JOAN KUKUZELI DHE DITA NDËRKOMBËTARE E MUZIKËS !-Η Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας για τον Άγιο Ιωάννη Κουκουζέλη!

"Që prej vitit 1975, data 1 tetor shënjon kremtimin e Ditës Ndërkombëtare të Muzikës, e cila ka si qëllim, ndër të tjera, krijimin e një atmosfere muzikore globale, një platformë ku njerëzit të puqin dallimet e tyre dhe të ndërlidhen së bashku për të formuar një tërësi të vetme. E mendja të shkon natyrshëm në Bizantin e largët dhe të afërt njëherësh, te ajo bashkësi e fuqishme politike dhe kulturore, e cila krijoi një fizionomi të njëtrajtshme nga format komplekse të trashëguara prej Perandorisë Romake. Zakonisht, uniteti i fisit, popullit dhe kombit krijon bashkësi kulturore. Në Bizant, kultura e përbashkët krijoi bashkësi popujsh dhe kombesh. Gjatë këtyre shekujve, historia e shqiptarëve u bë pjesë jo pak e rëndësishme e mozaikut të larmishëm të artit dhe kulturës Bizantine. “E kjo dëshmohet qetësisht nga monumentet e mbetura më këmbë në vend, rrënojat e dukshme apo ato që presin të zbulohen, dokumentet arkivorë dhe kodikët e purpurt e të dekoruar me miniatura të mrekullueshme, arkitektura, letërsia, arti pamor” (S. Çunga) dhe, ajo për të cilën edhe jemi mbledhur sot, muzika.   Muzika bizantine përfaqëson një nga aspektet më të rëndësishme dhe interesante të trashëgimisë shpirtërore dhe kulturore të Perandorisë Bizantine; tanimë, që prej vitit 2019 ajo gjendet e regjistruar në Listën Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore jo-Materiale të Njerëzimit të UNESCO-s.   “Në Bizant ka qenë zhvilluar gjerësisht muzika shekullare, e cila ishte vokale dhe instrumentale. Ajo është përdorur gjerësisht në adhurim nga Kisha e krishterë e Lindjes, por, ndryshe nga Perandoria, nuk e ndali zhvillimin e vet më 1453” (S. Çunga). Kjo kulturë e shkruar muzikore mbi 1000 vjeçare, e përhapur dhe e kultivuar ndër shekuj edhe në hapësirën shqiptare, mbërriti deri në ditët tona, e evoluuar dhe e interpretuar pareshtur prej mësuesve të mëdhenj nga brezi në brez, përmes kodikëve të dorëshkruar muzikorë, më i moçmi prej të cilëve i ruajtur në vendin tonë daton në vitin e largët 1292. Ky kodik i përket periudhës kukuzeliane, d.m.th. periudhës gjatë së cilës jetoi dhe veproi një prej personaliteteve më të shquara të muzikës bizantine, Joan Kukuzeli nga Durrësi. Krijimtaria e pasur e Joan Kukuzelit karakterizohet nga vlera të jashtëzakonshme monumentale dhe të përmasave epokale, duke iu shtuar thesarit të paçmuar të inteligjencës muzikore të historisë së njerëzimit. Dhe dita e sotme, e parë ditë e vjeshtës së dytë, shënon gjithashtu edhe përkujtimin kremtues të mjeshtrit të madh bizantin nga Durrësi, Joan Kukuzelit.   Personalitete të shquara të fushës së artit dhe kulturës, si Kostandin Kristoforidhi, Fan S. Noli etj. e kanë sjellë në shqip këtë literaturë muzikore, duke e bërë pjesë të natyrshme të artit në vendin tonë." Andi Rëmbeci

Eπιστημονική-πολιτιστική εκδήλωση με θέμα «Ιωάννης Κουκουζέλης και Διεθνής Ημέρα της Μουσικής» διοργάνωσε χθες, 1η Οκτωβρίου, η Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας, με αφορμή την ημέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιωάννη Κουκουζέλη, εξαίρετου μελοποιού της Βυζαντινής Μουσικής του 13ου-14ου αιώνα και προστάτη της πόλεως του Δυρραχίου. Τον Άγιο αποκαλούσαν αγγελόφωνο και Καλλικέλαδο, ενώ θεωρείται ο δεύτερος μεγαλύτερος μελοποιός μετά τον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό και συχνά χαρακτηρίζεται ως «Μαΐστωρ της μουσικής».   Η 1η Οκτωβρίου δεν μας θυμίζει μόνο τον βίο του, αλλά και την σπουδαία μουσική κληρονομιά του Ιωάννη Κουκουζέλη. Ταυτόχρονα, έχει προταθεί να εορτάζεται και ως “Διεθνής Ημέρα κλασικής μουσικής”, μια ιδέα που προτάθηκε από τον περίφημο βιολιστή Λόρδο Menuhin και έγινε αποδεκτή από την UNESCO το 1975, με κύριο στόχο την προώθηση της τέχνης της μουσικής σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας.   Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων μίλησαν η αναπληρώτρια υπουργός Πολιτισμού, ο πρωτοψάλτης της Βυζαντινής Χορωδίας του Καθεδρικού Ναού Αναστάσεως Χριστού στα Τίρανα και καθηγητές από την Ακαδημία Επιστημών της Αλβανίας, το Ινστιτούτο Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας και Καλλιτεχνικών Σπουδών και το Πανεπιστήμιο των Τιράνων. Ύμνους παιάνισε η Χορωδία Βυζαντινής Μουσικής “Άγιος Ιωάννης Κουκουζέλης” καθώς και του κουιντέτο του καλλιτεχνικού Γυμνασίου “Ιωάννης Κουκουζέλης”.   Η δράση ανέδειξε τη μεγάλη σημασία και συμβολή του Αγίου στη Βυζαντινή Μουσική.   Η αίθουσα της Ακαδημίας Επιστημών ήταν γεμάτη από συμμετέχοντες, που έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουν περισσότερα για το έργο του υμνογράφου και συνθέτη.   Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ακόμα: ο πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών Skënder Gjinushi και, ως εκπρόσωπος της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας, ο Μητροπολίτης Αμαντίας κ. Ναθαναήλ.