ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Αγνωστη η αλβανική γλώσσα στη (Ν)ΑΡΤΑ Βορείου Ηπείρου

Ενθουσιώδης η υποδοχή στον Ελληνα Πρόξενο που γράφει στην υπηρεσία του-

ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΑΥΛΩΝΑΣ
Α.Υ.Ε. 1903, Α.Α.Κ. αρ.89

ΠΡΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
Αυλώνα, 9 Μαΐου 1903

Κύριε υπουργέ,

Αντικείμενο θερμότατων εκδηλώσεων πατριωτικών αισθημάτων έγινα χθες απ’ τους κατοίκους του κοντά στην πόλη αυτή κείμενου χωριού Αρτας, στο οποίο με την ευκαιρία της σ’ αυτό γενόμενης πανήγυρης είχα πάει απ’ το πρωί.

Αφού παραστάθηκα στη θεία Λειτουργία, μετά δέχτηκα στο σπίτι όπου έμεινα την επίσκεψη όχι μόνο των πρόκριτων αλλά και όλου του λαού, που όλοι έρχονταν με ενθουσιασμό να με χαιρετίσουν. Βλέποντας πρώτη φορά ο λαός αυτός ανάμεσά του τον αντιπρόσωπο της Ελεύθερης Ελλάδας δεν γνώριζε πώς να εκδηλώσει τον ενθουσιασμό, τη χαρά και τις επιθυμίες του, ενώ σε πολλούς είχαν χυθεί δάκρυα, δάκρυα χαράς και ελπίδας για το καλό μέλλον, το οποίο όλοι απ’ τα βάθη της ψυχής τους επιθυμούσαν.

Το χωριό Αρτα, που βρίσκεται σε απόσταση μιας ώρας απ’ τον Αυλώνα, κατοικείται από χίλιους κατοίκους όλους ορθόδοξους που μιλούν την ελληνική γλώσσα. Σ’ αυτό η αλβανική γλώσσα είναι άγνωστη. Εχει δύο εκκλησίες και σχολείο. Το σχολείο όπου διδάσκουν δάσκαλοι έχει αριθμό μαθητών που κυμαίνεται σε 70-100, επειδή οι περισσότεροι απ’ τους κατοίκους είναι γεωργοί, και απασχολούν τα παιδιά τους στην καλλιέργεια της γης, ενώ τα παιδιά που μπορούν να φοιτούν στο σχολείο μπορεί να ανέλθουν στα 150. Σ’ όλους τους χωρικούς συνέστησα να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, αφού τους ανέφερα τα αγαθά που προέρχονται απ’ τη στοιχειώδη μάθηση. Μου προκάλεσε αίσθηση το γεγονός ότι δεν υπήρχε παρθεναγωγείο, όπου θα μπορούσαν να φοιτήσουν πάνω από 50 μαθήτριες. Η οκνηρία αφ’ ενός των κατοίκων και αφ’ ετέρου η μη παρακίνηση απ’ τη Μητρόπολη και την Προξενική Αρχή συνετέλεσαν ώστε να μην ιδρυθεί μέχρι τώρα Παρθεναγωγείο. Με σκοπό να καλύψω αυτή την έλλειψη άρχισα αμέσως τις συνεννοήσεις με τους εφόρους και τον αρχιερατικό επίτροπο για να βρεθούν πόροι για τις δαπάνες προς τον σκοπό αυτό. Στις προσπάθειές μου αυτές ελπίζω να έχω βοηθό και την Επιτροπή για ενίσχυση της Ελληνικής Εκκλησίας και Παιδείας με χορήγηση μικρού επιδόματος, ώστε από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο να ξεκινήσει η λειτουργία του Παρθεναγωγείου.

Από οικονομική άποψη, το χωριό αυτό που άλλοτε βρισκόταν σε ακμή, παρακολούθησε τη γενική κακοτυχία αυτής της χώρας. Εν τούτοις οι πόροι της Κοινότητας είναι αρκετοί για τις δικές τους δαπάνες καθώς και στις εκκλησίες παρέχονται πλούσιες επιχορηγήσεις και το μικρό έλλειμμα, που υπάρχει στις δαπάνες για συντήρηση του σχολείου, θα καλυφθεί απ’ την προσδοκώμενη άφθονη συγκομιδή λαδιού. Κάθε πλεόνασμα πρέπει, όπως ήδη υπέδειξα στους εφόρους, να διατεθεί για να διαρρυθμισθεί ακόμη καλύτερα το σχολείο των αρρένων, με πρόσληψη ενός ακόμη δασκάλου ως διευθυντού. Αυτή η διαρρύθμιση, την οποία αποδέχθηκαν με ευχαρίστηση οι έφοροι, θα βοηθήσει, όπως αντιλήφθηκα με τον ερχομό περισσότερων μαθητών, και μ’ αυτή καθώς και με την ίδρυση του Παρθεναγωγείου έχω πεισθεί ότι θα επιτευχθεί ώστε όλα τα παιδιά του χωριού να στραφούν προς τα σχολεία.

Το απόγευμα, κατά την στιγμή της αναχώρησής μου, όλο το χωριό με μουσικά όργανα με ακολούθησε σε αρκετή απόσταση, με ευχές ώστε αυτή η επίσκεψη να έχει ως αποτέλεσμα το καλό του χωριού και να είναι ένας καλός οιωνός για την επίτευξη των επιθυμιών του.

Με τιμή

Ιωσήφ

http://omonoia-deeem.org/epikerotita/ntokoumento-agnosti-alvaniki-glossa-sti-narta-voriou-ipirou/