Του Νίκο Μελέτη
Προϋποθέσεις εξομάλυνσης της κατάστασης στα Δυτικά Βαλκάνια διαφαίνονται μετά από μια έντονη διπλωματική προσπάθεια των Βρυξελλών αλλά κυρίως της Ουάσιγκτον, όμως οι κίνδυνοι νέας εκτροπής, παραμένουν τόσο στα Σκόπια και στα Τίρανα αλλά κυρίως στο Κόσσοβο.
Τα «επιχειρήματα» του Αμερικανού υφυπουργού εξωτερικών Χόιτ Μπράιαν Γι, ο οποίος ως πρώην πρόξενος στην Θεσσαλονίκη γνωρίζει καλά την περιοχή αποδείχθηκαν πολύ «πειστικά» τόσο προς τον σκοπιανό πρόεδρο Ίβανοφ, ώστε να δώσει την εντολή στον ηγέτη της αντιπολίτευσης, αλλά και προς τον Αλβανό πρωθυπουργό και στον αρχηγό της αντιπολίτευσης στα Τίρανα ώστε να κάνουν αμοιβαίας υποχωρήσεις και να αποφευχθεί ένα δραματικό αδιέξοδο.
Η κινητοποίηση και η shuttle diplomacy Αμερικάνων και ευρωπαίων δεν ήταν άσχετη βεβαίως με την προσπάθεια της Μόσχας να επηρεάσει τις εξελίξεις και να επιστρέψει στα βαλκάνια.
Όμως κάθε άλλο πάρα υπάρχει πεδίο εφησυχασμού καθώς οι ισορροπίες είναι λεπτές και κάθε άλλο πάρα έχουν θαφτεί τα «τσεκούρια του πολέμου», μια και οι εντάσεις των τελευταίων μηνών, η σύγκρουση των διαφορετικών εθνικισμών και το σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας, έχουν αφήσει ανοικτούς λογαριασμούς.
Η Ε.Ε. επιχειρεί να δώσει θετικά καθησυχαστικά μηνύματα στις χώρες των Δυτικών Βαλκάνιων, πάρα το γεγονός ότι ένα νέο κύμα διεύρυνσης δεν είναι στις προτεραιότητες της και η Φ. Μονγκερίνι έχει καλέσει τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σε δείπνο εργασίας στις Βρυξέλλες την Τέταρτη, παραμονή της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, θέλοντας να πείσει τις χώρες αυτές ότι υπάρχει ακόμη το ευρωπαϊκό «καρότο» εφόσον προχωρήσουν τον δρόμο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.
Στα Σκόπια ο πρόεδρος Γκιόργκι Ίβανοφ υπέκυψε στις πιέσεις της διεθνούς κοινότητας και παρέδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον ηγέτη του SDSM Ζόραν Ζάεφ, αφού προηγουμένως ο εντολοδόχος πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν δεσμεύεται από την Πλατφόρμα των Τιράνων, στην βάση της οποίας είχε επιτευχθεί η συνεργασία με τα Αλβανικά κόμματα που του προσέφεραν και τις αναγκαίες ψήφους στην Βουλή για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Βεβαίως από δω και πέρα η ΠΓΔΜ, μετά από μια δεκαετία διακυβέρνησης του Νίκολα Γκρουέφσκι, μπαίνει σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο. Κάθε κίνηση του κ. Ζάεφ θα βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση από το VMRO-DPMNE που κυβέρνησε στα περισσότερα χρόνια από την κήρυξη της Ανεξαρτησίας της χώρας το 1991.
Ο κ. Ζάεφ θα πρέπει να ισορροπήσει ώστε να μην κατηγορηθεί για «αντεθνική» δραστηριότητα και υπονόμευση της ενότητας της ΠΓΔΜ, αλλά συγχρόνως να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των αλβανοφώνων που ένα μέρος τους ψήφισαν το κόμμα του στις εκλογές, αλλά και τους κυβερνητικούς εταίρους του από τα τρία αλβανόφωνα κόμματα.
Κάθε προσπάθεια πάντως να διερευνηθούν υποθέσεις μεγάλης διαφθοράς (που εμπλέκεται όλο το περιβάλλον του Γκρουέφσκι) είναι σαφές ότι θα οδηγήσει σε νέα σύγκρουση στο εσωτερικό.
Στα Τίρανα η συμφωνία που έγινε με την μεσολάβηση των Αμερικανών αποσόβησε τουλάχιστον προς το παρόν μια ανεξέλεγκτη σύγκρουση και την διεξαγωγή εκλογών με αποχή της αντιπολίτευσης.
Ο πρωθυπουργός και αρχηγός του Σοσιαλιστικού κόμματος Έντι Ράμα αποδέχθηκε ορισμένες από τις απαιτήσεις του αρχηγού της αντιπολίτευσης και προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος Λ. Μπάσα ώστε να διασφαλισθούν οι συνθήκες για αδιάβλητες εκλογές και έτσι συμφωνήθηκε η μετάθεση των εκλογών για μια εβδομάδα στις 24 Ιουνίου, στις οποίες θα συμμετάσχει κανονικά η αντιπολίτευση.
Όμως και εδώ έχουν μείνει ανοικτοί λογαριασμοί, καθώς με την πρώτη ευκαιρία θα επανέλθουν στην επιφάνεια οι προσωπικές διάφορες και αντιπαλότητες που έφθασαν σε ακραία σημεία. Οι κατηγορίες για εμπλοκή του Ε. Ράμα στα κυκλώματα που καλλιεργούν και διακινούν ναρκωτικά, έχοντας μετατρέψει την Αλβανία σε «Κολομβία της Ευρώπης», θα επανέλθουν και στην προεκλογική περίοδο, αλλά και αμέσως μετά με το αίτημα δικαστικής διερεύνησης τους.
Στο Κόσσοβο στις 10 Μαΐου η κυβέρνηση Ι. Μουσταφά έχασε την πλειοψηφία στην Βουλή και έτσι ο πρόεδρος Θάτσι προκήρυξε εκλογές για τον Ιούνιο, αφήνοντας σε εκκρεμότητα ένα σημαντικό ζήτημα, της οριοθέτησης των συνόρων με το Μαυροβούνιο, που έχει τεθεί και ως προϋπόθεση, μαζί με τον διάλογο με το Βελιγράδι, για την προώθηση των σχέσεων Κοσσόβου – Ε.Ε..
Ο πρόεδρος Θάτσι δεν ήταν αμέτοχος στο σκηνικό που στήθηκε, καθώς η κυβέρνηση έχασε την πλειοψηφία μετά την αποχώρηση από τον κυβερνητικό συνασπισμό του κόμματος PDK από το οποίο προέρχεται ο ίδιος και στο οποίο έχει τοποθετηθεί αρχηγός ο Κάντρι Βεσέλι.
Και αιφνιδιαστικά στις 16 Μαΐου ανακοινώθηκε ότι το PDK σχηματίζει συνασπισμό και θα κατέλθει στις εκλογές με επικεφαλής τον Βεσέλι , τον Φάτμιρ Λιμάι και τον Ραμούς Χαραντινάι που προαλείφεται για πρωθυπουργός.
Κοινό χαρακτηριστικό και των τριών είναι ότι υπήρξαν οπλαρχηγοί του UCK στον πόλεμο του 1998-1999 που οδήγησε και στην απόσχιση του Κοσσόβου από την Σερβία και εκτός του Χαραντινάι για τον οποίο η Σερβία έχει εκδώσει ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης (συνελήφθη πρόσφατα στο Παρίσι αλλά δεν εκδόθηκε στο Βελιγράδι) αναμένεται ότι και για τους άλλους δυο θα ασκηθούν διώξεις από το Δικαστήριο της Χάγης που διερευνά τα εγκλήματα πολέμου και όσα έχουν διαπραχθεί από το οργανωμένο έγκλημα στο Κόσσοβο.
Η νίκη στις εκλογές αυτού του συνασπισμού είναι σαφές ότι θα οδηγήσει σε σκλήρυνση της Πρίστινας, κάτι που θα έχει ως συνέπεια το να περιορισθεί η δυνατότητα συνεννόησης με την σερβική μειονότητα αλλά και με το Βελιγράδι, ενώ η μη έγκριση της συμφωνίας με το Μαυροβούνιο για τα σύνορα, θα επαναφέρει και πάλι στο τραπέζι τα σενάρια περί Μεγάλης Αλβανίας.
Η Αθήνα σε ότι αφορά τα Σκόπια παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις καθώς αναμένεται, μόλις σχηματισθεί η κυβέρνηση να υπάρξει πίεση από όλες τις πλευρές ώστε να δοθεί ώθηση στην ευρωατλαντική πορεία της χώρας. Κάθε προσπάθεια στήριξης της ευρωατλαντικής πορείας της ΠΓΔΜ παρακάμπτοντας την Ελλάδα, θα πυροδοτήσει νέες εντάσεις. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι τόσο με τον Ζάεφ όσο και με τους αλβανοφώνους ηγέτες, η Αθήνα πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν προσεκτικά βήματα, καθώς μια βεβιασμένη ανακίνηση του ζητήματος της ονομασίας πιθανόν να δώσει «ανάσα ζωής» στους εθνικιστές του Γκρουέφσκι που κατηγορώντας στην νέα κυβέρνηση για «προδοσία» θα κλείσουν οριστικά κάθε δυνατότητα συνεννόησης.
Σε ότι αφορά τον Αλβανικό παράγοντα, η Αθήνα γνωρίζει ότι τα σχέδια για την «Μεγάλη Αλβανία» κάθε άλλο παρά έχουν μπει στο συρτάρι, και αμέσως μόλις ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό στα Τίρανα, και στο Κόσσοβο, θα πρέπει να υπάρχει διαρκής ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κάθε είδους απειλής που θα στρέφεται εναντίον, των υπαρχόντων συνόρων στα Βαλκάνια και της αρχής της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των γειτονικών χωρών, με πρόσχημα υπαρκτές η κατασκευασμένες μειονότητες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου