Η συγκλονιστική υπόθεση της απαγωγής του Σπυρομήλιου από τους Οθωνούς και η εκτέλεση του στο Πήλιουρι από τους κομμουνιστές.
Μια άκρως σημαντική αναφορά που σχετίζεται με τα γεγονότα που εκτυλίσσονται από την αρχή και μέχρι και το τέλος της κομμουνιστικής δικτατορίας στην Βόρεια Ήπειρο, αλλά και ευρύτερα στο αλβανικό κράτος, έρχεται στο φως της δημοσιότητας μέσω μιας εμπεριστατωμένης έρευνας του καθηγητή Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, κ. Διονύση Μοσχόπουλου.
Αντλώντας τα στοιχεία της έρευνάς του από το Αρχείο της Εισαγγελίας Εφετών της Κέρκυρας, μας φέρνει αντιμέτωπους με το εγγύτερο ιστορικό παρελθόν της Χιμάρας, ξυπνώντας παράλληλα όλες εκείνες τις μνήμες που αφορούν μια περίοδο στυγνής εκδίκησης και βασανισμών. Συγκεκριμένα αναδιπλώνει την απαγωγή και στη συνέχεια την εκτέλεση του Μιχάλη (Μίλιου) Σπυρομήλιου από ομάδα κομμουνιστών.
Εντός των δικογραφιών που άπτονται των πολιτικών εγκλημάτων, τα οποία έχουν αναχθεί σε εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, η συγκεκριμένη υπόθεση χαρακτηρίζεται ως μια «ανορθόδοξη» αντιμετώπιση. Ο ερευνητής ανάγει την υπόθεση στο Διεθνές Ποινικό Δίκαιο "stricto sensu", επεξηγώντας πως πρόκειται για κανόνες των εσωτερικών δικαίων των κρατών που οριοθετούν την ποινική τους εξουσία σε σχέση με την αλλοδαπή.
Κατά το τέλος της γερμανικής κατοχής, τον Ιούλιο του 1944 στην Κέρκυρα, ο Μιχάλης Σπυρομήλιος από τη Χιμάρα, μαζί με δύο συμπατριώτες του, ενεργά μέλη του ΕΔΕΣ, κατέφυγαν στο νησί των Οθωνών για να προστατευθούν από την εχθρότητα που επικρατούσε στους κόλπους της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας της Αλβανίας, σχετικά με το ποια θα ήταν η στάση της στον αγώνα κατά του κατακτητή.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί πως ο Μιχάλης Σπυρομήλιος ήταν ανιψιός του γνωστού Χιμαραίου αγωνιστή και απελευθερωτή της Βόρειας Ηπείρου Σπύρου Σπυρομήλιου.
Όπως προκύπτει από την έρευνα, αντάρτες ξένου κράτους, μέλη του ΕΑΜ Αλβανίας (Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης της Αλβανίας), Έλληνες στην καταγωγή, εισβάλοντας παράνομα σε ελληνικό έδαφος, τον συλλαμβάνουν και τον μεταφέρουν στην Αλβανίας, όπου και τον εκτελούν. Σύμφωνα με το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο, για την εκτέλεση του Μιχάλη Σπυρομήλιου, δεν εφαρμόστηκαν οι διατάξεις του ελληνικού κράτους και ουσιαστικά γίνεται λόγος για απαγωγή.
Όπως αναφέρει η δικογραφία της υπόθεσης, στις 27-7-1944, επτά Έλληνες από τα χωριά της Χιμάρας, μέλη του ΕΑΜ Αλβανίας, μεταβαίνουν στο νησί των Οθωνών, στα βόρεια της Κέρκυρας, ούτως ώστε να συλλάβουν στο Μιχάλη Σπυρομήλιο και δύο ακόμη συμπατριώτες του. Η καταγωγή των απαγωγέων ήταν: οι τέσσερις από το χωριό Βουνό, ένας από Γκιλεκάτες – Δρυμάδες, ένας από Λιάτες και ένας αγνώστου καταγωγής. Αφού έφτασαν στο νησί, απαγόρευσαν στις βάρκες να βγουν για ψάρεμα από το λιμάνι και ζήτησαν από τον κοινοτάρχη των Οθωνών, να τους δείξει τα κρησφύγετα των τριών ομογενών. Σε περίπτωση που δεν τους βοηθούσε, τον απείλησαν λέγοντάς του πως θα τον απαγάγουν αυτόν και άλλους δέκα κατοίκους του νησιού, παίρνοντάς του ως ομήρους στην Αλβανία.
Αφού εντόπισαν και συνέλαβαν τον Σπυρομήλιο με τους δυο συναγωνιστές του, απέσπασαν ποσότητα εννέα δοχείων πετρελαίου που ήταν αποθηκευμένο για το φάρο του νησιού. Επειδή, ωστόσο,δεν ήταν δυνατή η μεταφορά ανθρώπων και φορτίου μόνο με τη βάρκα με την οποία είχαν αφιχθεί, επιτάχθηκε μία ακόμη βάρκα του νησιού με τον ιδιοκτήτη της και ξεκινούν με προορισμό τις Δρυμάδες Χιμάρας. Στη συνέχεια μετέβησαν στο χωριό Πήλιουρι όπου εκτελούν το Μιχάλη Σπυρομήλιο, ενώ τους άλλους δύο τους απελευθερώνουν.
Όπως όλα δείχνουν, πρόκειται για μια οργανωμένη στρατιωτική επιχείρηση μιας και γίνεται γνωστό - από μάρτυρες κατοίκους των Οθωνών - πως ένα μήνα πριν την εκτέλεση του Σπυρομήλιου, εννέα Έλληνες από την Αλβανία, με πρόσχημα την επισκευή της βάρκας τους, μετέβησαν στους Οθωνούς και συνέλλεγαν πληροφορίες σχετικά με τους τρεις συμπατριώτες τους που καταδίωκαν. Οι μαρτυρίες στο σύνολο τους, αναφέρονται στον πολιτικό χαρακτήρα της όλης επιχείρησης, δηλώνοντας πως η σύλληψη των τριών συμπατριωτών, αφορούσε τα αντίθετα πολιτικά τους φρονήματα.Συγκεκριμένα ο Μιχάλης Σπυρομήλιος αναφέρεται πως ήταν οπαδός του Ζέρβα και για λόγους ασφαλείας, τέσσερεις μήνες πριν τη σύλληψή του, πήγε στους Οθωνούς για να προστατευθεί.
Όπως γίνεται γνωστό από τις μαρτυρίες, η εκτέλεσή του Σπυρομήλιου αποδίδεται στο αλβανικό ΕΑΜ και σε δίκη που έγινε εις βάρος του στην Αλβανία.
Η στάση που θα έπρεπε να κρατήσει η Ελληνική Εθνική Μειονότητα της Αλβανίας απέναντι στο μέτωπο της Αντίστασης στη χώρα, είχε άμεση σχέση με το ΕΑΜ και το ΕΔΕΣ της Ελλάδας. Οι Βορειοηπειρώτες ίδρυσαν το Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου ως παρακλάδι του ΕΔΕΣ που ήθελε τη μειονότητα της Αλβανίας να ιδρύει δικά της ανεξάρτητα αντάρτικα τμήματα. Ενώ το ελληνικό ΕΑΜ υποστήριζε τη συνεργασία των Ελλήνων ανταρτών της Ε.Ε.Μ. με το αλβανικό ΕΑΜ και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αλβανίας.
Η περιοχή της Χιμάρας κατ' εκείνη την περίοδο είχε αντιταχθεί ενεργά στον έλεγχο της αντίστασης από το ΕΑΜ Αλβανίας, προσπαθώντας να μην εμπλακείκαι γίνει πεδίο μάχης των κομμουνιστών και αντίπαλου μετώπου του γνωστού ως Balli Kombëtar. Ωστόσο απέτυχε αυτή τους η προσπάθεια και το ΕΑΜ Αλβανίας προχώρησε στην εκτέλεση σημαντικών προσώπων της Χιμάρας μέλη του ΜΑΒΗ, του Γ. Μπολάνου και του Γ. Μάρκου.
Βασικός πυρήνας των Ελλήνων της Χειμάρρας που δρούσαν στους κόλπους του αλβανικού ΕΑΜ ήταν το χωριό Βουνό. Από την άλλη πλευρά οι προσπάθειες των Ελλήνων της Χειμάρρας να διατηρήσουν επαφή με τον ΕΔΕΣ συνεχίζονταν.Έτσι τον Μάιο του 1944 μία αντιπροσωπεία από τα χωριά της Χειμάρρας κετέφθασε στην ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Κέρκυρας,προκειμένου να έρθει σε επικοινωνία με τον ΕΔΕΣ. Η χρονική αυτή περίοδος συμπίπτει με την διαμονή του Σπυρομήλιου στο νησί των Οθωνών.
Ποια ήταν οι ποινική διαδικασία της υπόθεσης;
Από τη στιγμή που απήχθησαν από τους απαγωγείς οι τρεις Έλληνες, άρχισε η διαδικασία των καταθέσεων. Στις 9 Αυγούστου του 1944 δίνουν κατάθεση στον υπεύθυνο του Σταθμού Χωροφυλακής Οθωνών με έδρα το Σιδάρι, μεταξύ αυτών που κατέθεσαν ήταν ο κοινοτάρχης των Οθωνών και ο ιδιοκτήτης της βάρκας που υποχρεώθηκε να μεταφέρει τους τρεις στην Αλβανία και ένας ακόμη κάτοικος του νησιού.
Στις 11 Αυγούστου του 1944 εστάλη η δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Κέρκυρας με τις κατηγορίες της αρπαγής και της ληστείας, ενώ μετά την απελευθέρωση του 1945,στις εκ νέου καταθέσεις των ατόμων που κατέθεσαν και τον Αύγουστου του 1944, για πρώτη φορά αναφέρεται η πληροφορία πως ο «Μιχάλης Σπυρομήλιος δολοφονήθηκε έπειτα από δίκη η οποία έγινε στην Αλβανία». Ενώ κατά τις 13 Οκτωβρίου του 1945 απεστάλη έγγραφο προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κέρκυρας που ανέφερε ότι ο Σπυρομήλιος εκτελέσθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα Αλβανίας μαζί με τους άλλους δύο απαχθέντες τους οποίους χαρακτήριζε ως αντικομμουνιστές.
Σε μετέπειτα συμπληρωματικές έρευνες του Εισαγγελέα Εφετών και τα λοιπά αρμόδια όργανα έγινε γνωστό πως ο Μιχάλης Σπυρομήλιος ήταν κάτοχος της ελληνικής ιθαγένειας, ωστόσο η έρευνα που διενεργήθηκε για το θέμα έγινε μετά το πέρας κάποιον ετών. Παρόλα αυτά αποτελούσε ένα ακόμη θύμα του στυγνού κομμουνιστικού καθεστώτος της Αλβανίας. Από την άλλη το θέμα της ελληνικής ιθαγένειας στους γηγενείς Έλληνες του σημερινού αλβανικού κράτους αφορά και εκείνες τις περιπτώσεις μεροληψίας, όπου το κράτος δε συμπεριφέρεται ως πρέπει και θεωρεί τους Έλληνες εχθρούς, ενώ απ' την άλλη με τα σημερινά δεδομένα η ελληνική ιθαγένεια που αποδίδεται στους Βορειοηπειρώτες μαζί με την αλβανική, αφορά τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των ανωτέρω στη γη τους.
Κατά την αξιολόγηση επί τη δικογραφία της απαγωγής των τριών Ελλήνων της Αλβανίας και της εκτέλεσης του Μιχάλη Σπυρομήλιου ο κ. Μοσχόπουλος διαπιστώνει συμπερασματικά πως η νομική βάση της δίωξης στηρίζετε στο «κοινό ποινικό δίκαιο» χωρίς να διερευνώνται εκείνα τα ζητήματα που μπορεί να αφορούν τις τότε πολιτικές και διεθνείς πτυχές της διωκόμενης πράξης. Επίσης η «σιωπή» της δικογραφίας εναρμονίζεται με τις επιλογές της ελληνικής δικαιοσύνης να υποβαθμίσει οτιδήποτε αφορούσε ζήτημα δίωξης των Αριστερών για εκτελέσεις που έπραξαν κατά την κατοχή, αλλά και κατά τον Εμφύλιο του 1944.
Επιπλέον η ελληνική δικαιοσύνη αρνείται να αξιολογήσει νομικά κατά πόσο έγινε παραβίαση του εδάφους της από ξένη αντιστασιακή οργάνωση κατά την γερμανική κατοχή και το νομικό πλαίσιο που έθετε έξω από την προστασία του, όσους είχανε αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια μετά την ίδρυση του αλβανικού κράτους. Χαρακτηριστικά αναφέρει:
«Έτσι αφ' ενός το ελληνικό κράτος παρότρυνε όσους είχαν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια να διατηρούν και την αλβανική υπηκοότητα, προκειμένου να μη μειώνεται ο πληθυσμός της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και αφ' ετέρου το αλβανικό κράτος «στοχοποιούσε», όσους διέθεταν την ελληνική ιθαγένεια παράλληλα με την αλβανική υπηκοότητα.»
**Τα στοιχεία της έρευνας δημοσιεύθηκαν στην ιστοσελίδα μας κατόπιν της σύμφωνης γνώμης του κ. Μοσχόπουλου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου