Το δέντρο των Χριστουγέννω ως μια ορθόδοξη βυζαντινή παράδοση! -Pema e Krishtlindjes një traditë orthodhokse bizantine!

Γιὰ τὸ χριστουγεννιάτικο δένδρο λίγοι ξέρουν ὅτι δὲν εἶναι εὐρωπαϊκὸ ἀλλὰ ἑλληνικό, βυζαντινὸ ἔθιμο. Ὑπάρχει ἕνα τροπάριο στὴν Προσκομιδὴ ποὺ μιλᾶ γιὰ τὸ δένδρον τῆς ζωῆς στὸν παράδεισο, ποὺ εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Οἱ βυζαντινοὶ ἔβαζαν μέσα στὴν Ἐκκλησία ἕνα δένδρο γιὰ νὰ δώσουν τὴν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς τὸ δένδρον τῆς ζωῆς. Εἶναι ἐκεῖνο ποὺ δὲν δοκίμασε ὁ Ἀδάμ. Εἰπώθηκε ἀπὸ τὸν Θεόν νὰ διώξη τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ τὸν παράδεισο γιὰ νὰ μὴν φάγη ἀπὸ τὸ δένδρο τῆς ζωῆς. Αὐτὸ τώρα τὸ δένδρο εἶναι φυτευμένο στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τώρα δὲν εἶναι δένδρο! Τὸ δένδρο ἦταν εἰκόνα. Τὸ ἔθιμο σιγὰ σιγὰ ἔφυγε ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ χῶρο, διότι ὅταν κατελήφθη ἀπὸ τοὺς τούρκους ἡ Κωνσταντινούπολις ἔπεσε μαύρη σκλαβιά, καὶ μόνον τέτοια δὲν εἴχαμε τὴν δυνατότητα νὰ κάνωμε, καὶ τότε πέρασε στὴν Εὐρώπη. Αὐτοὶ πάντοτε εἶναι τὸ δεύτερο χέρι! ἐμεῖς εἴμαστε τὸ πρῶτο! Γι᾿ αὐτὸ μᾶς ζηλεύουν καὶ δὲν μᾶς ἀφήνουν νὰ ἀναπτυχθοῦμε, γιατὶ «ἂν ἀναπτυχθοῦν αὐτοί» –λέγουν- «ἐμεῖς τί θὰ γίνουμε;! Πῆραν λοιπὸν οἱ εὐρωπαῖοι τὸ δένδρο αὐτό, τὸ στόλισαν, τὸ ξεχώρισαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ ἔκαναν στολίδι τοῦ σπιτιοῦ. Καὶ ξαναγύρισε στὴν Ἑλλάδα ὡς εὐρωπαϊκὸ ἔθιμο. Ὄχι! εἶναι ἑλληνικό! –Ξέρετε ποῦ διεσώθη ἡ ἔννοια τοῦ δένδρου; -Στοὺς πολυελαίους! ὁ κεντρικὸς πολυέλαιος στὴν Ἐκκλησία ἔχει μορφὴ δένδρου, μιᾶς ἐλάτης. Ὅταν ἔφυγε στὴν Εὐρώπη καὶ στολίσθηκε ἐμεῖς τὸ διατηρήσαμε στὸν κεντρικὸ πολυέλαιο τῶν Ναῶν μας. Μποροῦμε νὰ ἔχωμε χριστουγεννιάτικο δένδρο, καὶ ἂν ἔχωμε καὶ τὴν πληροφορία ὅτι τὸ δένδρο τῆς ζωῆς εἶναι ὁ Χριστός, τότε δὲν ἔχουμε εἰδωλολατρικὴ περίπτωσι ὅπως μερικοὶ θὰ ἤθελαν νὰ νομίζουν. ✞ Γέροντας Αθανάσιος Μυτιληναίος

Për Pemën e Krishtlindjes shumë pak njerëz e dinë që nuk është një traditë europiane por greke-orthodhokse ose më mirë një traditë bizantine. Ka një tropar gjatë Proskomidhisë i cili flet për pemën e jetës në parajsë, që është Jesu Krishti. Bizantinët vendosnin brenda në Kishë një pemë për të dhënë imazhin e Jesu Krishtit si pema e jetës. Është ajo që nuk provoi Adhami. U tha nga Zoti që të dëbojë Adamin nga Parajsa që të mos hajë nga pema e jetës. Kjo pemë tashmë është e mbjellë në mbretërinë e Zotit. Tani nuk është pemë! Pema ishte ikonë. Kjo traditë ngadalë-ngadalë u përhap përtej ambientit helen, sepse kur u pushtua nga turqit Konstandinupoja, rra skllavëria e zezë dhe gjëra të tilla nuk ekzistonte mundësia që të bëheshin, kështu tradita kaloi në Europë. Ata janë gjithmonë dora e dytë! Ne jemi dora e parë! Për këtë arsye na kanë zili dhe nuk lejojnë zhvillimin tonë, sepse “nëse ata zhvillohen” – thonë-“ ne çdo të bëhemi!?”. Morën pra Europianët këtë pemë, e zbukuruan, e ndanë nga Kisha dhe e bënë stoli shtëpie. Në Greqi u kthye si një traditë Europiane. Jo! Është orthodhokse greke! -         E dini se ku u ruajt kuptimi i pemës? -         Në polieleot ( llambadarët)! Llambadari Kryesor në Kishë ka formën e pemës, të një bredhi. Kur iku në Europë dhe u zbukura ne e ruajtëm traditën në llambadarin kryesor të Kishave tona. Mund të kemi pemë Krishtlindjes, dhe të kemi dhe informacionin se pema e jetës është Krishti atëhere nuk kemi një rast idhujtarie ashtu si disa do të donin që të mendonin. ✞ Jerond Athanas Mitilineos.