Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δυτικές κοινωνίες ξεκίνησαν να προσαρμόζονται στο ιδεώδες της δημοκρατίας και του πολιτισμικού πλουραλισμού. Τα εθνικά προβλήματα στη Δ. Ευρώπη είχαν οριστικά κλείσει μετά από έναν πόλεμο που εξελίχθηκε σε παγκόσμιος και κόστισε 50.000.000 νεκρούς. Η αγάπη για την πατρίδα και η θρησκευτική πίστη υποχώρησαν σε μεγάλο βαθμό αφού στις περισσότερες των περιστάσεων καταγγέλθηκαν από την ιδρυτική πράξη της νέας Ευρώπης ως οι αναχρονιστικές αιτίες πολέμου (καλύπτοντας άλλες αιτίες που αφορούσαν στον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων για εδάφη, ενέργεια, πόρους και φτηνό εργατικό δυναμικό). Εξ άλλου αυτές οι συζεύξεις μεταξύ εθνών και θρησκευτικών ρευμάτων στην Ευρώπη υπάγονταν και στη γραμμή του State Department να κλείνει τις εσωτερικές πληγές μέσα στη συμμαχία (π.χ. διάλογος Ορθοδοξίας, Καθολικισμού, Προτεσταντισμού κλπ) καθότι ο μεγάλος εχθρός του συμφώνου της Βαρσοβίας, ΕΣΣΔ, έχρηζε μιας καθολικής αντιμετώπισης(1). Η συμφωνία του Χάλυβος μεταξύ των πρώην εχθρών, Γαλλίας και Γερμανίας, ήταν και το σημείο εκκίνησης για την Ενωμένη Ευρώπη άλλωστε.
Η ιδεολογία της Παγκοσμιοποίησης
Η συνέχεια το 1990, μετά την κατάρρευση των «κομμουνιστικών» καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, προέβλεπε μια περεταίρω κλιμάκωση αυτής της ιδεολογικής σύμπνοιας, που προέκυψε από τις διεθνείς τάσεις των ηγεμονιών για την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας. Η παγκοσμιοποίηση, «το τέλος της ιστορίας», όπως έλεγε ο δήθεν διανοούμενος Φουκουγιάμα, ο νικηφόρος καπιταλισμός με τα μαγικά χέρια της αγοράς και το χρήμα που θα έφτανε για όλους, θα μπορούσε να επιφέρει την παγκόσμια ειρήνευση. Η εθνική ιδεολογία και η θρησκευτική πίστη όχι μόνο τέθηκαν στο πυρ το εξώτερον αλλά μέσα σε αυτήν την παγκόσμια τάση εντάχθηκαν από τα συστημικά έως τα ριζοσπαστικά ρεύματα της αριστεράς και του αναρχισμού (γκλομπαλισμός, δικαιωματιστική ιδεολογία, αντιρατσισμός, αντιεθνικισμός, κλπ) τα οποία ούτως ή άλλως δίπλα στην ταξική αιτίαση για τους πολέμους στόχευαν ως υπαίτιους κυρίαρχα τους δυο αυτούς παράγοντες. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός πλέον, από δεξιούς και αριστερούς θιασώτες της παγκοσμιοποίησης, έγινε ο βασικός ιδεολογικός μοχλός που εξελίχθηκε σε μεταμοντέρνες αντιλήψεις ακαδημαϊκών (στην Ιστορία και στην Κοινωνική Ανθρωπολογία κυρίως): για την «ψευδή συνείδηση» του έθνους και της θρησκείας ή για τις τεχνητές «φαντασιακές κοινότητες» που προώθησε το μοντέρνο κράτος και γέννησε το έθνος. Καλλιεργήθηκε τοιουτοτρόπως μια κουλτούρα η οποία πέρασε στην πολιτική, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στις εκδόσεις βιβλίων, στην τέχνη γενικότερα αλλά στα προϊόντα μαζικής κουλτούρας (ethnic-pop art κλπ.) η οποία απέδωσε στην καθημερινότητα. Επιβλήθηκε ένα είδος λογοκρισίας το οποίο έθετε εξ' ορισμού μια συζήτηση για αυτά τα ζητήματα ως πεπερασμένη (τουλάχιστον). Η δε εργολαβική ανάληψη των ζητημάτων αυτών από ακροδεξιούς, ακραίους συντηρητικούς, φασιστικούς, θρησκευτικούς κύκλους, ενίσχυε τον καταπέλτη για όσους επέμεναν να μιλούν για το έθνος ή τη θρησκεία. Η αποστομωτική ερώτηση (κι όχι ερώτηση πάντα): «μήπως είστε φασίστας, εθνικιστής κλπ»; ακολουθούσε κάθε ένσταση για τα αγαθά της παγκοσμιοποίησης. Ακριβώς με αυτήν την ιδεολογική ομπρέλα που κάλυπτε ωστόσο τις τάσεις στυγνής αποικιοποίησης των νέων χωρών των Βαλκανίων, εξισώθηκαν οι ιστορίες των χωρών σαν ένα γενικό πρόβλημα εθνικισμού και θρησκευτικού φονταμενταλισμού, φαινόμενα που όντως προέκυψαν μετά την αποδέσμευσή τους από την κρατικά δοσμένη «ταξική πάλη» και τον υποχρεωτικό «διεθνισμό».Έτσι ΜΚΟ, ΜΟΕ, διαμεσολαβητές, επενδυτές και χρήμα, έπεσαν καταπάνω στα Βαλκάνια προκειμένου να αμβλυνθεί το φαινόμενο, το οποίο ωστόσο αναζωπυρώνεται καθότι η ιστορία εμπλέκεται και με τα συμφέροντα των ελίτ, των νέων ολιγαρχών όπως και των ακατονόμαστων Τρίτων Παράγοντων (Τουρκία, Ρωσία, Κίνα) που το υποδαυλίζουν(2). Επομένως κάθε εθνικιστική ρητορική καταδικάζεται ως εμπόδιο στην πρόοδο και την ειρήνη των εθνών.
Η πανουργία της Ιστορίας
Όμως τα πράγματα μάλλον δεν εξελίσσονται όπως επιθυμούν οι «αντιεθνικιστικοί» εγκέφαλοι της ΕΕ και των ΗΠΑ διότι ο καπιταλισμός, το χρήμα και οι πόροι και τα μέσα παραγωγής δεν φτάνουν για όλους κι έτσι… ιδού τα εθνικά ζητήματα… Η διφυής έκφραση της υπόστασης των ηγετών στα Βαλκάνια, δηλαδή η σύμπλευση των εθνικών προτεραιοτήτων και η ταυτόχρονη αναίρεσή τους, τους ωθεί στο να προβαίνουν σε δηλώσεις αντιφατικές οι οποίες ευχαριστούν και τις δυο πλευρές της ιστορίας, τη «λάθος» και τη «σωστή». Έτσι ενδεχομένως μπορεί να υπάρχουν κορόνες για τα αδέρφια του Κοσόβου, η υπεράσπιση των Ουτσεκάδων στη Χάγη και ταυτοχρόνως μια υπεράνω παρουσία που δείχνει έναν ακομπλεξάριστο, προοδευτικό Ευρωπαίο ηγέτη που έχει προσπεράσει όλα τα δεινά της Ιστορίας: «Είμαι καθολικός. Η γυναίκα μου είναι μουσουλμάνα. Τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μας είναι ορθόδοξα. Έχουμε έναν νεότερο που μπορεί να επιλέξει να είναι Εβραίος». Επίσης, για την υποβάθμιση της Ιστορίας των βαλκανικών χωρών στις χαριτωμένες δηλώσεις του, θα του έβγαζαν το καπέλο ο κ. καθηγητής πανεπιστημίου μέχρι και ο τελευταίος μεταπτυχιακός ή διδακτορικός φοιτητής: «Εμείς οι Αλβανοί νομίζουμε ότι είμαστε οι παλαιότεροι, ότι γεννηθήκαμε μετά από τους πιθήκους σύμφωνα με την εξέλιξη του Δαρβίνου. Εάν ρωτήσετε τους Σέρβους δεν έχουν εγκαταλείψει την περιοχή. Αφήστε τους Έλληνες, που νομίζουν ότι οι ίδιοι οι πίθηκοι ήρθαν μετά από αυτούς. Οι Τούρκοι μπορούν να προκαλέσουν μεγάλο καυγά για το αν είναι τούρκικος καφές ή ελληνικός καφές. Το ίδιο ισχύει για τους Σλαβομακεδόνες και τους Βούλγαρους». Και με αέρα Βαλκανάρχη συνεχίζει: «Έχετε λοιπόν υπομονή μαζί μας, αγαπητοί φίλοι, και μην ξεχνάτε ότι παρά τα προβλήματά μας, πρέπει να σας το επισημάνω, γιατί αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε θύματα οποιασδήποτε αδικίας, δεν είναι τόσο απλό, είναι πιο περίπλοκο. Είμαστε όλοι θύματα της ιστορίας μας και μερικές φορές του εαυτού μας, αλλά είμαστε καλοί άνθρωποι, είμαστε πιστοί άνθρωποι αλλά και τρελοί, επομένως είναι καλύτερα να μας έχετε μαζί σας».
Χρειάζεται άραγε σοβαρή αξιολόγηση των πραγματολογικών δεδομένων στις δηλώσεις ή παραβολή τεκμηρίων που εξηγούν τις διαφορές χρόνου, χώρου και ποιότητας στις εθνογενέσεις των λαών στα Βαλκάνια; Ίσως όχι αλλά και πάλι, δεν πρέπει να γελάμε με τα Βαλκάνια…
(1) Αντίστοιχα η Ρωσική Εκκλησία που αναβαθμίστηκε για την πρωταγωνιστική συμβολή της στον «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο» στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως «Σοβιετική» και χρησιμοποίησε επίσης τη δύναμή που η ίδια απέκτησε για να προσαρτά Εκκλησίες ανταγωνιστικά με το αμερικανόφιλο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η σχέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το State Department χρονολογείται από την εκλογή του Αρχιεπισκόπου Βορείου και Νοτίου Αμερικής, Αθηναγόρα, στη θέση του οικουμενικού Πατριάρχη το 1948, στα πρόθυρα του Ψυχρού Πολέμου. Τα νέα δεδομένα σε αυτή τη γραμμή υπάγονται όπως η απόδοση Τόμων Αυτοκεφαλίας σε Εκκλησίες και ειδικά στην Εκκλησία της Ουκρανίας.
(2) Άλλωστε, η επέμβαση στην Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία της δεκαετίας του '90 έγινε με αυτό το πρόσχημα, ενάντια στον σερβικό εθνικισμό, πρόσχημα που στοίχησε πίσω του όλη την αφάν γκατέ της αριστερής και οικολογικής διανόησης και πολιτικής τάξης. Η στόχευση της υποχρεωτικής ένταξης της Γιουγκοσλαβίας στην Παγκόσμια Αγορά είχε ως προμετωπίδα της την καταπίεση και τις «γενοκτονίες» που διέπρατταν οι Σέρβοι, μόνο οι Σέρβοι. Δεν είναι τυχαίο ότι η εθνοκάθαρση στη Σρεμπρένιτσα είναι το μοναδικό γεγονός που έχει επισημοποιηθεί ως γενοκτονία, αφαιρώντας από τον χάρτη την εθνοκάθαρση στην οποία προέβησαν το ίδιο χρονικό διάστημα (εναντίον των Σέρβων) οι Κροάτες (Ουστάσα) στην Κράινα, προκαλώντας και το μεγαλύτερο προσφυγικό κύμα στην Ευρώπη από τον 2ο Παγκόσμιο Πολεμο. Το 1999 ο ήρωας των Κοσοβάρων, Γουίλιαμ Γουόκερ, από τη θέση του επικεφαλής της αποστολής επαλήθευσης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη έδωσε το σύνθημα για την επέμβαση. Η άρνηση των Σέρβων να δεχθούν τη συμφωνία του Ραμπουγιέ (που καθιστούσε έδαφος, πλουτοπαραγωγικές πηγές και ανθρώπους χωρίς εθνική κυριαρχία) έδωσε την αφορμή για την επέμβαση. Ποιοι λοιπόν ενθάρρυναν τη Μεγάλη Αλβανία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου