«Στην Αλβανία, το πρώτο που ένοιωσα ήταν ένας μεγάλος πόνος και μια
αίσθηση οδύνης για τα όσα είχαν συμβεί, τα οποία εμείς από το εξωτερικό
είχαμε παρακολουθήσει απλώς ως θεατές».
Με μία αποκαλυπτική μαρτυρία, ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου
Αυτοκέφαλου Εκκλησίας της Αλβανίας κ.κ Αναστάσιος καταθέτει στο Αθηναϊκό –
Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων τον προσωπικό του διαρκή αγώνα, την προσδοκία,
την προσπάθεια, την αγωνία για να «αναστηλώσει» την Ορθόδοξη Εκκλησία στην
Αλβανία, από τον Ιούνιο του 1992, τότε που εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Τιράνων,
Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας, έως σήμερα. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ τον συνάντησε στη
Λάρισα, όπου ο δήμος τον τίμησε για το συνολικό πνευματικό και κοινωνικό έργο
του, για τις γέφυρες αγάπης και αλληλεγγύης που έστησε.
Ο Ιεράρχης, κατά κόσμον Αναστάσιος Γιαννουλάτος, με σπουδές στην
Ελλάδα και τη Γερμανία, είχε προοπτική, όπως επισημαίνει, να εργαστεί στη
χώρα μας και στην Αφρική. Τον Ιανουάριο του 1991 -ενώ ήταν Τακτικός Καθηγητής
του Πανεπιστημίου Αθηνών και Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Ειρηνουπόλεως
στην Ανατολική Αφρική- δέχεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο τηλεφώνημα ότι
επελέγη Πατριαρχικός Έξαρχος εν Αλβανία, για να εξετάσει τί είχε απομείνει
από την Ορθοδοξία σε μια χώρα, η οποία επί 23 χρόνια ήταν κάτω από τον πιο
σκληρό αθεϊστικό διωγμό και είχε ολοκληρωτικά διαλυθεί.
«Ποτέ δεν είχα σκεφθεί κάτι τέτοιο. Υπακούοντας, όμως, στο αίτημα του
Οικουμενικού Θρόνου, αποδέχθηκα την πρωτόγνωρη αυτή αποστολή», δηλώνει στο
ΑΠΕ-ΜΠΕ και σημειώνει πως χρειάστηκαν έξι μήνες, για να του χορηγήσουν οι
αλβανικές Αρχές θεώρηση του διαβατηρίου του. Ένα χρόνο αργότερα, από τη θέση
πλέον του Προκαθημένου, βρίσκεται σ΄ ένα δύσκολο περιβάλλον.
Η μετακομμουνιστική Αλβανία
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ξεδιπλώνει την κατάσταση που κλήθηκε,
τότε, να αντιμετωπίσει και τη ζοφερή πραγματικότητα στην Αλβανία του 1992.
«Είχαμε και άλλοτε διωγμούς της θρησκείας, αλλά αυτό που συνέβη στην
Αλβανία ήταν κάτι το μοναδικό. Η Εκκλησία διαλύθηκε εντελώς. Ανάλογα
φαινόμενα δεν έχουμε στην ιστορία. Δεν υπάρχει άλλο Κράτος που ανακηρύχθηκε
με το Σύνταγμά του αθεϊστικό. Ο Ενβέρ Χότζα ήθελε να πρωτοτυπήσει. Οι
περισσότεροι ναοί γκρεμίστηκαν ή μετατράπηκαν σε στάβλους, αχυρώνες,
μηχανουργεία, κινηματογράφους κ.ά.
Όλοι οι κληρικοί υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το έργο τους. Το
χειρότερο δεν ήταν πως οι ναοί κατεδαφίστηκαν, αλλά ότι οι διώκτες
προσπάθησαν να ξεριζώσουν από τις καρδιές των ανθρώπων τη δυνατότητα να
πιστεύουν. Από τα παιδικά έως τα πανεπιστημιακά χρόνια, η εκπαίδευση ήταν
συστηματικά αθεϊστική. Ο ανελέητος διωγμός οδήγησε τη χώρα σε πνευματική
κατάρρευση. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Ντοστογιέφσκι, αν δεν υπάρχει Θεός,
όλα επιτρέπονται».
Η ελπίδα αναστήθηκε
Με τη μεγάλη προσδοκία ότι θα ριζώσει και πάλι η ελπίδα, ο
Μακαριώτατος έφτασε στην Αλβανία σε ηλικία 62 ετών, χωρίς να γνωρίζει τη
γλώσσα. «Στη χώρα αυτή είχαν σταυρώσει και είχαν θάψει τον Χριστό για 23
χρόνια. Τελικά όμως ο Χριστός Ανέστη» επισημαίνει και συνεχίζει λέγοντας ότι
οι πρώτες λέξεις που έμαθε ήταν αυτός ο χαιρετισμός στα Αλβανικά.
«Όταν φτάσαμε στον ερειπωμένο Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού, ο
οποίος τα προηγούμενα χρόνια είχε μετατραπεί σε γυμναστήριο, ρώτησα πώς
λέγεται το “Χριστός Ανέστη” στα αλβανικά. Πρόσθεσα, πάρετε ο καθένας ένα
κερί. Όταν το άναψαν, αναφώνησα “Krishti u Ngiall”! (Χριστός Ανέστη!). Με
πολλή συγκίνηση και δάκρυα, οι λιγοστοί παριστάμενοι αντιφώνησαν “Vertet u
Ngjall”! (Αληθώς Ανέστη!). Η ελπίδα αναστήθηκε. Δημιουργήθηκε νέα προοπτική
για το μέλλον. Η προσπάθεια αυτά τα χρόνια συντελέστηκε μέσα σε σύννεφα,
καταιγίδες και πολλαπλές δυσκολίες. Το «Χριστός Ανέστη» καθόρισε τον ρυθμό
της όλης πορείας», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Μωσαϊκό μιας Βαλκανικής πραγματικότητας
Η πραγματικότητα στην Αλβανία καθορίζει και την ιδιοτυπία της
Εκκλησίας, την οποία ο Ποιμενάρχης πρέπει να διαχειριστεί, ώστε να κτίσει
γέφυρες αγάπης, αλληλεγγύης και προοπτικής. Πέραν του γεγονότος ότι επρόκειτο
για μια «εντελώς διαλυμένη Εκκλησία, αποτελούσε συγχρόνως ένα μωσαϊκό, αν
θέλετε, της Βαλκανικής πραγματικότητος», λέει χαρακτηριστικά ο Αρχιεπίσκοπος
Αναστάσιος και παραθέτει τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο
έδωσε αγώνα για να μεταφέρει το μήνυμα του Ευαγγελίου.
«Μία ιδιοτυπία αυτής της Εκκλησίας είναι ότι δεν έχει ομοιογένεια
εθνικής καταγωγής. Είναι κάτι που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό. Τα μέλη της
είναι Αλβανοί, Έλληνες, Σλάβοι, Βλάχοι (άλλοι συνδεόμενοι με την Ελλάδα,
άλλοι με τη Ρουμάνια, άλλοι απορροφημένοι από την τοπική κοινωνία) κ.ά.
Προσπαθήσαμε από την πρώτη στιγμή να είμαστε όλοι μαζί. Συμβολικά τόνιζα: Όλα
τα δένδρα στο δάσος είναι ελεύθερα να αναπτυχθούν κάτω από τον Ήλιο της
Δικαιοσύνης. Επίσης δεχθήκαμε όσους ήθελαν να ακολουθούν το Παλαιό
Ημερολόγιο. Είμαστε ένα μωσαϊκό της Βαλκανικής πραγματικότητος».
Ο ρόλος στην κοινωνία
Με τη βασική αρχή ότι «κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι Εικόνα του Θεού,
άρα πρόσωπο σεβαστό», ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος σέβεται όλες τις
θρησκευτικές πεποιθήσεις και απλώνει χέρι συνεργασίας και σεβασμού στις
θρησκευτικές κοινότητες της Αλβανίας.
Όπως εξηγεί, η Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας δεν αποτελεί
την πλειοψηφία της χώρας, όπως σε άλλες Βαλκανικές περιοχές, αλλά ούτε μια
μικρή περιορισμένη μειοψηφία, όπως στα κέντρα των παλαιφάτων Πατριαρχείων και
τονίζει:
«Είμαστε περίπου 20-22% του πληθυσμού της χώρας. Έχουμε σημαντικό
ρόλο μέσα στην κοινωνία. Συγχρόνως υπάρχουν και εκείνοι, οι οποίοι ανησυχούν
για αυτό τον ρόλο. Προσπαθήσαμε από την πρώτη στιγμή να καλλιεργήσουμε
αλληλοκατανόηση και αλληλοσεβασμό. Το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι για μάς
σεβαστό. Όλοι οι άνθρωποι είναι δημιουργήματα του Θεού. Οι διαφορετικές
θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι δική τους επιλογή και δική τους ελευθερία.
Εμείς τους σεβόμαστε, τους αγαπούμε και συνεργαζόμαστε μαζί τους».
Διάλογος ζωής με τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες
Ο Ιεράρχης επισημαίνει χαρακτηριστικά πως «η λέξη ανοχή έχει κάτι το
υπεροπτικό», ενώ με ήρεμη και γαλήνια εκφορά του λόγου του τονίζει:
«Επιδιώκουμε σχέσεις αρμονικές κατανοήσεως και συνυπάρξεως. Ο άλλος μπορεί να
είναι διαφορετικός, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι αντίπαλος ή εχθρός.
Διατηρούμε αγαθές σχέσεις με τη Μουσουλμανική Σουνιτική κοινότητα, την
κοινότητα των Μπεκτασί, τη Ρωμαιοκαθολική και την Προτεσταντική. Βρισκόμαστε
σε “διάλογο ζωής”. Προφανώς, δεν κάνουμε καμιά έκπτωση στις ιδέες, στις
πεποιθήσεις μας. Είμαστε αυτό που είμαστε, αλλά όχι σε σχέση συγκρουσιακή».
Ένα παράθυρο ανοιχτό στην κοινωνία και τον πολιτισμό
Το συγκρότημα του Καθεδρικού Ναού, που είναι αφιερωμένος στην
Ανάσταση του Χριστού και δεσπόζει στο κέντρο των Τιράνων, σηματοδοτεί την
αναγέννηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενώ παράλληλα αποτελεί κύτταρο
πολιτισμού, ένα «παράθυρο ανοικτό στην κοινωνία», όπως σημειώνει ο Ιεράρχης.
Στον χώρο κάτω από τον Καθεδρικό Ναό, δημιουργήθηκε ένα Πολιτιστικό Κέντρο,
που έχει ανοικτές τις πόρτες για ποικίλες εκδηλώσεις. «Δεν είμαστε μια
κλειστή κοινότητα, που φοβόμαστε και ανησυχούμε. Ακτινοβολούμε την πίστη, την
αγάπη και την ελπίδα. Αντικρίζουμε τους ανθρώπους με σεβασμό, χωρίς φοβία ή
ανησυχία».
Η αγωνιώδης πορεία για την ανασύσταση της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου
Εκκλησίας στην Αλβανία μέσα από τα ερείπια αποτυπώνεται στον δυτικό τοίχο του
παρεκκλησίου του Καθεδρικού Ναού, που είναι αφιερωμένο στη Γέννηση του
Χριστού. Ο εικαστικός Χρήστος Παπανικολάου, συνοδοιπόρος του Ιεράρχη επί 18
χρόνια, εκτός από την αγιογραφία, τολμά να αποτυπώσει μέσα από εικόνες και
παραστάσεις τον δρόμο για την αναγέννηση της Εκκλησίας, στα χωριά και τις
πόλεις της Αλβανίας τα 25 αυτά χρόνια.
Ο Καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών των Τιράνων Βλαντίμιρ Μυρτεζάυ,
σε κριτικό σημείωμά του, αναφέρεται στην εκκωφαντική σιωπή της δημιουργίας
στο παρεκκλήσι, όπου ο καλλιτέχνης με δεξιοτεχνία στις ισορροπίες του χώρου
και δια μέσου της χιλιοστομετρικής γραφής, συνθέτει ένα μοναδικό έργο. Το
παρεκκλήσι της Γέννησης αποτελεί αποτύπωμα και παρακαταθήκη πολιτισμού, που ο
Αρχιεπίσκοπος «κληροδοτεί» στον λαό της Αλβανίας.
Τα προβλήματα στη Διακονία
Μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον, όπου η Ορθοδοξία είχε υποστεί πλήρη
καθίζηση, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αξιοποιώντας τη θεολογική σκέψη και
ιεραποστολική εμπειρία αιώνων, κινήθηκε σε τρία επίπεδα: α) Χρήση της
μητρικής γλώσσας στη λατρεία, την κατήχηση και το κήρυγμα. β) Δημιουργία
γηγενούς κλήρου. γ) Εξασφάλιση οικονομικής αυτοδυναμίας. Ειδικότερα αναφέρει:
«Οι λατρευτικές εκδηλώσεις γίνονται στην αλβανική γλώσσα. Στα ελληνικά χωριά
προφανώς στην ελληνική, σε σλαβικές ενορίες στην σλαβονική κ.λ.π». Παράλληλα,
μέσα στην 25ετη διακονία του, κυκλοφόρησαν στα αλβανικά, μηνιαία εφημερίδα,
περιοδικά, βιβλία (160), που πλούτισαν την Ορθόδοξη Γραμματεία.
Σχετικά με τη δημιουργία γηγενούς κλήρου: Αρχικά ιερείς από την
Ελλάδα και την Αμερική στάθηκαν στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου,
βοηθώντας τον κατά την πρώτη περίοδο του έργου του. Οργανώθηκαν Σεμινάρια που
εξελίχθηκαν σε μια Θεολογική Ακαδημία. «Δεν δέχτηκα κανέναν υποψήφιο για
ιεροσύνη, αν δεν είχε τελειώσει τη Μέση Εκπαίδευση και που δεν θα ήταν
διατεθειμένος να συνεχίσει σπουδές», επισημαίνει ο Ιεράρχης και προσθέτει ότι
μέχρι σήμερα έχουν εκπαιδευθεί και χειροτονηθεί περίπου 160 κληρικοί (εκ των
οποίων άνω των δέκα έχουν αποβιώσει). Επίσης έχουν χειροτονηθεί επίσκοποι
αλβανικής καταγωγής, με άρτιες θεολογικές σπουδές.
Η οικονομική αυτοδυναμία της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας
υπήρξε το πιο δύσκολο έργο στην όλη προσπάθεια. «Έπρεπε να εξασφαλίσουμε κάτι
σταθερό από τοπικούς πόρους. Στην αρχή στραφήκαμε στις τραπεζικές καταθέσεις.
Κατόπιν σε αγορές ακινήτων. Τελικά με τη βοήθεια του Θεού, με διάφορες δωρεές
και με ένα τραπεζικό δάνειο, πραγματοποιήσαμε την κατασκευή ενός
υδροηλεκτρικού έργου. Αυτό θα εξασφαλίσει την αντιμετώπιση των βασικών
λειτουργικών αναγκών της Εκκλησίας και τη συνέχιση του εκπαιδευτικού και
κοινωνικού της έργου. Δεν είναι μόνο οι κληρικοί με τις οικογένειές τους,
αλλά και περίπου 800 εργαζόμενοι στα 30 σχολεία όλων των βαθμίδων, στα κέντρα
υγείας και στις διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες».
Το έργο αγάπης για την κοινωνία
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος μιλάει γενικότερα για τη μεγάλη δοκιμασία
και προσπάθεια στην αναζήτηση οικονομικών πόρων, ώστε να προσφέρει ένα έργο
αγάπης στην αδύναμη κοινωνία της Αλβανίας. «Το οικονομικό πρόβλημα ήταν
δύσκολο. Η Εκκλησία είναι πάμπτωχη. Είχαν δημεύσει όλη την περιουσία της.
Πάρα ταύτα σε αυτό το διάστημα ανεγείραμε 150 νέους ναούς, επισκευάσαμε
άλλους 160 και αναστηλώσαμε 60 πολιτιστικά μνημεία. Χρειάστηκε, πολλές φορές,
να κάνουμε δρόμους, υδραγωγεία, οικοτροφεία, κλινικές, σχολεία όλων των
βαθμίδων. Όλα αυτά τα έργα αποτελούν έκφραση αγάπη για τον Θεό και τον
άνθρωπο. Δόξα τω Θεώ πολλοί ανταποκρίθηκαν στις παρακλήσεις μας για οικονομική
βοήθεια, από την Ελλάδα, από τις διάφορες χώρες της Ευρώπης, από την Αμερική,
από την Αυστραλία. Μερικές περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα συγκινητικές». Ο
Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος συνοψίζοντας καταλήγει: «Η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος
Εκκλησία της Αλβανίας όχι μόνο ανασυγκροτήθηκε πλήρως με όλες τις
εκκλησιαστικές δομές, αλλά συγχρόνως συνέβαλε ουσιαστικά στην γενικότερη
ανορθωτική εξέλιξη καθώς και στην πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της
Αλβανίας».
18/06/2017
09:00 ΑΠΕ-ΜΠΕ
Μ. Τζώρα
Ιωάννινα
|
24 Qershori i vitit 2017 është një ditë festive për Kishën
Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, sepse që nga data historike e 24
Qershorit 1992 u mbush një çerek shekulli, që të krishterët orthodhoksë
udhëhiqen me përkushtim atëror, me vizion dhe hir apostolik nga Fortlumturia
e tij Kryepiskopi Anastas. Ky përvjetor plot suksese, vërteton katërcipërisht
se përzgjedhja e Sinodit të Shenjtë të Patriarkanës Ekumenike me propozimin e
Patriarkut Ekumenik Vartholomeu I, që ekzarku patriarkal, të zgjidhet me vota
unanime si Kryepiskopi Kanonik i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë,
ky një fakt i kryer kishtar, i mirëpritur nga të gjitha Kishat Orthodhokse në
botë, ishte vendimi më i drejtë dhe i mundshëm që u mor i kushtëzuar nga
rrethanat ku ndodhej kisha, kleri dhe populli orthodhoks në Shqipëri mbas
atij regjimi ateist, më totalitar në të gjitha vendet e ish-kampit komunist.
Fortlumturia e Tij, përpara se të merrte këtë detyrë, kishte shërbyer
në Kishën Orthodhokse si dhjak (1960), prift (1964), pastaj Episkop i
Andrusës (1972), Drejtor i Përgjithshëm i Shërbimit Apostolik të Kishës së
Greqisë dhe Mëkëmbës i Mitropolisë së Shenjtë të Irinupolit në Afrikën
Lindore, në Kenia, Tanzani, Uganda (1964,1981-1990), duke çelur rrugën për
rigjallërimin e Hierapostolisë Orthodhokse në botë, profesor i Historisë së
Feve në Universitetin Kombëtar Kapodistrian të Athinës, si Dekan i Fakultetit
të Teologjisë, i zgjedhur në shumë poste të rëndësishme të organizma fetarë
mbarëbotërorë, autor i dhjetëra monografive shkencore dhe i mbi 240 studimeve
dhe artikujve me përmbajtje teologjike ose fetarologjike të përkthyera në 12
gjuhë të huaja, ligjërues i spikatur në shumë tribuna ndërkombëtare në lidhje
me dëshminë e sotme të krishterë të dialogut ndërfetar, solidaritetin dhe
paqen botërore, i mbushur me dhuntitë e hirit të Shpirtit të Shenjtë. Kjo
përzgjedhje nuk ishte thjesht nga vullneti njerëzor, por nga vullneti i
Kryepriftit të Madh, Zotit Jisu Krisht, që u tha nxënësve të tij apostuj: “Ju
nuk më zgjodhët mua, por unë ju zgjodha ju” (Jn.15:16) dhe i urdhëroi:
“Shkoni nëpër gjithë botën, edhe predikoni ungjillin nëpër gjithë krijesën”
(Mk. 16:15).
Kryepiskopi Anastas, si një apostull i ri, duke imituar dhe ecur në
gjurmët e apostullit të madh të kombeve, Pavlit, që tha për vete: “me fuqi
shenjash e çudish, me fuqi të Frymës së Perëndisë, kaq sa që nga Jerusalemi e
përqark e deri në Ilirik e kam mbushur me ungjillin e Krishtit” (Rom. 15:19),
edhe Anastasi, mbasi predikoi Ungjillin e Krishtit në Evropë, në Afrikë, më
në fund providenca Hyjnore e drejtoi në Shqipërinë postateiste, më 17 korrik
1991, si Ekzark Patriarkal. Ai thotë në kujtimet e tij: “Gjatë udhëtimeve për
një vit në mbarë Shqipërinë, konstatova shkretimin e frikshëm dhe shpërbërjen
e plotë të Kishës Orthodhokse të shkatërruar nga persekutimi i egër, por
njëkohësisht edhe farat e besimit orthodhoks që kishin qëndruar të fshehur në
mijëra shpirtra, duke pritur kushtet e përshtatshme për t’u zhvilluar
përsëri”.
Pavarësisht nga ngurrimi i tij njerëzor për të mos guxuar të ngrinte
këtë kryq kaq të rëndë, i të qenit Kryepiskopi i një Kishe inekzistente dhe
mendimit të shumë njerëzve skeptikë për ringjalljen e Kishës në Shqipëri, ai,
mbas shumë lutjesh, bëri bindje në fjalët e Zotit: “Kush të dojë të vijë pas
meje, le të mohojë veten e tij dhe le të ngrejë kryqin e tij përditë dhe le
të vijë pas meje” (Llk. 9:23) dhe që nga ai moment ecën pa ndalur në këtë
rrugë përkushtimi dhe sakrifice për 25 vjet.
Shumë mund të flasin për besimin te Zoti, por për Kryepiskopin
Anastas janë të përshtatshme fjalët që thotë apostull Jakovi: “Po do të thotë
ndonjë: Ti ke besim, e unë kam vepra. Tregomë besimin tënd nga veprat e tua,
edhe unë do të të tregoj besimin tim nga veprat e mia” (Jak. 2:18).
Kjo vepër 25-vjeçare shumëdimensionale ia vlen të kujtohet me një
retrospektivë të shkurtër në këtë përvjetor.
1. Në dimensionin kishtar, me përkujdesjen e tij kryepriftërore, nga
12 priftërinj dhe 3 dhjakë të moshuar dhe të sëmurë, të mbetur gjallë nga
diktatura ateiste komuniste, sot Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë ka
mbi 150 klerikë me nënshtetësi shqiptare të të gjitha gradave, me arsim të
lartë, të studiuar në Akademinë Teologjike “Ngjallja e Krishtit” në Shën
Vlash, Durrës. Sot Sinodi i Shenjtë i Kishës ka në përbërjen e tij prej 8
anëtarësh, 3 mitropolitë: i Korçës, i Elbasanit, i Apollonisë (Fierit); dhe
një episkop titullar: i Bylisit, të cilët janë me origjinë dhe nënshtetësi
shqiptare, po ashtu edhe sekretari i sinodit. Sot janë në funksion 460 enori
orthodhokse në qytete dhe në fshatra, ku zhvillohen veprimtari liturgjike dhe
ku i predikohet popullit fjala e Ungjillit, për të dashur Zotin, të afërmin
dhe vendin.
2. Në dimensionin ndërtues, janë riparuar 160 kisha dhe janë ndërtuar
150 kisha të reja, janë ndërtuar 5 kisha katedrale, ku spikat katedralja
“Ngjallja e Krishtit” në qendër të Tiranës edhe si një aset i ri turistik.
Janë blerë dhe rikonstruktuar 70 objekte për kopshte, shkolla, qendra rinore,
selitë Mitropolitane, shtëpi pritjeje, punishte, mensa për të varfrit, të
gjitha këto bëjnë 250 objekte. Funksionojnë 50 qendra
rinore, në qytete e fshatra ku edukohet rinia me vlerat e larta morale.
3. Në dimensionin human,
dallohen Qendra Diagnostike me 23 specialistë me shërbime bashkëkohore
mjekësore, si dhe Qendra Diagnostike Okulistike ORL, ku bëjnë analiza dhe
vizita mjekësore shtetas shqiptarë pa dallim fetar. Qendra të kujdesit
parësor shëndetësor funksionojnë në Kavajë, Korçë, Jorgucat (Gjirokastër) dhe
Lushnjë. Nuk duhet të lihet pa u përmendur ndihma humanitare në shpërndarjen
e mijëra tonëve ushqime, veshmbathje dhe ilaçe, që Kisha Orthodhokse, në
përkujdesjen e Kryepiskopit, ka dhënë gjatë krizave të ndryshme të vendit më
1992, 1994, 1997. Ndihmën që iu dha 33.000 refugjatëve nga Kosova me fonde të
mbledhura nga Kisha të vendeve të ndryshme. Në vitin 2008, u ndanë ndihma
humanitare për të dëmtuarit e tragjedisë së Gërdecit, më 2015 për familjet e
dëmtuara nga përmbytjet.
4. Në dimensionin arsimor,
janë ndërtuar dhe funksionojnë 21 kopshte në 19 qytete, Shtëpia e Fëmijës
“Shpresa”, Shën Vlash, Durrës; Shkolla 9-vjeçare “Protagonistët”, Tiranë dhe
Durrës; Shkolla 9-vjeçare Shqiptaro-Greke “Frymë Dashurie”, Gjirokastër; dhe
5 shkolla të mesme: “Kryqi i Nderuar”, Gjirokastër dhe Sukth; Kolegji
“Platon”, Korçë; Kompleksi Arsimor Shqiptaro-Amerikan “Protagonistët”,
Tiranë; Kolegji “Frymë Dashurie”, pranë Kishës “Apostull Pavli”, Mesopotam;
Shkolla e Muzikës Bizantine, Tiranë; Konvikti i Shkollës së Mesme, Bularat;
Kolegji Universitar “Logos”, Tiranë.
5. Në dimensionin
kulturor, në ruajtjen e trashëgimisë kulturore janë restauruar 600 ikona me
vlera të rralla artistike, janë restauruar 60 kisha e manastire, monumente
kulture me një vlerë mbi 11 milionë euro.
6. Në dimensionin
ekonomik, në Kishën Orthodhokse janë punësuar më shumë se 800 punëtorë të
siguruar.
7. Së fundi, me fonde të
mbledhura nga Kryepiskopi, u ndërtua Hidrocentrali “Rapun 3 & 4” në
Librazhd, vepër e madhe hidroenergjetike, ndihmë për ekonominë dhe për
vazhdimësinë e veprës ndërtuese të Kishës, por edhe aset ekonomik për vendin.
E gjithë kjo vepër që
duket si maja e një ajsbergu, është e pamundur të përshkruhet, sepse pjesa e
saj më e madhe, por e padukshme, është puna shpirtërore që Kisha Orthodhokse
e Shqipërisë bën prej 25 vjetësh me njerëzit, duke ringjallur shpresën e
humbur për jetën, duke riformuar karaktere të prishura nga egoizmi, lakmia,
urrejtja, kotësia, duke shëruar plagët e mëkatit, duke e ngritur njeriun në
maja marramendëse në ngjashmëri me Krishtin, në bir Perëndie.
Kjo statistikë nuk është
një propagandë elektorale, por një vepër reale me themele të forta, që do të
mbetet përjetë në të mirë të besimtarëve dhe të vendit.
Kur i shikon të gjitha këto,
të duket se kështu ka qenë gjithmonë, por nuk ka qenë kështu, madje për
Kryepiskopin, që mban peshën dhe kontributin më të madh, ka qenë një udhëtim
i lodhshëm, si një rrugë kalvari duke mbajtur çdo ditë kryqin. Për këtë rrugë
kryqi ai ishte informuar nga vetë providenca hyjnore. Në kujtimet e tij thotë
se: “sipas traditës së Kishës, në Patriarkanën Ekumenike, kur dikush merr
detyrë episkopale, ai e hap Ungjillin rastësisht dhe faqja që lexohet merret
si një njoftim i Perëndisë”. Dhe Kryepiskopit Anastas i ra për të lexuar në
faqen që flet për kryqëzimin e Krishtit dhe që lexohet të Premten e Madhe në
kishë. Prandaj froni kryepiskopal në të cilin ai u ul, “nuk ishte një fron
kryepiskopal për t’u ngjitur, por vetëm një stol i thyer, plot me gozhdë, që
e kishte lënë persekutimi ateist”, thotë ai.
Qëndrimi i tij plot
fisnikëri dhe durim përballë sulmeve të pandërprera gjatë këtyre viteve, që i
janë bërë atij si Kryepiskopi kanonik i popullit orthodhoks, me shpifje,
intriga, fyerje, denigrim, nga armiq me urrejtje të pashkak, si: ateistë,
nacionalistë paranojakë, kundërshtarë të Krishterimit, shtetarë të
keqpërdorur, që nuk i dhanë deri më sot nënshtetësinë shqiptare, ashtu siç e
kanë marrë shumë të tjerë të huaj me kontribut modest për Shqipërinë dhe
shqiptarët, po ashtu nga njerëz naivë të painformuar, të mahnit!
Por të gjitha këto sulme
dashakeqe ai i duroi dhe i duron duke zbatuar porosinë e Krishtit: “Doni
armiqtë tuaj, bekoni ata që ju mallkojnë juve, bëjuni mirë atyre që ju
urrejnë, edhe lutuni për ata që ju bëjnë keq e ju përndjekin ju” (Matth.
5:44). Shprehjet e tij kanë mbetur lapidare, si p.sh.: “me gurët që na
qëllojnë, ne ndërtojmë kisha”. Shumë “dashamirës” bëjnë çudi si ky njeri
qëndron akoma në këmbë, por forca e Kryepiskopit, me gjallëri rinore, qëndron
në fuqinë e Krishtit, si apostull Pavli thotë: “Të gjitha mund t’i bëj me anë
të Krishtit që më jep fuqi” (Filip. 4:13). “Prandaj kënaqem në dobësira, në
fyerje, në nevoja, në përndjekje, në shtrëngime, për Krishtin, sepse kur jam
i dobët, atëherë jam i fuqishëm” (II Kor. 12:10).
Nuk mjafton vetëm durimi
për të udhëhequr një kishë, por duhen siguruar fonde për të gjitha këto vepra
ndërtuese të domosdoshme për mbarëvajtjen normale të institucionit kishtar.
Fondet për këtë ringjallje shumëdimensionale të Kishës janë siguruar nga
Kryepiskopi së bashku me shumë miq dhe dashamirës për Shqipërinë dhe
shqiptarët, të cilët i përgjigjen lutjes së tij për mbështetje ekonomike dhe
ndërtimin e këtyre veprave jo vetëm me karakter kishtar, por edhe publik, ai
thotë: “jam kthyer në një lypës ndërkombëtar”.
Por, mbas kryqit, ka
ngjallje dhe triumf. Në këtë 25-vjetor Kisha Orthodhokse Autoqefale e
Shqipërisë ka të drejtë të festojë me triumf, sepse është vërtet një Kishë e
ringjallur me të drejta të barabarta me Kishat Orthodhokse simotra në të
gjithë botën, me një zë të fortë konstruktiv dhe vendimmarrës, për
përballimin e vështirësive të të krishterëve dhe njerëzve në këtë botë të
trazuar me probleme globale, një faktor i rëndësishëm dhe frymëzues me ndikim
për harmoninë fetare në vend dhe në botë, një ngushëllim dhe përkrahje
sociale për ata që janë në nevojë dhe të lënë mënjanë nga shoqëria, një
“ambasadore” e Shqipërisë dhe e shqiptarëve në organizma evropianë dhe
ndërkombëtarë ku Kisha Orthodhokse e Shqipërisë është e pranishme dhe me rol
drejtues, një faktor paqeje në rajon.
E gjitha kjo ringjallje e
Kishës korrespondon dhe me emrin Anastas të Kryepiskopit, që në shqip
përkthehet ngjallje. Por Kryepiskopi Anastas, edhe pse është i ndërgjegjshëm
se është munduar më shumë se gjithë të tjerët, me përulësi thotë: “Por me
hirin e Perëndisë jam ai që jam; edhe hiri i atij që është tek unë nuk u bë i
kotë,... jo unë, por hiri i Perëndisë që është bashkë me mua” (I Kor. 15:10),
duke e nxitur popullin orthodhoks të besojë dhe të pohojë se “Zoti është me
ne, dhe ne me Zotin”.
Në këtë përvjetor
panegjirik për Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, urimi i Sinodit,
i gjithë të krishterëve, klerikë, laikë dhe dashamirësve të veprës së tij në
Zotin, është i bashkuar njëzëri: “Për shumë vjet, o Kryezot!”. Sepse, sa më
shumë të rrojë ky njeri i Perëndisë, mbushur me dashuri për Zotin dhe të
afërmin, aq më shumë do të mendojë dhe do të realizojë vepra më të mëdha për
lavdinë e Zotit, në dobi të Kishës, në shërbim të njerëzve edhe të vendit
tonë.
Nga Miron Çako
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου