Eπώνυμα ασημουργήματα στα Ορθόδοξα μνημεία της Αλβανίας

Μιχαήλ Παντούλας

Η τέχνη της αργυροχοΐας έχει τις ρίζες της στα βάθη των αιώνων, κατά δε το 18ο και 19ο αι. αποτέλεσε μία από τις πλέον χαρακτηριστικές χειροτεχνίες στον Ηπειρωτικό χώρο. Τα εργαστήρια των Ιωαννίνων και των Καλαρρυτών, κυρίως, ανέδειξαν σπουδαίους τεχνίτες του ασημιού, που έγιναν γνωστοί σε ολόκληρη τη βαλκανική χερσόνησο, όπου επίσης φιλοτεχνήθηκαν σημαντικά έργα.

Οι τεχνίτες του ασημιού λέγονταν και χρυσικοί, παρά το γεγονός ότι το υλικό που δούλευαν δεν ήταν το χρυσάφι. Χρυσό χρησιμοποιούσαν μόνο για τις επιχρυσώσεις της φωτιάς στα καλύτερα έργα τους, που γι’ αυτό το λόγο είναι γνωστά με το όνομα μαλαμοκαπνισμένα ή φλουροκαπνισμένα.

Τέσσερις, τέλος, ήταν οι κύριες τεχνικές των ασημουργών: η συρματερή ή φιλιγκράνα, η εγχάρακτη, η έκτυπη ή φουσκωτή και το σαβάτι ή νιέλο, όλες παραδοσιακές κάποιες δε από αυτές πανάρχαιες.

Στο χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία, με βάση τις γνωστές καταγραφές που έγιναν έως την περίοδο του διωγμού, απαντώνται τριάντα οκτώ επώνυμα έργα ασημουργών: δισκοπότηρα, σταυροί, αρτοφόρια, θυμιατά, λειανοθήκες, σταχώσεις Ευαγγελίων, λαβές επισκοπικών βακτηριών, επενδύσεις εικόνων. Από αυτά τα τριάντα έξι είναι χρονολογημένα και τα δύο αχρονολόγητα. Από τους τριάντα εννέα ασημουργούς που υπογράφουν τα έργα μόνον οι δέκα εννέα αναφέρουν τον τόπο καταγωγής τους, που ενδεχομένως να συμπίπτει και με την έδρα των εργαστηρίων τους: Πτέρη Χειμάρρας, Ελμπασάν, Μοσχόπολη Κορυτσάς, Μοκρένα Ντίπρας, Ληνοτόπι Καστοριάς, Σμύρνη Μ. Ασίας, Άριζα Κορυτσάς, Τσαραπλανά (σήμ. Βασιλικό) Ιωαννίνων, Καλαρρύτες Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Τίρανα, Δέλβινο, Μέτσοβο Ιωαννίνων. Από τα έργα αυτά, όπως και από τα δεκάδες άλλα ανώνυμα, που φυλάσσονταν στις μονές και στους ναούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία, σήμερα σώζονται ελάχιστα. Όσα δεν καταστράφηκαν στην περίοδο διωγμού της Εκκλησίας έγιναν βορά αδίστακτων συμμοριών μετά την πολιτική αλλαγή στην Αλβανία, που βάλθηκαν να την απογυμνώσουν από όλα τα ορθόδοξα ιερά κειμήλιά της.

Τα συγκεκριμένα ασημουργήματα καλύπτουν περίοδο τριών, περίπου, αιώνων (1616-1896), η συνύπαρξη δε εντοπίων και μη αργυροχόων φανερώνει την πολιτιστική ενότητα του γεωγραφικού χώρου, που αυτά καλύπτουν. Η παρούσα καταγραφή ας θεωρηθεί ως ελάχιστη προσπάθεια ανάδειξης της συλλογικής μνήμης ενός τόπου, που οι άνθρωποί του υπέστησαν –και εξακολουθούν να υφίστανται– τα πάνδεινα, ώστε να απαρνηθούν εκείνα που δικαιωματικά τους ανήκουν. Το γεγονός αυτό ενισχύει η σημειολογική σύμπτωση της δημοσίευσης της συγκεκριμένης καταγραφής με τα εγκαίνια του Μουσείου Αργυροτεχνίας Ιωαννίνων.

Η καταγραφή

Η καταγραφή, κατά χρονολογική σειρά, έχει ως εξής:

1) Ο ΤΙΜΗΟΣ Κ(ΑΙ) ΖΩΟΠΙΟΣ ΣΤ(ΑΥ)ΡΟΣ ΕΙΝΕ | ΤΗΣ ΑΓΗ(ΑΣ) ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΚΗΜΗΣΕΟΣ ΤΟΥ ΤΖΕΡΕΜΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΕΙΕ(ΤΟΥΣ) ΖΡΚΔ (7124 = 1616) | ΧΥΡ Δ(Η)ΜΗΤΡΗΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΟΧΟΟΥ (Ναός Αγίου Σπυρίδωνος Γορίτσας Βερατίου)

2) ΕΤΕΛΕΙΟΘΙ Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΕΝ ΜΗΝΙ | ΑΥΓΟΥΣΤΟ(Υ) ΙΣΤ ΑΠΟ ΕΞΟΔΟΝ ΤΟΥ | ΠΑΝΙΕΡΟΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΑΙ|ΛΑΓΡΑΔΩΝ ΚΥΡΙΩ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩ | ΚΑΙ ΔΙΑ ΧΙΡΟΣ ΕΜΟΥ ΝΙΚΟΛΑ | ΟΥ ΑΠΟ ΧΟΡΑ ΠΤΕΡΩ | ΖΡΛΗ (7138=1630) (Moνή Δρυάνου Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου)

3) ΟΥΤΟΣ Ω ΤΥΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΥΝΕ ΤΟΥ ΠΑΠΑΗΡΕΜΥΑ | ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΩ ΠΡΟΦΗΤΟΥ | ΥΛΗΟΥ ΘΕΣΒΗΤΟΥ ΗΣ ΤΑ ΜΕΡΗ | ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΙΕΥΤΗΑΣΑ ΕΓΟ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΜΝΗΝΗΣ ΕΛΜΠΑΣΑΝΗΟΤΗΣ ΜΕ ΕΞΟΔΟΝ ΤΟΥ ΠΑΠΑΗΡΕΜΗΟΥ ΑΧηΒ (1682) ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ κδ. (Μονή Προφήτου Ηλιού Γεωργουτσατών Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου)

4) ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΚΑΛ(Ε)ΚΕΛΑΔΟΥ ΕΠΗ ΕΤΟΥΣ 1728 ΙΠΑΡΧΙ ΤΟΙΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ | ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΟΥ ΔΡΥΑΝΟΥ ΔΙΑ ΣΙ(Ν)ΔΡΟΜΗΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΥΠΟ ΧΙΡΟΣ | ΙΩΑΝΝΟΥ ΝΤΕΣΙ(Ν)ΟΥ. (Μονή Δρυάνου Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου – λειψανοθήκη)

5) ΤΟ ΙΕΡΟν ΤΟΥΤ(Ο) ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΠ(ΕΙ)ΡΓΑΣΘΗ | ΕΠΙ ΑνΔΡΕΟΥ ΚΑΙ ΙωΑννΟΥ ΤΩΝ ΤΟΥ | ΠΑΠΑΚων (ΣΤΑνΤΙνΟΥ) – ΚΑΙ ΕΠΙ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑνΑ|ΣΤΑΣΙΟΥ ΤΕ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑVΤΙ(ΟΥ) ΤΩΝ | ΤΟΥ ΙωΑννΟΥ ΤΕΚνΩν ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ | αυτων – ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΘΗ εν των τω ΠΑνΣΕΠΤΩ νΑω ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ | ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ 1729 ΜΑΡΤΙΟΥ | 30 – ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ τον Μοσχοπολι | ηθεν Φηλιππίδου Αθανασίου. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάστρου Βερατίου – στάχωση Ευαγγελίου)

6) H TO ΠΑΡΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΥΠΑΡΧΙ ΤΗΣ ΜΟΝΙΣ | ΤΟΥ ΑΓΗΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΚ ΚΟΜΙΣ ΣΑΤΟΒΙΤΖΑΣ | Κ(ΑΙ) ΕΥΚΙΑΣΘΙ ΣΤΟΝ ΚΕΡΟΝ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙ | ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΜΗΤΡΗ 1743 ΔΙΑ ΤΙΣ ΧΙΡΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΡΓΙ | ΜΟΣΧΟΠΟΛΙ ΙΑΝΚΟΥ ΠΑΠΑΓΕ(ΩΡΓΗ). (Ναός Αγίου Νικολάου Σαντοβίτσας Βερατίου – στάχωση Ευαγγελίου)

7) ΑΓΙΟΝ ΕΒΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΣΕΝ Ο ΜΑ | ΣΤΟΡΑ(Σ)ΤΟΥΤΟΣ ΚΟΣΤΑ ΠΑΪΚΟ ΙΣ Τ(ΗΝ) ΕΚΛΙ | ΣΙΑΝ ΤΙΣ ΧΟΡΑΣ ΛΟΥΝΚΑ ΝΑ ΜΝΙ | ΜΟΝΕΒΕΤΕ ΕΟΝΙΑ 7 (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ) 16 | ΓΙΟΡΓΙ | 1743 ΒΡΟΥΣΟ. (Ναός Αγίου Γεωργίου Llenge te Mokdres, στάχωση Ευαγγελίου)

8) + ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΧΑΣΔΑΝΙ ΥΠΑΡΧΧΟΙ ΤΟΥ | ΑΓΙΟΥ ΒΕΛΑΓΡΑΔΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΜΕ | ΘΟΔΙΟΥ ΕΚ ΚΟΜΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙ|ΜΑΣ ΚΕ ΥΝΕ ΔΡΑΜΙΑ 90 – ΕΤΟΥΣ | 1745 ΕΚ ΧΥΡ ΤΟΥ ΓΗΝΚΟΥ | ΜΟΣΧΟΠΟΛΗΤΗ. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάστρου Βερατίου – λαβή επισκοπικής βακτηρίας)

9) ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΣΤΑΣΑ ΓΟΥΝΑΡΙ ΤΟΥ Π(Α)ΠΑΔΙΜΙΤΡΙ | ΧΙΡ ΓΙΑΝΚΟΥ ΜΟΣΧΟΠΟΛΙ-1747. (Ναός Αγίου Νικολάου Σαντοβίτσας Βερατίου – σταυρός βάπτισης)

10) + ΔΗΑ ΧΙΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΡΑΣ ΡΕΤΟΥΟΣ ΤΟΥ ΜΟΚΡΟΥΝΤΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠ(Α)ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΝ 1755 ΕΠΙΤΡΟΠΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡ | ΣΓΟΥΣΟΥ ΣΟΦΡΟΝ(ΙΟΥ). (Ναός Αγίου Σπυρίδωνος Γορίτσας Βεραίου, στάχωση Ευαγγελίου)

11) + ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟΝ ΗΝΕ ΤΙΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ | ΒΕΛΑΓΡΑΔΟΝ ΕΝ ΚΕΡΟ ΤΟΥ Π(Α)ΠΑΝΔ | ΡΕΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΕΞ ΑΡ(ΓΥΡΟΠΟΙΟΥ) ΓΙΟΡΓΙΟΥ ΕΠΙΣΚΙΟΤ(ΟΥ) | +1757. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάστρου Βερατίου, δισκοπότηρο)

12) ΑΦΙΕΡΟΘΙΚΕ Η ΤΗΣ (Υ)ΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΩΤΟΚΟΥ Ι ΕΛΕΟΥΣΑ Δ(Ι)Α ΨΙΧΥΚΙΝ | ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΔΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΟΥ ΑΡΧΩΝΤ(Ο)Σ ΕΚΛΙΣΙΟΝ ΚΥΡΙΩ | ΚΗΡ ΜΙΧΑΛΑΚΙΣ: ΙΩΑΝΟΥ ΤΖΑΛΗ ΚΙ ΕΚ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΠΑΛΕΑΣ ΠΟΓΟΝΙΑΝΙΣ: ΑΠΟ | ΧΟΡΙΟΝ (Ο)ΣΤΑΝΙΤΖΑ. ΒΕΝΕΤΗ ΔΗΑΜΑ(Ν)ΤΙΣ 1764 ΑΠΡΗΛΙ 8. (Ναός Παναγίας Ελεούσας Πρεμετής, επένδυση εικόνας)

13) + Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΗΚΟΝΑ ΣΠΗΛΕΟΤΙΣΑ ΕΒΡΗΣΚΟΜΕΝΗ ΣΗΝΔΡΟΜΗ ΤΕ ΠΑΤΕΡΕΣ ΗΓΟΥΜΕΝΕΒΟΥΝΤΑΣ | ΝΑΘΑΝΑΗΛ ΚΕ ΓΛΗΓΟΡΙΟΣ ΚΕ ΚΟΣΤΑΝΤΗΟΣ Η ΤΗΜΗ(ΟΙ) ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΕΣΗΝΔΡΟΜΗΣΑΝ ΤΗΝ ΓΟΧΕ | ΡΙΑΝ [χορηγίαν] ΚΗΡ ΚΟΤΖΟ ΚΕ ΚΗΡ ΚΗΡΙΤΖΥ ΣΗΚΡΙΑΤΙΝΗ ΕΠΗ ΧΗΡΟΣ ΘΕΟΔΟΡΟΥ ΛΗΝΟΤΟΠΗΤΙ 1766 ΗΟΥΛΗ 10. (Μονή Σπηλαίου Λιούντζης Αργυροκάστρου, επένδυση εικόνας)

 14) ΑΝΘΥΜΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΑΠΟ ΒΙΛΙΤΖΑ. ΕΤΟΣ 1766 ΓΙΟΡΓΟ ΚΑΛΗΒΟΙΟΤΗ. (Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Τερμπουκίου Ρίζης Τεπελενίου, λειψανοθήκη)

15) + ΤΟΝ ΣΤΑΒΡΟΝ ΙΠΑΡΧΙ ΤΙΣ ΑΓΗΑΣ | ΜΟΝΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΟΡΓΙΟΥ ΕΚ (Κ)ΟΜΙΣ ΜΠΡΕΣΤΑΝΗ + ΔΙΑ ΣΗΝΔ | ΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΝ ΠΑΠΑ ΚΗΡ ΔΙ | ΜΗΤΡΙΟΝ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΑΥΤΗΣ ΔΗΜΙΤΡΗΟΥ + ΕΠΗ ΧΕΙΡΟΣ ΝΗΚΟ | ΛΑΟΥ ΙΕΡΕΟΣ – 1766. (Ναός Αγίου Γεωργίου Μπρέστανης Βερατίου)

16) ΙΩ(Α)ΝΙ ΜΠΡΙΚΟΣ ΕΠΙΗΣΕΝ ΤΟΝ ΘΗΜΑΤΙΟΝ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΟΣ(ΕΝ) ΑΥΤΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ ΤΟΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΕΤΟΣ ΙΧΝΡ ΝΕΔΙΟ ΧΡΙΣΤΟΣ 1771. (Μονή Δρυάνου Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου)

17) 1772 Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΓΙΑ ΚΑΡΑ ΗΝΕ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΗΚΟΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΛΑΥΡΙΟΤΟΥ ΤΟΥ ΣΜΥΡΝΕΟΥ. (Μονή Ταξιαρχών Νίβανης Ζαγοριάς Αργυροκάστρου)

18) 1772 Ε ΚΤΗΤΟΡΕΣ ΧΑΡΗΣΗ ΣΤΕΦΑΝΗ, ΧΑΡΗΣΗ ΔΗΜΗΤΡΙ ΗΠΟ ΧΗΡΟΣ ΕΥΤΗΑΣΤΗ ΤΟΥ ΣΟΤΟ ΣΤΟΓΙΑΝΗ. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Σωπικής Πωγωνίου Αργυροκάστρου)

19) ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΠΟΤΗΡΙΟΝ ΥΠΑΡΧΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΝΕΟΚΑΣΤΡΟΥ ΕΚΤΙΣΘΗ ΜΕ ΤΑ | ΑΣΠΡΑ ΤΗΣ ΕΚΛΙΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΥΟΝΤΟΣ ΠΑΠΑ ΣΤΙΛΙΝ(ΟΣ) (Ν)ΟΣΙΣ ΧΗΡ | ΑΠΟΣΤΟΛΙ ΤΟΥ ΛΕΓΟΜΕΝΟΥ ΙΑΚΟΒΟΥ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΙΟΥΝΗΟ 11 + ΕΝ 1780. (Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου Κάστρου Ελμπασάν, δισκοπότηρο)

20) AΦΙΕΡΩΘΗΚΕ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΥΛΑΒΕΣΤΑΤΟΥ ΣΚΕ|ΒΙ ΙΕΡΕΟΣ ΕΚ ΚΟΜΗΣ ΝΗΒΑΝΗ ΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΝ | ΤΟΥ ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΜΗΧΑΗΛ ΔΙΑ ΧΗΡΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΕΚ ΚΟΜΗΣ ΑΡΙΖΑ – 1788 ΑΠΡΙΛΗΟΥ 14. (Μονή Ταξιαρχών Νίβανης Ζαγοριάς Αργυροκάστρου, λειψανοθήκη)

21) ΕΤΕΛΗΟΘΗ ΗΚΟΝΑ Α | ΠΟ ΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΕΚΛΗΣΗ|ΑΣ ΚΕ Η ΜΝΗΜΗ ΑΦΤΗΣ ΚΗΜΗ | ΣΗΣ ΗΣ ΚΩΜΗΝ ΣΟΠΗΚΗ | ΒΑΣΩ ΠΑΠΑΔΗΜΟ| ΑΝΕΣ(Τ)ΩΡΗΘΗ Η ΑΓΗΑ ΗΚΩΝΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΗΑΣ ΔΕΣΠΗΝΗΣ ΗΜΟΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΕ ΑΗΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΗΑΣ ΕΠΗ ΤΩΝ ΗΜΕΡΟΝ ΗΚΟΝΟΜΟΥ ΛΕΓΟΜΕΝΟΣ ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΗ ΠΑΠΑ ΗΟΑΝΗΣ Ο | ΠΡΩΗΣΤΟΣ ΒΗΛΑΕΤΗΟΥ ΚΕ ΕΠΙΛΗΠΗ ΠΡΟΕΣΤΗ ΤΗΣ ΧΟΡΑΣ ΓΗΟΡΓΗΣ ΗΚΟΝΟΜΟΥ ΚΕ ΑΝΑΓΝΟΣ(Τ)ΗΣ ΗΚΩΝΩΜΟΥ ΚΑΛΗΝΗΚΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΕΠΗΤΡΩΠΟΥ ΕΚΛΗΣΗΑΣ ΠΑΠΑ ΧΡΗΣ(Τ)ΩΣ ΗΚΟΝ|ΟΜΟΣ ΠΑΠΑ ΧΡΗΣ(Τ)ΟΣ ΓΓΗΝΟ ΠΑΠΑ ΓΙΟΡΓΙ ΘΗΜΗΟ ΕΞΑΡΧΟΣ ΗΟΣ ΠΑΠΑ ΚΟΣ(Τ)Α ΧΡΗΣ(Ι)ΚΗ ΤΖΑΡΑΠΛΑΝΗΤΕΣ ΒΑΣΗΛΗΣ ΚΕ ΧΡΗΣ(Τ)ΟΣ Η ΔΗΟ ΑΔΕΛΦΗ ΕΤΗ 1808 ΠΑΠΑ ΠΑΝΟΣ ΚΕ ΠΝΕ(Υ)ΜΑΤΗΚΟΣ | ΧΡΗΣΑΝΘΗ ΜΟΝΑΧΗ. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Σωπικής Πωγωνίου Αργυροκάστρου, επένδυση εικόνας)

22) ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΕΒΑΓΚΕΛΙΟΝ ΥΠΑΡΧΙ ΤΟΥ ΜΑΝΑΣΤΙΡΙΟΥ | ΤΑΞΙΑΡΧΟΝ ΝΕΒΑΝΙ ΥΓΟΥ | ΜΕΝΕΒΟΝ ΣΕΡΑΦΙΜ ΥΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ 1812 ΚΥΡ ΔΙΜΙΤΡΙΟΥ ΚΕ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ | ΑΔΕΛΦΟΥ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ. (Μονή Ταξιαρχών Νίβανης Ζαγοριές Αργυροκάστρου, λειψανοθήκη)

23) ΑΥΤΗ Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΕΚ ΚΟΜΗΣ ΔΡΟΠΟΛΙ ΠΕΠΕΛΙ ΓΕΓΟΝΕΝ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡ ΚΥΡΙΤΖΙ ΔΙΑΜΑΝΤΙ ΑΡΓΥΡΟ | ΚΑΣΤΡΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΔΙΑ ΧΗΡΟΣ ΔΕ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΟΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΙΟΥ ΑΥΤΟΥ ΚΟΝΣΤΑΝΤΗ ΤΟΥ Ε(Κ) ΚΑΛΑΡΥΤΩΝ 1815 ΜΑΡΤΙΟΥ. (Μονή Αγ. Τριάδος Πέπελης Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου, επένδυση εικόνος)

24) ΚΤΗΜΑ ΤΙΣ ΙΕΡΑΣ ΕΚΛΗΣΙΑΣ ΕΠ ΟΝΟΜΑΤΙ | ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΙΝΙΣ ΙΜΟΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ | ΕΚ ΧΩΡΙΟΥ ΖΕΡΒΑΤΕΣ ΔΑΠΑΝΗ ΤΙΣ ΑΥΤΙΣ | ΕΚΛΙΣΙΑΣ. ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΠΕΤΡΟΥ ΒΑΓΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΝ | ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ ΚΕ ΣΤΑΒΡΟ Ε(Κ) ΚΩΜΗ(Σ) ΖΕΡΒΑΤΕΣ | 1815 ΙΟΥΝΙΟΥ 10 ΧΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΡΑΜΟΥ | Ε(Κ) ΚΟΜΙΣ ΚΑΛ(ΑΡ)ΙΤΕΣ. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Ζερβατών Άνω Δερόπολης Αργυροκάστρου, επένδυση εικόνας)

25) ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΝ ΠΕΛΕΙ ΤΗΣ | ΑΡΔΕΒΟΥΣΚΗ ΚΑΙ ΕΠΟΙΗΘΗ ΔΙ ΕΞΩ | ΔωΝ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ(Ι)ΟΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ | ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΑΤΖΗ ΠΑΠΑ | ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΔΕ ΤΟΥ ΚΥΡ Α | ΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΥ ΙΑΚΟΒΟΥ ΜΙΚΡΟΥ | ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΤΟΥΣ 1818 ΙΟΥΝΙΟΥ ΙΣΤ. (Μονή Αρδευούσης ή Αρδενίτσας Φίερι, αρτοφόριο)

26) + 1818 ΔΙΚΕΜΒΡΙΟΣ 10 ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΑΠΟ ΑΓΙΑ ΛΙΨΑΝΑ ΑΠΟ | ΜΑΝΑΣΤΗΡΙ ΣΖΑΣΖΗΣΤΑ [Τσιάτιστα] ΑΠΟ ΒΙΛΑΕΤΙ ΠΑΛΙΟΠΟΓΙΑΝΙ ΓΟΥΜΕΝΟΣ | ΓΛΙΓΟΡΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΑΝΧΟΥ + ΧΤΙΤΟΡΙ ΔΕΙΣΙΣ ΓΕΟΡΓΙΟΥ ΑΝΑΓΝΟΣΤΙΣ | ΠΑΠΑΓΙΑΝΙ ΚΟΝΟΜΟΥ ΑΠΟ ΣΟΠΙΚΙ ΚΙΡΚΟ ΖΙΣΟΣ + ΓΙΟΡΓΙΣ | ΛΑΛΑΣ + ΧΡΙΣΙΚΙ ΓΙΟΓΙΟΥ ΙΟΑΝΟΥ ΑΛΕΞΙΟΥ + (Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Τσιάτιστας Πωγωνίου Αργυροκάστρου)

27) Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΗΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΟΡΓΙΟΥ | ΑΠ(Ο) ΧΩΡΙΩΝ ΝΟΚΩΒΟ ΙΠ(Α)ΡΧΙΑ ΔΡ(Υ)Ι(Ν)ΟΥΠΟΛΕΟΣ ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΝ ΤΙΣ ΤΙΜΙΑΣ ΖΑΧΑΡΟΣ | ΚΕ ΙΗ ΤΙΣ ΑΥΤΙΣ ΓΓΙΚΑ ΣΠΙΡΟ ΘΑΝΑΣΗ ΘΗ|ΓΑΤΕΡ ΠΑΠΑ ΣΙΝΟΝ ΔΟΚΙΝΑ ΗΣ ΜΝΗΜΟΣΗΝΟΝ ΑΥΤΩΝ ΣΗΝ ΓΙΝΕΞΗ ΚΕ ΤΕΚΝΗΣ: 1819 – 20 ΦΛΕ | ΒΑΡΗΟΥ. ΔΙΑ ΧΙΡΟΣ ΕΜΟΥ ΔΜ.ΡΜ. (Ναός Αγίου Γεωργίου Νοκόβου Λιούντζης Αργυροκάστρου, επένδυση εικόνας)

28) ΕΤΟΥ(ΤΟ) (ΤΟ) ΠΩΤΗΡΗΟΝ ΕΦΗΑΣΘΗ ΗΣ ΤΩΝ ΓΙΕΡΩΝ ΤΟΥΤΟΥ ΠΑΠΑ ΖΑΧΟΥ | ΧΩΡΗΟΝ ΚΟΥΔΗΣΗ ΔΕΣΠΟΤΕ ΒΟΝΓΑΣ ΠΑΝΗ(Ε)ΡΟΤΑΤΟΥ – 1826 – ΕΚ ΧΗΡΟΣ ΕΜΟΥ | ΤΟΥ ΤΑΠΗΝΟΥ ΜΑΣΤΟΡΟ ΓΓΗΟΚΑ. (Ναός Αγίου Δημητρίου Βερατίου, δισκοπότηρο)

29) 1827 ΜΑΣΤΟΡΑΣ ΚΟΣΤΑ ΚΑΛΑΡΙΤ(ΙΩΤΗΣ). (Ναός Αγίου Δημητρίου Βερατίου, λειψανοθήκ)

30) Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΓΗΟΥ ΚΕ ΠΑΝΕΣΕΒΑΖΜΗΟΥ ΜΑΝΑΣΤΗΡΗΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ | ΗΠΑΡΧΙΑ(Σ) ΔΕΛΒΙ(Ν)ΟΥ Δ(Ι)Α ΧΙΡΟΣ ΚΑΘΙΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡ ΚΑΛΗ(ΝΙ)ΚΟΥ, ΚΙΡ | ΕΥΓΕΝ(Ι)ΟΥ ΗΕΡΟΜΟΝΑΧΗ 1832. (Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Τσερκόβας Αγίων Σαράντα, λειψανοθήκη)

31) Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΗΚΗ ΙΠΑΡΧΙ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΙΠΑΝΣΕΠΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΗΟΥ | ΗΟΑΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ Η ΤΙΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΔΑΙΛΒΗ(Ν)ΟΥ ΗΤΙΣ ΕΚΑΤΑΣΚΕΒΑΣΤΗ | ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΚΙΡ ΚΑΛΗΝ(Ι)ΚΟΥ ΗΕΡΟΜΟΝ(Α)ΧΟΥ ΕΝ ΕΤΗ 1837: 10 ΑΠΡΙΛΗΟΥ. (Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου Τσερκόβας Αγίων Σαράντα, λειψανοθήκη)

32) ΟΥΤΟΣ Ο ΠΑΝΣΕΒΑΣΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΗΣ | ΕΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΤΙΣ ΤΙΡΑΝΑΣ | 1843 ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΤΑΠΙΝΟΥ ΓΙΟΥ ΙΩ(ΑΝΝΟΥ) ΚΑΛΛ(Α) | ΡΙΤΙΩΤΟΥ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΔΙΜΙΤΡΙ ΠΑΠΑ. (Ναός Αγίου Προκοπίου Τιράνων)

33) ΦΙΛΟΤΙΜΩ, ΔΑΠΑΝΗ, ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ | ΚΟΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΖΑΠΠΑ. Διά χειρός Δ. Πονδίκη 1870 (Οκτ)οβρίου 8 Ιωάννηνα (Ναός Υπαπαντής Λαμπόβου Ρίζας Τεπελενίου, επένδυση εικόνας)

34) ΕΠΙΤΡΟΠΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ Κ. ΒΕΒΕΤΖΚΑ | ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΝΑΟΥΝ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΑΚΡΟΠΟΛΕΟ(Σ) | ΒΕΡΑΤΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΛΕΓΡΑΔΩΝ ΚΥΡΙΟΥ | ΑΝΘΙΜΟΣ. ΕΤΟΣ 1885 Ν(Ο)Ε(Μ)Β(ΡΙΟΥ) 11 | ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Δ. ΤΙΡΑΝΑΛΗ | 1885 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 11. (Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κάστρου Βερατίου, λειψανοθήκη)

35) ΑΥΤΗ ΟΙΚΩΝ ΕΓΙΝΕ | ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟ | ΑΣΙΜ(Ι) ΤΑ ΔΟΥΛΕΥ|ΤΙΚΑ ΓΡ(ΟΣΙΑ) 300 ΑΦΙΕΡΟ | (ΣΕΝ) Η ΚΥΡΙΑ ΑΓΝΗ Η ΣΥΖΗ|ΓΟΣ ΚΥΡ ΦΙΛΙΠΟΥ ΕΚ | ΣΥΝΙΚΙΑ ΓΓΟΡΙΤΣΑ | ΕΚ ΠΟΛΕΟΣ ΒΕΡΑΤΙΟΥ | ΗΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕ(Ι)ΑΣ | ΚΥΡΙΟΥ ΑΝΘΙΜΟΣ ΑΛΕ|ΞΟΥΔΗ(Σ) ΕΚ ΜΑΔΙΤΩΝ | ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡ ΝΑΟΥΜ Α. ΑΤΖΟ. ΕΚ ΧΕΙΡΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ Δ. ΜΠΟΥΤΑ, ΕΤΟΣ 1887 ΙΟΥΝΙΟΥ 28 | + ΙΠΟΚΙΝΙΣΙ ΠΑΠ(Α) ΓΙΟΡΓΙ | ΒΑΡΕΛΙ ΧΟΡΙΟ ΚΩΜΠΟΤ(Ι) | ΕΝΤΑΥΘΑ ΙΕΡ(ΕΑΣ) ΑΡΤΗΣ. (Ναός Αγ. Σπυρίδωνος Γορίτσας Βερατίου, επένδυση εικόνας)

36) ΤΟΥΤΟ ΤΟ ΚΙΒΩΤΗΟΝ ΕΙΝΕ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ | + ΕΚΛΗΣΙΑ(Σ) ΠΑΝΑΓΙΑ(Σ) ΒΩΤΙΤΣΑ. ΤΟ ΑΣΙΜΙ | + ΕΙΝΕ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΤΖΙ ΝΑ | ΟΥΜ ΚΑΙ Η ΓΙΝΙ ΤΟΥ. ΑΝΤΙΠΡΟΣΟΠΟΝ ΚΟΣΤΑ | ΝΤΙΝΟΥ ΟΣΜΑΝΑΗ. ΜΑ(ΣΤΟΡΑΣ) ΓΑΒΡΙΗΛ Δ.Κ. 1896 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 30. (Ναός Αγίου Δημητρίου Vakef Βερατίου, λειψανοθήκη)

37) + ΤΗΜΗΩΣ ΚΕ ΖΟΩΠΙΩΣ ΣΤΑΒΡΟΣ ΥΠΑΡ | ΧΕΙ ΕΝ ΤΕΙ ΜΟΝΗ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΝ ΣΩΤΗΡΟΣ ΥΜΟΝ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΠΛΗΣΗ | ΟΝ ΣΑΤΗΣΘΑ [Τσιάτιστα] ΔΙΑ ΣΗΝΔΡΟΜΗΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΤΑΤΟΥ ΣΥΜΕΟΝ ΙΕΡΩΜΟΝΑΧΟΥ. + ΕΓΗΝΗ ΔΕΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΕΜΟΥ ΣΤΑΒΡΟ ΜΕΛΛΑΝΟΥ ΕΙΣ ΔΕΛΒΗΝΟΝ. (Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Τσιάτιστας Πωγωνίου Αργυροκάστρου)

38) ΚΑΤΕΣΚΕΥΑΣΘΗ ΔΗ ΕΞΟΔΟΝ ΤΟΥΤΙΣ ΗΚΟΝΟΣ ΤΗΣ Υ(ΠΕΡΑΓΙΑΣ) ΘΕΟΤΟΚ(ΟΥ) ΧΛΟΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΧΑΤΖΗ ΔΗΑ ΧΗΡΟΣ ΓΕΟΡΓΙΟΥ ΙΩΑΝΟΥ ΜΕΤΖΟΒΙΤΙΣ. (Ναός Αγίας Παρασκευής Πρεμετής, δισκοπότηρο)

http://www.proinoslogos.gr/