορά ψήφων), η μη λειτουργία του Συνταγματικού Δικαστηρίου λόγω της διαδικασίας έγκρισης των νέων δικαστών, την παραίτηση μελών του κοινοβουλίου της αντιπολίτευσης αλλά και την κλιμάκωση των τελευταίων εβδομάδων με την απόφαση του προέδρου της χώρας να ακυρωθούν οι προγραμματισμένες για τις 30 Ιουνίου 2019 δημοτικές εκλογές. Σε σχέση με την τελευταία εξέλιξη, η κυβέρνηση απάντησε, στις 13 Ιουνίου, με την υιοθέτηση ψηφίσματος, το οποίο ακύρωνε την απόφαση του Αλβανού προέδρου.

Η προαναφερόμενη παραίτηση των μελών της αντιπολίτευσης, τον περασμένο Φεβρουάριο, με την κατηγορία ότι το υπάρχον κοινοβούλιο είναι παράνομο, είχε ως συνέπεια οι τελευταίοι αν αντικατασταθούν από διαφωνούντες των κομμάτων αυτών. Συνέπεια των παραπάνω είναι να υπάρχουν υποψήφιοι μόνο του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος στους περισσότερους δήμους της χώρας αλλά και η διαδικασία μέτρησης των ψήφων να καθίσταται πρακτικά αδύνατη αφού η τελευταία πρέπει να λάβει χώρα σε διακομματική βάση[9].

Ευρωπαϊκή Προοπτική;

Η παραπάνω εικόνα καταδεικνύει ένα μη λειτουργικό κράτος ανίκανο να προσφέρει ασφάλεια δικαίου στους πολίτες του και παράλληλα να εξασφαλίσει στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφαλούς πλαισίου πραγματοποίησης ξένων επενδύσεων. Παράλληλα, όμως, σύμφωνα με την πολιτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια ως στόχος καθορίζεται η πλήρης ενσωμάτωση των χωρών αυτών στην ΕΕ (η Αλβανία διαθέτει καθεστώς υποψήφιας χώρας από τον Ιούνιο του 2014) η συμπεριφορά δε των Αθηνών απέναντι στην υποψηφιότητα της Άγκυρας και το ενδεχόμενο υποψηφιοτήτων Τιράνων και Σκοπίων φαίνεται να υπακούει σε ευρύτερα συμμαχικά συμφέροντα ώστε η αναθεωρητική πολιτική των τριών αυτών χωρών να υποβαθμίζεται από συμμάχους και εταίρους[10].

Οι εύλογες ανησυχίες και ενστάσεις των Αθηνών έναντι συγκεκριμένων πολιτικών των χωρών αυτών έναντι της Ελλάδος υποχωρούν, οι δε σύμμαχοι μονότονα επαναλαμβάνουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιδείξει κατανόηση μη παρεμποδίζοντας την όποια προοπτική ένταξης των προαναφερομένων κρατών στην ΕΕ αλλά και στο ΝΑΤΟ στην περίπτωση των Σκοπίων.

Η Συμφωνία των Πρεσπών μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων συνομολογήθηκε σε αυτό το πλαίσιο πρόσδεσης της χώρας αυτής στους ευρωατλαντικούς θεσμούς προς αποφυγή επέκτασης της ρωσικής επιρροής.

Αναφορικά με την ενταξιακή προοπτικής της Αλβανίας στην ΕΕ παρά την θετική εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, την τελευταία φορά στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης, τον Μάιο του 2019 στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης, αναφέρονται πλείστες προβληματικές πλευρές στην λειτουργία του αλβανικού κράτους. Στην εν λόγω έκθεση τονίζονται, μεταξύ άλλων, η παρατεταμένη αποχή των κομμάτων της αντιπολίτευσης από τον Φεβρουάριο του 2019 ενώ αναφέρεται πως είναι μετρίως έτοιμη αναφορικά με τη δημόσια διοίκηση και το δικαστικό σύστημα. Για δε την καταπολέμηση της διαφθοράς επισημαίνεται πως υφίσταται «κάποιο επίπεδο προετοιμασίας» – όπως και για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος – αν και παραμένει εκτεταμένη.

Σχετικά με την οικονομία, αναφέρεται σχετική ικανότητα της χώρας να λειτουργήσει στο πλαίσιο της ελεύθερης οικονομίας. Ενώ σημειώνεται πρόοδος στην αποτελεσματικότητα των θεσμών της αγοράς εργασίας και στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, εντούτοις η τελευταία παραμένει χαμηλή με την ανεπίσημη οικονομική δραστηριότητα να συνιστά ένα σημαντικό πάροχο εργασίας. Παράγοντες οι οποίοι αποτελούν πρόσκομμα στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας θεωρούνται η έλλειψη παραγωγικής τεχνογνωσίας, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και συνακόλουθα το χαμηλό επίπεδο έρευνας και καινοτομίας και η μεταφορά τεχνολογίας καθώς και η χαμηλή εξαγωγική δραστηριότητα και περιφερειακή οικονομική ενοποίηση. Παράλληλα, η εκπαίδευση και μαθητεία πάσχουν ιδιαίτερα αναφορικά με την ύπαιθρο και ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.

Αναφορικά δε με τη μεταναστευτική διάσταση ενώ σημειώνεται η υπογραφή από τα Τίρανα σχετικής συμφωνίας με τις κοινοτικές αρχές (European Border and Coast Guard Status Agreement) τονίζεται ο υψηλός αριθμός των αβάσιμων αιτήσεων ασύλου προσώπων αλβανικής υπηκοότητας αλλά και το φαινόμενο των ασυνόδευτων ανηλίκων[11].

Επίσης, υφίσταται έντονος σκεπτικισμός αναφορικά με την έναρξη νέου κύκλου ενταξιακών διαπραγματεύσεων στο εσωτερικό των κοινοτικών χωρών όπου πολιτικοί σχηματισμοί, αντίθετοι με την προοπτική διεύρυνσης και υπέρ της καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης αλλά και περιορισμού των παροχών σε νόμιμους μετανάστες, ενισχύουν την παρουσία και επιρροή τους, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στη διαμόρφωση του πλαισίου δημοσίου διαλόγου για τα θέματα αυτά.

Ο σκεπτικισμός αυτός ισχυροποιείται από την έκταση που παίρνουν οι δραστηριότητες του αλβανικού οργανωμένου εγκλήματος με συνέπεια το ολλανδικό κοινοβούλιο να ζητήσει από την ΕΕ την ανάκληση τη απόφασης κατάργησης θεωρήσεως για τους έχοντες την αλβανική υπηκοότητα[12]. Τελικά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 18 Ιουνίου 2019, παρέπεμψε το ζήτημα για λήψη απόφασης με καταληκτικό όριο το Οκτώβριο του 2019[13].

Καταληκτικά Σχόλια

Η αναθεωρητική φύση του αλβανικού παράγοντα, πέραν των διεθνών και εσωτερικών πτυχών φυσικά, επηρεάζει και τις διμερείς σχέσεις με την Αθήνα στο βαθμό που η πολιτική αυτή των Τιράνων βρίσκει έκφραση στην καταπίεση της εναπομεινάσης Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, τις συνεχείς αυθαίρετες αξιώσεις περί «Τσαμουριάς» αλλά και των ενδεχόμενων ζητημάτων που δύνανται να δημιουργηθούν με την παρουσία αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων Αλβανών στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η πληθυσμιακή απίσχναση του ελληνικού πληθυσμού στην Αλβανία και η αντιστρόφως αντίθετη μεγέθυνση της αλβανικής παρουσίας στην Ελλάδα διαταράσσει την πληθυσμιακή ισορροπία μεταξύ των δυο χωρών με την συνακόλουθη ενίσχυση των ερεισμάτων της πρώτης στο εσωτερικό της Ελλάδος.

Προϊόντος και του χρόνου η εν λόγω εξέλιξη δύναται να έχει ιδιαίτερες συνέπειες στην διαμόρφωση τάσεων εντός της ελληνικής κοινωνίας αναφορικά με την εξωτερική πολιτική της χώρας και την πρόσληψη φίλων και αντίπαλων δυνάμεων διαφορετική από τα συμφέροντα του έθνους και τα ιστορικά του βιώματα.

Οι ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις κατά τη διάρκεια της μεταψυχροπολεμικής περιόδου ευνόησαν σε ένα σημαντικό βαθμό τις αλβανικές επιδιώξεις οι οποίες, σε συνδυασμό με αξιοσημείωτη αλβανική πληθυσμιακή παρουσία σε αριθμό γειτονικών χωρών δημιούργησαν ελπίδες (ή ψευδαισθήσεις) αναφορικά με τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας ή εναλλακτικά ενός ενιαίου αλβανικού χώρου χωρίς σύνορα, τουλάχιστον όχι με τη συμβατική έννοια.

Οι αλβανικές επιδιώξεις ενισχύθηκαν από την αμερικανική πολιτική εκ νέου ανάσχεσης της ρωσικής επιρροής στη Νοτιανατολική Ευρώπη. Η ολοένα διευρυνόμενη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η αναδυόμενη παραδοχή παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κράτους προς προστασίας των πολιτών της χώρας αυτής ενίσχυσε τις αλβανικές αξιώσεις σε σειρά γειτονικών κρατών. Εναλλακτικά δε επιλεγόταν η χρήση βίας όπως την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2001 με τη εμφύλια ένοπλη αντιπαράθεση στο κράτος των Σκοπίων.

Οι αμερικανορωσικές σχέσεις αποτελούν καταλυτικό παράγοντα στη διαμόρφωση των ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή και οι σχέσεις αυτές καθορίζονται από τα συμφέροντα της Μόσχας και της Ουάσιγκτον σε πολλές περιοχές παγκοσμίως. Η διαμόρφωσή τους, αλλά και σε δεύτερο βαθμό οι στοχεύσεις του Βερολίνου, θα ασκήσει καθοριστική συμβολή στο περιθώριο δράσης του αλβανικού παράγοντα.

Η εσωτερική δε αδυναμία του αλβανικού κράτους , και του Κοσσόβου, και η διασύνδεση των εκεί πολιτικών συστημάτων με διεθνή εγκληματικά δίκτυα καταδεικνύει τη ρευστότητα και την επιρροή που ασκούν διαφορετικοί παράγοντες με διαφορετικές στοχεύσεις σε αυτό που ονομάζεται αλβανική πολιτική. Η Ελλάς διαθέτει πλείστα εργαλεία ώστε να αποστείλει τα απαραίτητα μηνύματα στα Τίρανα, οικονομικά, στρατιωτικά, διπλωματικά. Προέχουν η πληθυσμιακή ενδυνάμωση της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας και η ενθάρρυνση επαναπατρισμού Αλβανών, όχι μόνο από την Ελλάδα, στην Αλβανία ώστε οι τελευταίοι έχοντες την εμπειρία δημοκρατικής διακυβέρνησης από ευρωπαϊκά κράτη, και με σημαντική οικονομική βοήθεια για εκ βάθρων αλλαγή των οικονομικών δομών της χώρας, να μπορέσουν να πετύχουν την αναγκαία μεταπολίτευση, μια νέα τάξη πραγμάτων στη γειτονική χώρα απομονώνοντας τους εκπροσώπους του παλαιού πολιτικού συστήματος. Η εξέλιξη αυτή θα ενισχύσει τις προοπτικές ειρηνικών σχέσεων με τα γειτονικά κράτη και ευημερίας και κράτους δικαίου για όλους τους κατοίκους της Αλβανίας.

---

[1] Βλέπε σχετικά τα στοιχεία της Κρατικής Εκλογικής Επιτροπής των Σκοπίων, https:// www.sec.mk/. Τελευταία πρόσβαση 21.06.209

[2] Η συμφωνία της Αχρίδας εδώ, http://www.ucd.ie/ibis/filestore/Ohrid%20 Framework %20Agreement.pdf Το Σύνταγμα της χώρας με τις τροποποιήσεις εδώ, https://www. sobranie.mk/the-constitution-of-the-republic-of-macedonia-ns_article-constitution-of-the-republic-of-north-macedonia.nspx

[3] Η Πλατφόρμα των Τιράνων αποτελεί συμφωνία όλων των αλβανικών κομμάτων των Σκοπίων («Δημοκρατική Ένωση για την Ολοκλήρωση», «Συνασπισμός Αναγέννηση με το Besa (Αφοσίωση)», «Συμμαχία για τους Αλβανούς», «Δημοκρατικό Κόμμα των Αλβανών» υπό τη ενθάρρυνση της αλβανικής κυβέρνησης Ε. Ράμα, για συνταγματική κατοχύρωση των αιτημάτων της αλβανικής κοινότητας όπως απορρέουν από την Συμφωνία της Οχρίδας. Το πλήρες κείμενο εδώ, https://www.bdi.mk/en/lajmi.php?id=5768.

[4] Σχετικά εδώ, http://www.kathimerini.gr/1007986/article/epikairothta/kosmos/alvani­ko-sok-gia-toys-slavomakedones-ths-pgdm.  Τελευταία πρόσβαση 19.06.2019.

[5]  Για το περιστατικό των πανηγυρισμών περισσότερα εδώ, https://www.liberal.gr/ diplomacy/b-makedonia-kataktisan-to-protathlima-chantmpol-xespasan-kata-tou-albanikou-stoicheiou/254398. Τελευταία πρόσβαση 11.6.2019.

[6] [Βλέπε σχετικά, https://www.echedoros-a.gr/2019/04/blog-post_49.html και εδώ https: //www.gazetaexpress.com/four-small-countries-to-create-a-modern-confederation/ Τελευταία πρόσβαση 19.06.2019.

[7] Περισσότερα εδώ, https://exit.al/en/2019/05/10/thaci-and-rama-take-over-the-plan-for-exchange-of-territories-after-vucic-gives-up/ .Τελευταία πρόσβαση, 18.06.2019.

[8] Σχετικά εδώ, https://balkaninsight.com/2019/05/14/tirana-scraps-work-permits-for-montenegrin-north-macedonian-albanians/. Τελευταία πρόσβαση 11.6.2019.

[9] Για την διαμάχη πρωθυπουργού και προέδρου της Δημοκρατίας, https://balkaninsight. com/2019/06/14/albania-parliament-votes-down-meta-election-canceling-in-test-vote/. Τελευταία πρόσβαση, 17 Ιουνίου 2019.

[10] Αναφέρεται πως από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 2002 είχε αναγνωριστεί η προοπτική ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ θέση η οποία επιβεβαιώθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες τον άρτιο του 2003, πολιτική η οποία επισημοποιήθηκε στη Δήλωση της Διάσκεψης Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη στις 21 Ιουνίου 2003 στο τέλος της ελληνικής προεδρίας

[11] Η Έκθεση της Ευρωπαϊκής  Επιτροπής εδώ, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20190529-albania-report.pdf.

[12] Σχετικά εδώ, https://www.schengenvisainfo.com/news/dutch-government-asks-euro­pean–commission-to-suspend-visa-free-movement-for-albanians/. Τελευταία πρόσβαση, 21. 06. 2019.

[13] Συμπεράσματα του Συμβουλίου στην διεύρυνση και στη διαδικασία σταθερότητας και σύνδεσης, 18.06.2019, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/ 2019/06/18 /council-conclusions-on-enlargement-and-stabilisation-and-association-process/.Τελευταία πρόσβαση 24.06.2019.

Ο έγγειών ασταθής Αλβανικός παράγοντας – ελίκρανον (elikranon.gr)