«Σκοτώσαμε τον Θεό και ορφανέψαμε» -“Zoti ka vdekur. E vramë Ne dhe tashmë kemi mbetur jetim!”

«Σκοτώσαμε τον Θεό και ορφανέψαμε» Του Νικου Παπαχρηστου «Ο Θεός είναι νεκρός. Τον έχουμε σκοτώσει και είμαστε ορφανοί». Με τα λόγια αυτά που καταρχήν ξαφνιάζουν, σοκάρουν, ο 78χρονος ιερέας π. Φιλόθεος Φάρος αποτιμά τη σημερινή σχέση μεγάλης μερίδας πιστών με το Θείο, μια σχέση «καταναλωτική» την οποία όπως υποστηρίζει ενισχύουν με τη στάση ζωής τους πολλοί κληρικοί. Με λόγο τολμηρό, ενίοτε καυστικό αλλά και αυτοκριτικό ο π. Φιλόθεος είναι ο πρώτος ιερέας που δεν διστάζει να χαρακτηρίσει σωστή την απόφαση για το «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης» αφού η Πολιτεία απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε πιστούς. Χαρακτηρίζει «φαρισαίους» και «υποκριτές» ιεράρχες και κληρικούς που έσπευσαν να μιλήσουν για «πορνεία» και «κουσούρια», υποστηρίζοντας ότι όσοι εμφανίζονται αυστηροί στην πραγματικότητα αναζητούν «άλλοθι» για να αποπροσανατολίσουν από δικές τους «αμαρτωλές» πράξεις. Αυτούς μάλιστα θεωρεί υπεύθυνους για το γεγονός ότι πολλοί νέοι άνθρωποι καταλήγουν σε ψυχιάτρους φορτωμένοι ενοχικά σύνδρομα. «Μακάρι να ενδιαφερόντουσαν για την ελληνική οικογένεια αλλά αδιαφορούν πλήρως», επισημαίνει. Οσο για εκείνους που βλέπουν μια νέα επίθεση κατά της Εκκλησίας απαντά με νόημα: «Η Εκκλησία του Χριστού δεν κινδυνεύει από εξωτερικούς εχθρούς». Οι θέσεις του πατρός Φιλόθεου Φάρου, όπως τις αναπτύσσει σήμερα στην «Κ», που θίγουν και το πλαίσιο σχέσεων Πολιτείας-Εκκλησίας, σίγουρα θα αποτελέσουν αφορμή διαλόγου, αφού πολλοί θα συμφωνήσουν πολλοί θα διαφωνήσουν, άλλοι θα συνυπογράψουν, άλλοι θα θυμώσουν... «Η Πολιτεία ορθώς πράττει και προωθεί το Σύμφωνο. Το ερώτημα όμως είναι αν η Ελλάδα είναι μια κοινοβουλευτική δημοκρατία ή μια θεοκρατία τύπου «Χομεϊνί». Φαίνεται πως σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό η Ελλάδα είναι θεοκρατία. Είναι χαρακτηριστικό πως υποψήφιοι βουλευτές, δήμαρχοι και άλλοι πολιτευόμενοι πριν ξεκινήσουν την προεκλογική τους εκστρατεία πρέπει να περάσουν να φιλήσουν το χέρι του Δεσπότη. Και θα φροντίσουν οι κάμερες να το απαθανατίσουν αυτό, για να τους δουν οι ψηφοφόροι τους γιατί αλλιώς δεν έχουν ελπίδες...», λέει ο π. Φιλόθεος Φάρος. Χωρίς περιστροφές δηλώνει στην «Κ» αντίθετος με το πνεύμα της πρόσφατης αυστηρής απόφασης της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου που χαρακτήριζε «πορνεία» κάθε συζυγική σχέση εκτός του ορθοδόξου γάμου. «Δείχνει την ουσιαστική απομάκρυνση από το πνεύμα του Ευαγγελίου. Κατά την γνώμη μου διαστρέφεται το πνεύμα της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού. Οι κανόνες, σύμφωνα με την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, είναι φάρμακα και παιδαγωγικά μέτρα που χρησιμοποιούνται κατά την κρίση του πνευματικού. Δεν είναι νόμοι. Ο Χριστός άλλωστε ήρθε για να αλλάξει το καθεστώς της ιουδαϊκής παράδοσης και ιδιαίτερα της φαρισαϊκής. Και ζητάει την επιδίωξη της εσωτερικής αναπτύξεως. Οχι την αντιμετώπιση του κακού με μια νομική και αστυνομική αντίληψη. Ομως μέσα στη ζωή της Εκκλησίας το ιουδαϊκό φαρισαϊκό πνεύμα έχει εισχωρήσει από πολύ νωρίς» σημειώνει και προσθέτει: «Ο Χριστός λέει ότι πορνεία και άλλα κακά πράγματα έρχονται από την καρδιά του ανθρώπου. Δεν καταδικάζει κανέναν αμαρτωλό. Μόνο τον υποκριτή. Το πνεύμα του Χριστού δεν είναι νομικό, αλλά προσπαθεί να δείξει ποια είναι η ουσία της αμαρτίας. Δεν είναι μια εξωτερική συμπεριφορά. Για παράδειγμα φόνος για τον Χριστό είναι η απόρριψη του άλλου. Συνεπώς στη διδασκαλία του δεν χωράει η «αυτοδικαίωση». Κανείς δεν μπορεί να λέει εγώ είμαι ενάρετος και να κατηγορεί κάποιον άλλο σαν αμαρτωλό»... «Υποκριτές και Φαρισαίοι» Πολλοί μητροπολίτες αφήνουν να εννοηθεί πως θα πρέπει να επιβληθούν πνευματικές κυρώσεις σε βάρος όσων προχωρήσουν στη σύναψη «Συμφώνου Συμβίωσης». Τι λέει για αυτό ο πατέρας Φιλόθεος; «Ο Χριστός ήταν σαφής όταν είπε πως δεν ήρθε να κρίνει αλλά να σώσει τον κόσμο. Μην κρίνετε ίνα μην κριθείτε. Αντιθέτως, καταδικάζει ξεκάθαρα συγκεκριμένες συμπεριφορές όπως την υποκρισία. Μιλώντας στους Φαρισαίους, οι οποίοι έκαναν όσα κάνουμε εμείς οι κληρικοί σήμερα, στηλίτευσε το ενδιαφέρον τους για τα περίτεχνα κοσμήματα, τα περίλαμπρα άμφια, την επιδίωξή τους να κάθονται στις πρώτες θέσεις των δείπνων αλλά και την εκμετάλλευση φτωχών ανθρώπων. Ο Χριστός συνεχώς καταδικάζει την υποδούλωση στα υλικά αγαθά, τη χλιδή και την πολυτέλεια. Ολα αυτά αφορούν εμάς τους παπάδες. Ζούμε ζωή πριγκιπική, μετακινούμεθα με τις κράισλερ και τις μερσεντές, μας υπηρετεί ένα σωρό κόσμος, φορτωνόμαστε όλα αυτά τα χρυσά και έχουμε και την απόλυτη εξουσία στην ψυχή των ανθρώπων. Είναι ανατριχιαστικά πράγματα αν σκεφτείτε ότι γίνονται στο όνομα του Χριστού που περπατούσε ξυπόλητος και δεν είχε πού την κεφαλήν κλίναι. Ε, λοιπόν, είμαστε ανακόλουθοι με όσα δίδαξε ο Χριστός. Και επομένως το λιγότερο που θα περίμενε κάποιος από εμάς είναι να μην πετάμε πέτρες στους άλλους. Οι δικές μας αμαρτίες είναι εκείνες που κυρίως καταδίκασε ο Ιησούς Χριστός. Πώς να το κάνουμε· δεν μίλησε για τις προγαμιαίες σχέσεις, αλλά είπε ξεκάθαρα πως δεν γίνεται να υπηρετεί κάποιος δύο Κυρίους, τον Θεό και τον Μαμωνά. Είπε επίσης πως όποιος έχει δύο χιτώνες να δίνει τον ένα». «Εμείς οι παπάδες έχουμε πολλές νευρώσεις σχετικά με τον ερωτισμό. Και πολλά από αυτά που λέμε μπορεί να είναι συνέπεια των νευρώσεών μας», υποστηρίζει μιλώντας στην «Κ» ο π. Φιλόθεος. «Πιστεύω ότι οι αυστηρότεροι από εμάς τους κληρικούς στα θέματα της σεξουαλικής ηθικής είναι είτε πιο νευρωτικοί σε σχέση με τον ερωτισμό είτε κρύβουν τα περισσότερα και θέλουν να έχουν ένα άλλοθι. Εμφανίζονται δηλαδή αυστηροί για να μην επιτρέψουν στον απλό άνθρωπο να σκεφθεί πως αυτοί μπορεί να έχουν μια έντονη προσωπική ζωή, σχετική με αυτό που εξίσου έντονα καταδικάζουν. Αναμφισβήτητα, πάντως, όταν κάποιος ελέγχει τον ανθρώπινο ερωτισμό έχει στα χέρια του αλυσοδεμένους τους ανθρώπους». Το χάσμα Τη στιγμή που η Ιεραρχία υποστηρίζει πως το «Σύμφωνο» στρέφεται εναντίον του θεσμού της οικογένειας, ο π. Φιλόθεος κάνει λόγο για πλήρες χάσμα με την κοινωνία. «Ακούω κάποιους μητροπολίτες να λένε ότι ενδιαφέρονται για την ελληνική οικογένεια. Μακάρι να ενδιαφέρονταν, αλλά αδιαφορούν πλήρως και είναι και ανίκανοι να κάνουν κάτι για να αντιμετωπίσουν την κρίση στην οικογένεια. Οι περισσότεροι δεσποτάδες και παπάδες είναι ποιμαντικά ανύπαρκτοι και δεν έχουν σταθεί ποτέ στο πλευρό ενός ανθρώπου που έχει ανάγκη. Οχι να του δώσουμε ρετσέτες, αλλά απλά να σταθούμε πλάι του. Γιατί πολλές φορές αυτό που χρειάζεται ο άνθρωπος που έχει μια δυσκολία δεν είναι να του δώσουμε μια λύση, αλλά να δει ότι νοιαζόμαστε γι' αυτόν. Αυτήν τη στιγμή η ελληνική οικογένεια βρίσκεται σε τρομερή κρίση. Σήμερα, ένα τεράστιο ποσοστό νέων είναι παροπλισμένοι με ψυχικές διαταραχές· πολλές από τις οποίες οφείλονται σε κάποιους παπάδες που είναι λαύροι κατά των σαρκικών αμαρτημάτων. Εμείς οι παπάδες οδηγούμε τα παιδιά στους ψυχιάτρους. Οταν ακούω ψυχίατρο παπά να λέει ότι έχει θεραπεύσει ομοφυλοφίλους ξέρω ότι έχει αποπειραθεί να τους κάνει ψυχολογική λοβοτομή. Και τους έχει παραδώσει σε τρομερά βασανιστήρια και ενοχικά σύνδρομα. Ο διεθνούς κύρους κατάλογος της ψυχοπαθολογίας που εκδίδει η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία εδώ και 50 χρόνια δεν θεωρεί την ομοφυλοφιλία αρρώστια. Υπάρχουν όμως Ελληνες παπάδες που τη θεωρούν αρρώστια. Και πιστεύω πως εκείνος που προσπαθεί να θεραπεύσει έναν ομοφυλόφιλο είναι ο ίδιος άρρωστος που χρησιμοποιεί ταλαίπωρους ανθρώπους για να δώσει τη δική του νευρωτική μάχη». Με έντονη αυτοκριτική διάθεση, ο π. Φιλόθεος καταδικάζει την εξουσιαστική συμπεριφορά ορισμένων κληρικών. «Κοιτάξτε, εμείς οι κληρικοί στο μεγάλο μας ποσοστό εσωτερικά είμαστε τενεκέδες ξεγάνωτοι. Και προσπαθούμε να καλύψουμε την αίσθηση της εσωτερικής μας ανεπάρκειας. Γιατί πολλοί από εμάς, αν μας βγάλετε τα γένια και τα ράσα, δεν είμαστε τίποτα. Θα ήμασταν σκέτα μηδενικά. Ομως με αυτά τα συμπράγαλα που φοράμε αποκτάμε κύρος, μπορούμε να καθορίζουμε τις ζωές των άλλων, κρέμονται οι άλλοι από το στόμα μας, αποκτάμε εξουσία. Και έτσι νομίζουμε ότι θα αυξήσουμε την αυτοεκτίμησή μας. Κούνια που μας κούναγε. Δεν αφορά βέβαια τους πολλούς ότι δεν αυξάνουμε την αυτοεκτίμησή μας. Τους αφορά όμως ότι τους βασανίζουμε και τους οδηγούμε στον Καιάδα των ψυχοφαρμάκων που είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή. Επίσης, πολλοί κληρικοί θέλουμε να βρούμε κάποιον άλλο τρόπο να δείξουμε ότι έχουμε λόγο υπάρξεως. Ασχολούμαστε με το Σκοπιανό ή με άλλα παρεμφερή πράγματα -άσχετα με την αποστολή μας- για να δείχνουμε ότι κάτι έχουμε κάνει. Εχουν καμία σχέση αυτά με όσα δίδαξε ο Χριστός;». Για τον π. Φιλόθεο η απάντηση της Εκκλησίας στο «Σύμφωνο» δεν πρέπει να είναι η τιμωρία όσων το επιλέξουν, αλλά η πρόταση ζωής που κάνει ο Χριστός. «Οι βασικές αρχές του Χριστού είναι η αγάπη του ανθρώπου για τον Θεό και η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Η σχέση με τον άλλο είναι βασική πηγή ζωής για τον άνθρωπο. Αλλά οι σχέσεις είναι περίπλοκες και χρειάζεται αγώνας για να είναι όσο γίνεται περισσότερο υγιείς. Η ερωτική πλευρά τους είναι η πιο καίρια. Και εκεί εύκολα γίνονται πολλές εκτροπές. Οσες περισσότερες τόσο λιγότερη πληρότητα ζωής υπάρχει. Και η πληρότητα στη ζωή έρχεται μέσα σε σχέσεις ουσιαστικές, που παίρνουν χρόνο, κόπο, θέλουν αγώνα. Αν ζητούν οι νέοι κάποιο συγχωροχάρτι δεν είναι πολύ διαφορετικοί από τους παπάδες που τους το αρνούνται», επισημαίνει. «Στις μέρες μας ο Θεός είναι νεκρός. Τον έχουμε σκοτώσει και είμαστε ορφανοί. Τα λόγια που λέμε, τα μεγάλα, τα επουράνια, τα πνευματικά όχι μόνο δεν ακτινοβολούν πίστη, αλλά φανερώνουν την αγωνία μας να καλύψουμε την έλλειψη της πίστεώς μας. Γιατί η πίστη δεν μεταδίδεται με μπλα μπλα, αλλά ακτινοβολεί. Δεν λες εγώ πιστεύω, αλλά ο τρόπος που ζεις δείχνει ότι πιστεύεις. Σήμερα ο τρόπος ζωής όλων μας δείχνει ότι δεν πιστεύουμε. Προσεγγίζουμε την πίστη σαν ένα καταναλωτικό αγαθό. Εχουμε από αυτό, από εκείνο, τα έχουμε όλα και λέμε άντε τώρα να εξασφαλίσουμε και ένα οικοπεδάκι στον παράδεισο». Ποιος είναι Ο π. Φιλόθεος Φάρος σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Πάντειο Σχολή, Νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ποιμαντική Ψυχολογία στις ΗΠΑ. Χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας το 1962 στην Ελλάδα. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως εφημέριος στις ΗΠΑ. Δίδαξε Ποιμαντική Ψυχολογία στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη από το 1969 έως το 1976. Υπηρέτησε ως ιερέας-σύμβουλος στο νοσοκομείο J.B. Thomas Day Care παρέχοντας ποιμαντική υποστήριξη σε νεαρά ζευγάρια που τα παιδιά τους αντιμετώπιζαν σοβαρές ασθένειες καθώς επίσης και ως προϊστάμενος του τμήματος Οικογενειακής Στήριξης στην πρότυπη ψυχιατρική κλινική Human Resource Institute στη Βοστώνη από το 1970 μέχρι το 1976. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1976, ασχολήθηκε συστηματικά με το συγγραφικό έργο καθώς επίσης, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '90, με το Συμβουλευτικό Κέντρο Νεότητας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Σήμερα, συνταξιούχος πλέον, λειτουργεί κάθε Κυριακή στον Αγιο Νικόλαο Ραγκαβά της Πλάκας. Πάντοτε μετά τη λειτουργία συζητάει με νέα ζευγάρια και νέους για τα θέματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους.

Intervistoi: Nikos Papachristou “Zoti ka vdekur. E vramë ne dhe tashmë kemi mbetur jetim!” Me këto fjalë surprizuese që trondisin, kleriku 78-vjeçar (sot 89 vjeç), At Filotheos Faros, analizon marrëdhënien e sotme të besimtarëve me të Shenjtën. Një marrëdhënie ‘konsumi’, të cilën, siç thotë, e forcojnë me qëndrimin e tyre publik dhe mënyrën e jetesës pjesa më e madhe e klerikëve. Me një stil të guximshëm të fjalës, deri diku thumbues, por edhe autokritik, At Filothei është kleriku i parë që nuk nguron të karakterizojë si të duhur ‘Paktin e Bashkëjetesës së Lirë’, për vetë faktin se Republika në këtë rast u drejtohet qytetarëve dhe jo besimtarëve. I quan ‘farisej’ e ‘hipokritë’ ata hierarkë dhe klerikë që nxitojnë të flasin për ‘prostitucion’ apo ‘mëkate’, duke shtuar se ashpërsia e tyre në të vërtetë përkthehet në kërkimin e një ‘alibie’ për t’u çorientuar ndaj veprimeve personale ‘jo të drejta’. Madje i konsideron përgjegjës për faktin se shumë njerëz të rinj në moshë përfundojnë në psikiatri të ngarkuar me sindromet e fajit. Sa për ata që e shohin këtë si një sulm ndaj Kishës, u përgjigjet në mënyrë kuptimplotë: “Kisha e Krishtit nuk rrezikohet prej armiqve të jashtëm”. Qëndrimet e At Filotheos Faros, të cilat botohen në gazetën ‘Kathimerini’ dhe prekin kuadrin e marrëdhënieve të Shtetit me Kishën, do të nxisin dialogun publik; shumë vetë do të bien dakord dhe po aq do t’i kundërshtojnë ato, madje do të provokohen personalisht prej qëndrimeve në fjalë. Është më se e drejtë që Republika promovon dhe zbaton Paktin e Bashkëjetesës. Pyetja që lind këtu është nëse Greqia përbën republikë parlamentare apo regjim teokratik të tipit ‘Khomeini’? Duket që në pjesën më të madhe të saj Greqia është një teokraci. Karakteristik është fakti që kandidatë për deputetw, kryetarë bashkie dhe të politizuar të tjerë duhet të shkojnë të puthin dorën e Dhespotit përpara se të nisin fushatën elektorale. Dhe për më tepër, janë kamerat ato që kujdesen të ruajnë këtë moment në memorjen e publikut dhe për tu parë më pas nga votuesit, sepse në rast të kundërt të politizuarit nuk do të kishin më asnjë shpresë thotë At Filotheos Faros. Pa asnjë mëdyshje deklaron kundërshtinë e tij me frymën e vendimit të ashpër që u dha së fundmi nga Sinodi i Shenjtë i Përhershëm dhe sipas të cilit çdo marrëdhënie bashkëshortore jashtë martesës ortodokse quhet ‘prostitucion’. Ky qëndrim i Sinodit shpreh një largim thelbësor nga fryma e Ungjillit. Për mendimin tim shtrembërohen mësimet e Jezu Krishtit dhe fryma e tyre. Rregullat, sipas Sinodit Ekumenik Penthekt, janë ilaçe dhe masa pedagogjike që përdoren sipas gjykimit shpirtëror. Por nuk janë ligje. Mbi të gjitha, Krishti erdhi në Tokë për të ndryshuar regjimin e traditës judaike dhe kryesisht asaj fariseje. Kërkoi si synim zhvillimin e brendshëm spiritual dhe jo menaxhimin e së keqes nëpërmjet perceptimit ligjor e policor. Megjithatë, fryma judaike-fariseje arriti të penetrojë prej kohësh në jetën e Kishës. Krishti thotë se prostitucioni dhe fenomene të tjera të ngjashme burojnë nga trupi i njeriut, por nuk gjykon asnjë mëkatar, përveç se hipokritin. Fryma e Krishtit nuk ka karakter konstitucional e ligjor, por përpiqet të tregojë se cili është thelbi i mëkatit. Pra, nuk bëhet fjalë për ndonjë sjellje të jashtme. Për shembull, vrasja perceptohet nga Krishti si refuzim i tjetrit dhe rrjedhimisht në mësimet e tij nuk mund të tolerohet koncepti i ‘vetë-justifikimit’. Asnjë nuk mund të thotë që unë jam imun dhe më pas të akuzojë të tjerët si mëkatarë ‘Hipokritë dhe Farisej’ Jo pak mitropolitë lwnë të kuptohet se duhet të vendosen sanksione spirituale kundër atyre që bëhen pjesë e ‘Paktit të Bashkëjetesës’. Çfarë thotë për këtë At Filothei? Krishti ishte i qartë kur deklaroi se erdhi të shpëtojë botën dhe jo të gjykojë njerëzit. ‘Mos gjykoni që të mos gjykoheni!’ Përkundrazi, dënoi hapur sjellje të tilla si hipokrizia. Duke u folur Farisejve – të cilët bënin atëherë të gjitha ato që bëjmë ne klerikët në ditët e sotme – i ekspozoi publikisht për shkak të bizhuterive zbukuruese dhe jelekëve vezullues që vishnin, këmbënguljen e tyre për t’u ulur në radhët e para të ceremonive të shtrimit të darkave, si dhe për faktin e shfrytëzimit të fukarenjve. Vazhdimisht Krishti dënoi nënshtrimin ndaj të mirave materiale, ndaj jetës të rehatshme dhe luksit. Të gjitha këto i shohim sot te priftërinjtë. Jetojmë si Princër, qarkullojmë me kraisler dhe mercedez, na shërben gjithë ai popull, mbulohemi me florinj dhe kemi pushtet absolut mbi shpirtin e njerëzve. Janë gjëra rënqethëse nëse mendoni se të gjitha këto bëhen në emër të Krishtit, i cili nuk kishte as strehë dhe bariste këmbëzbathur. E pra, jemi devijantë ndaj të gjitha mësimeve të Krishtit dhe më e pakta që mund të presë dikush prej nesh është të mos hedhim gurë kundër të tjerëve. Ishin kryesisht mëkatet tona ato që dënoi Jezu Krishti. Nuk foli për marrëdhëniet paramartesore, por tha qartë se nuk mundet dikush t’i shërbejë dy Zotave: Zotit dhe Mamonit. Tha gjithashtu që kush ka dy palë veshje, njërën duhet ta falë. Ne priftërinjtë kemi shumë neuroza që lidhen me erotizmin. Dhe shumë nga ato që themi në jetën e përditshme mund të jenë rrjedhojë e neurozave që ne bartim. Mendoj se pjesa më radikale e klerikëve në çështjet e etikës seksuale janë edhe më neurotikët e erotizmit, ose ata që fshihen përmes krijimit të alibive. Aplikojnë radikalizmin për të mos i lejuar të tjerët, njerëzit e thjeshtë, të mendojnë se tek ata fshihet një jetë personale intensive, e cila ka lidhje me atë që nuk ngurohet të dënohet po intensivisht. Pa asnjë dyshim që kur dikush ka në kontroll erotizmin e njerëzve, atëherë ai është në gjëndje t’i mbajë në zinxhir këta njerëz Hendeku At Filothei flet për përçarje në shoqëri pasi Hierarkia e Kishës e konsideron ‘Paktin e Bashkëjetesës’ si një akt kundër familjes. Dëgjoj disa mitropolitë të thonë se u intereson shëndeti i familjes greke. Ah sikur t’u interesonte, por në të vërtetë ata janë plotësisht indiferentë dhe të paaftë të kontribuojnë në menaxhimin e krizës së familjes. Pjesa më e madhe e Dhespotëve dhe priftërinjve janë grigjërisht të padukshëm dhe kurrë nuk kanë qëndruar pranë një njeriu në nevojë. Jo t’i japim recetë veprimi, por t’i qëndrojmë afër. Sepse, shumë herë, ajo që ka nevojë njeriu në vështirësi nuk është t’i ofrojmë zgjidhje, por të shohë se ne kujdesemi për të. Në këtë moment familja greke ndodhet në një krizë të frikshme. Një pjesë e konsiderueshme e të rinjve sot bartin çrregullime psiqike, shumë prej të cilave kanë si shkak priftërinjtë e dhunshëm ndaj mëkateve trupore. Jemi ne priftërinjtë ata që i çojmë fëmijët drejt psikiatrive. Kur dëgjoj prift psikiatër të thotë se ka arritur të shërojë homoseksualë, menjëherë kuptoj se është përpjekur të aplikojë lobotomi psikologjike, duke i shtyrë ata drejt torturave të tmerrshme dhe sindromave të fajit. Katalogu i psikopatologjisë që gëzon prestigj ndërkombëtar dhe që publikohet këtu e 50 vite nga Shoqëria Amerikane e Psikiatrëve nuk e konsideron homoseksualizmin sëmundje. Nga ana tjetër, ekzistojnë priftërinj Grekë që e konsiderojnë sëmundje. Dhe besoj se ai që përpiqet të shërojë një homoseksual është vetë një i sëmurë i cili përdor njerëz të vuajtur në betejën e tij neurotike Me autokritikë të thellë At Filothei dënon sjelljet autoritare të disa klerikëve: Shikoni, ne klerikët, në pjesën më të madhe, jemi brendshmërisht ‘kazanë të ndryshkur’. Pra, përpiqemi të mbulojmë ndjenjën e insufiçiencës së brendshme. Sepse shumë nga ne, nëse u heq mjekrën dhe rasën, nuk jemi ndonjë gjë. Do të ishim thjesht një asgjë. Por, këto petraile dhe sende personale që veshim, na bëjnë të fitojmë prestigj, na japin mundësinë të përcaktojmë jetën e të tjerëve, të tjerët varen nga fjalët tona, pra ne fitojmë pushtet. Dhe kështu gënjehemi se disponojmë kapacitetin të rrisim vetëbesimin tonë. Pika që s’na bie! Kur them kështu nuk e kam fjalën vetëm për vetëbesimin, por për përgjegjësinë që ne kemi kur i shtymë të tjerët në gjirin e ilaçeve psikotrope, e cila është në vetvete një rrugë pa kthim. Gjithashtu, shumë prej nesh përpiqen të gjejnë mënyra të tjera për të vënë në dukje faktin që ekzistojmë edhe ne klerikët. Për shembull, merremi me çështjen e emrit të Shkupit ose me gjëra të tjera të ngjashme – që nuk lidhen me misionin tonë – për të thënë se diçka vlejmë dhe bëjmë. Por a kanë këto ndonjë lidhje me mësimet e Krishtit?! Sipas At Filotheit, qëndrimi i Kishës për ‘Paktin e Bashkëjetesës’ nuk duhet të ketë formën e dënimit dhe marxhinalizimit të atyre që bëhen pjesë e tij, por fjalën e Jetës që ofron Jezu Krishti. Parimet themelore të Krishtit janë dashuria e njeriut për Zotin dhe dashuria e njeriut për njerëzit e tjerë. Marrëdhënia me tjetrin përbën burim themelor jete për njeriun. Por marrëdhëniet në vetvete nuk janë të thjeshta dhe duhen përpjekje të mëdha për ti bërë ato sa më të shëndetshme. Dimensioni erotik është edhe më i rëndësishmi i këtyre marrëdhënieve. Dhe këtu është e lehtë të bëhen devijime. Sa më shumë devijime, aq më pak plotmëri ka jeta. Dhe plotësimi i jetës vjen brenda marrëdhënieve substanciale, të cilat duan kohë, mund dhe përpjekje të vërteta. Nëse ajo që u duhet të rinjve është ndonjë indulgjencë, atëherë ata nuk ndryshojnë aspak nga priftërinjtë të cilat ua privojnë atë të rinjve. Në ditët e sotme Zoti ka vdekur. E kemi vrarë ne dhe kemi mbetur jetimë. Llafet që shpesh themi, të mëdha, qiellore dhe hynore, jo vetëm që nuk rezatojnë besim, por pasyrojmë ankthin që na karakterizon kur përpiqemi të mbulojmë mungesën e besimit. Sepse besimi nuk transmetohet me llafe, por rezatohet. Nuk mjafton të thuash se ‘Unë besoj’, por është mënyra e jetesës ajo që dëshmon besimin. Sot, mënyra e jetesës të të gjithëve ne vetëm besim nuk mund të dëshmojë. Besimin e perceptojmë si të ishte një e mirë materiale dhe konsumi. Themi: kemi nga kjo, kemi dhe nga ajo, pra i kemi të gjitha dhe kështu nuk ngurojmë të pretendojmë: ‘Është koha të sigurojmë pronën tonë edhe në Parajsë’!” *** Publikimi i intervistës 11 vite më parë në gazetën "Kathimerini" u bë me rastin e diskutimit asokohe të ligjit që lejonte dhe rregullonte bashkëjetesën e homoseksualëve. Ky ligj shkaktoi debat publik dhe reagime të mëdha në shoqërinë greke, kryesisht në gjirin e Kishës Ortodokse dhe ndikimit që ajo ruan ndaj sferës politike dhe shoqërore. At Filotheos Faros ishte një nga zërat e vetëm dhe të izoluar që u shprehën publikisht pro ligjit dhe kundër reagimit të spektrit fetar. Impakti i mendimeve origjinale të At Filotheit nuk qëndron vetëm te problemi në fjalë, por shtrihet në aspektin e organizimit shoqëror, moral dhe politik edhe të shoqërive të tjera. Pikërisht për këtë arsye, po e përkthejmë intervistën për auditorin shqiptar. Kush është At Filotheos Faros? Lindi në 1930 në Pire. Studioi Shkenca Politike pranë Universitetit Panteio të Athinës; Juridik në Universitetin Aristoteli të Selanikut; Teologji në Universitetin e Athinës; dhe Psikologji Baritore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. U shugurua dhjak dhe më pas prift në vitin 1962 në Athinë. Në vazhdim shërbeu si klerik në SHBA. Gjatë viteve 1969-1976 ishte pedagog i Psikologjisë Baritore në Fakultetin e Teologjisë të Oksfordit në Boston. Paralelisht, gjatë periudhës 1970-1976, shërbeu si konsulent-klerik pranë spitalit J. B. Thomas Day Care, ku ofroi mbështetje baritore për çiftet e reja, fëmijët e të cilëve ndesheshin me probleme shëndetësore serioze, si dhe përgjegjës i departamentit të Mbështetjes Familjare në Klinikën Psikiatrike të Human Resource Institute në Boston. Pas kthimit në Greqi në vitin 1976, u mor sistematikisht me punë kërkimore-shkencore dhe shërbeu në Qendrën e Konsulencës së të Rinjve të Argjipeshkvisë së Athinës. Pas daljes në pension, kreu shërbesat fetare në Kishën e Shën Kollit të Rangavasë në Plaka të Athinës, ku nuk nguroi të bisedojë çdo ditë për probleme me të cilat ndesheshin të rinjtë dhe çiftet e reja. Përkthimi shqip: Jordan Jorgji, pedagog i studimeve politike në Universitetin Fan S. Noli, Korçë PS: Falenderojmë z. Jorgji për përkthimin dhe dërgimin e materialit për ResPublica