Σαν σήμερα η κηδεία του Εθνομάρτυρα Φώτη Καλπίδη ! - Si sot varrimi i heroit Foti Kalpidhi!

Σαν σήμερα το 1906 η κηδεία ενός μεγάλου Μακεδονομάχου. Ἀλβανίζοντες καὶ ὀπαδοί τῆς ρουμάνικης προπαγάνδας, δολοφόνησαν σὲ ἐνέδρα τὸν Μητροπολίτη Κορυτσᾶς Φώτιο στις 9/9ου. Ὁ θάνατός του συγκλόνισε τὸ πανελλήνιο καὶ ἡ συγκίνησι τῶν κατοίκων τῆς Κορυτσᾶς ἦταν ἀπερίγραπτη. Η κηδεία του ἔγινε ἀπό τοὺς μητροπολίτες, Καστοριᾶς Γερμανὸ Καραβαγγέλη, καὶ Δυρραχίου Προκόπιο, στὶς 12 Σεπτεμβρίου μὲ συμμετοχὴ δεκάδων ἱερέων καὶ χιλιάδων Ἑλλήνων τῆς πόλεως. Ὁ Πόντιος ἀπό τὴν Κερασοῦντα ἐθνομάρτυρας ἱεράρχης, Φώτιος (κατὰ κόσμο Ἡλίας Καλπίδης) ἦταν θύμα τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα. Ὅταν ἡ ρουμάνικη προπαγάνδα, ὑποβοηθούμενη ἀπό τὴν ἀλβανική, προσπάθησε νὰ καταγράψῃ τοὺς Ἕλληνες ὡς «ἀρναούτ» καὶ ὄχι ὡς «ροῦμ», μὲ σκοπὸ τὴν ἀλλοίωση τοῦ πληθυσμοῦ, ἀποσκοπῶντας νὰ δείξῃ στὶς ξένες δυνάμεις ὅτι ὁ πληθυσμὲς ἦταν ἀλβανορωμουνικός καὶ ὅτι οἱ Ἕλληνες ἦταν μιὰ μειοψηφία, ἡ ἀντίδρασι τοῦ Φώτιου ἦταν ἐντονότατη. Ὁ Γερμανὸς φιλόσοφος καὶ καθηγητὴς στὸ πανεπιστήμιο της Ίένας Γκέσλορ, γνώρισε τὸν Φώτιο καὶ σὲ σύγγραμμά του σημείωσε πὼς τέτοιο ἄντρα, μὲ τόση βαθιὰ μόρφωση, τέτοιο ἤθος καὶ τόση ἀποφασιστικότητα, δὲν εἶχε συναντήσει.  _________________________________ [Κείμενο: Οι Ποντιοι και ο Μακεδονικος Αγωνας http://ellinoistorin.gr/?p=28503)]

Si sot më 1906 u varros një luftëtarë i madh i luftës për Maqedoninë nga ndjekës së propagandës rumune dhe persona të shqiptarizuar, të cilët vranë në një pusi Mitropolitin e Korçës Fotin në 9/9. Vdekja e tij tronditi të gjithë helentë dhe mallëngjimi i banorëve të Korçës ishte i papërshkrueshëm. Varrimi i cili u bë nga Mitropolitët e Kosturit Gjermano Karavangjeli dhe ai i Durrësit Prokopi, më 12 Shtator me pjesmarrjen e dhjetra klerikëve dhe mijëra grekëve të qytetit. Heroi kombëtar dhe jerarku nga Qerasunda (i njohur për botën si Ilia Kalpidhi) ishte viktimë e Betejës që kryhej për mbrojtje të Maqedonisë. Kur propaganda rumune, e ndihmuar nga ajo shqiptare, u përpoq që të rregjistrojë Grekët si “arnautë” dhe jo si “rum” me qëllim tjetërsimin e popullatës, duke pasur si synim t’iu tregojë fuqive të mëdha që përbërja e popullatë është shqiptaro-romune dhe se grekët ishin minorancë, reagimi i Fotit ishte shumë i fortë. Filozofi gjerman dhe profesor në Universitetin të Ienës, Geslor, e njihte personalisht Fotin dhe në një prej shkrimeve të tij shënoi se të tillë burrë me atë lloj edukimi të thellë, të tillë moral dhe kaq këmbëngulje nuk kishte njohur ndonjëherë. (Teksti nga Pondët dhe Beteja për Maqedoninë).