Μπορεί ο Ερντογάν να κουνήσει το δάχτυλο σε Μέρκελ και Ευρώπη;

Σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις του Βερολίνου με την Άγκυρα χαρακτηρίζουν στην Τουρκία τη σημερινή απόφαση της γερμανικής Βουλής να εγκρίνει ψήφισμα που αναγνωρίζει την αρμενική γενοκτονία κατά το τέλος της Οθωμανικής Γενοκτονίας. Ακόμη και ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν απείλησε πως η απόφαση της Bundestag θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών. Ξεκαθάρισε, μάλιστα, πως μετά την ανάκληση του τούρκου πρεσβευτή στη Γερμανία, η κυβέρνηση θα συζητήσει τα βήματα που θα κάνει η Άγκυρα ως απάντηση.

Το ψήφισμα εγκρίθηκε σχεδόν ομόφωνα -με μία ψήφο κατά και μία αποχή- από τους γερμανούς βουλευτές, με εισηγητές τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού (CDU/CSU/SPD). Η σημερινή συνεδρίαση, ωστόσο, πραγματοποιήθηκε χωρίς την παρουσία της καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ, η οποία επικαλέστηκε συμμετοχή της σε συνέδριο για την Ψηφιακή Οικονομία, του αντικαγκελάριου Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος μιλάει σε συνέδριο του κλάδου των κατασκευών, και του υπουργού Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στη Λατινική Αμερική.

Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε σε μάλλον δύσκολη συγκυρία, με την Τουρκία να αξιοποιεί τον κομβικό της ρόλο στην προσφυγική κρίση, απειλώντας ακόμη και να «παγώσει» την συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εάν δεν ικανοποιηθεί το αίτημά της για απελευθέρωση του καθεστώτος της βίας για τη ζώνη Σένγκεν.

Οργή στην Τουρκία

Απαντώντας άμεσα στην απόφαση της Γερμανίας, η Άγκυρα ανακάλεσε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή της στη Γερμανία, ενώ ο τούρκος πρωθυπουργός Γιλντιρίμ δήλωσε πως ένα «ρατσιστικό αρμενικό λόμπι» ευθύνεται για την απόφαση της γερμανικής Βουλής, για την οποία υποστήριξε πως ήταν εσφαλμένη.

Παράλληλα, η Τουρκία κάλεσε τον επιτετραμμένο της Γερμανίας στο υπουργείο Εξωτερικών στην Άγκυρα, όπως δήλωσε σήμερα αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών.

Από το Ναϊρόμπι, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προειδοποίησε σήμερα πως το ψήφισμα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών. Στη διάκρεια συνέντευξης Τύπου, που μεταδόθηκε απευθείας από την τουρκική τηλεόραση, ο Ερντογάν είπε πως μετά την ανάκληση του τούρκου πρεσβευτή στη Γερμανία, η κυβέρνηση θα συζητήσει τα βήματα που θα κάνει η Άγκυρα ως απάντηση.

Και ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε σήμερα ότι οι «ανεύθυνες και αβάσιμες» αποφάσεις δεν αποτελούν τρόπο για να καλυφθεί η δική σου σκοτεινή ιστορία, αφού οι γερμανοί βουλευτές χαρακτήρισαν «γενοκτονία» τη σφαγή των Αρμενίων από τις οθωμανικές δυνάμεις το 1915.

«Ο τρόπος για να κλείσεις τις σκοτεινές σελίδες της δικής σου ιστορίας δεν είναι να αμαυρώνεις την ιστορία άλλων χωρών με ανεύθυνες και αβάσιμες κοινοβουλευτικές αποφάσεις», έγραψε στο Twitter.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και κυβερνητικός εκπρόσωπος Νουμάν Κουρτουλμούς, στον λογαριασμό του στο Twitter, επέκρινε την έγκριση του ψηφίσματος, εκτιμώντας πως αποτελεί «ιστορικό λάθος» και είναι «άκυρο και κενό περιεχομένου».

«Η αναγνώριση από τη Γερμανία ορισμένων αστήρικτων και διαστρεβλωμένων ισχυρισμών αποτελεί ιστορικό λάθος», ανέφερε ο, προσθέτοντας πως «για την Τουρκία, το ψήφισμα αυτό είναι άκυρο και κενό περιεχομένου».

Ο Κουρτουλμούς εκτίμησε, εξάλλου, πως η έγκριση του κειμένου «δεν είναι αντάξια των φιλικών σχέσεων» που έχουν εγκαθιδρυθεί μεταξύ των δύο χωρών, διαβεβαιώνοντας πως η Τουρκία θα απαντήσει με κατάλληλο τρόπο, χωρίς να δώσει άλλες διευκρινίσεις.

Το ψήφισμα που ενέκριναν οι γερμανοί βουλευτές, με το οποίο οι σφαγές Αρμενίων από τις Οθωμανικές δυνάμεις το 1915 χαρακτηρίζονται «γενοκτονία», έπληξε σοβαρά τις σχέσεις του Βερολίνου με την Άγκυρα, δήλωσε σήμερα και ο εκπρόσωπος του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος, Γιασίν Ακτάι, ο οποίος έκανε το σχόλιο αυτό απευθείας στην τηλεόραση μετά την έγκριση του ψηφίσματος. Το κυβερνών στην Τουρκία Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) σχεδιάζει να υποβάλει για ψήφιση στο τουρκικό Κοινοβούλιο μια δήλωση κατά του ψηφίσματος, δήλωσε κομματική πηγή.

Ικανοποίηση στην Αρμενία

Από την πλευρά της, η Αρμενία χαιρέτισε την έγκριση του ψηφίσματος που αμφισβήτησε με δριμύτητα η Τουρκία.

«Η Αρμενία χαιρετίζει την έγκριση του ψηφίσματος της Μπούντεσταγκ για την αναγνώριση της γενοκτονίας που διαπράχθηκε σε βάρος των Αρμενίων και άλλων χριστιανικών λαών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το αρμενικό υπουργείο Εξωτερικών. «Είναι μια εκτιμητέα συμβολή της Γερμανίας στην αναγνώριση και στη διεθνή καταδίκη της αρμενικής γενοκτονίας, αλλά και στην παγκόσμια μάχη για την αποτροπή γενοκτονιών και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας», εκτίμησε.

Το υπουργείο εκφράζει λύπη γιατί «οι τουρκικές αρχές εξακολουθούν να απορρίπτουν επίμονα το αναμφισβήτητο γεγονός της γενοκτονίας που διέπραξε η Οθωμανική Αυτοκρατορία», υπογραμμίζοντας πως οι πρώην σύμμαχοί της, «η Γερμανία και η Αυστρία, παραδέχονται σήμερα το δικό τους μέρος της ευθύνης» στη γενοκτονία.

Οι Αρμένιοι εκτιμούν πως 1,5 εκατομμύρια ομοεθνείς τους σκοτώθηκαν με συστηματικό τρόπο κατά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας διαρκούντος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί ιστορικοί και περισσότερες από είκοσι χώρες, ανάμεσά τους η Γαλλία, η Ιταλία και η Ρωσία, αναγνώρισαν τις σφαγές αυτές ως γενοκτονία. Η Τουρκία δηλώνει, από την πλευρά της, πως επρόκειτο για εμφύλιο πόλεμο, στον οποίο προστίθετο και η πείνα, στη διάρκεια του οποίου 300.000 έως 500.000 Αρμένιοι και άλλοι τόσοι Τούρκοι σκοτώθηκαν.

Πώς επηρεάζει την Ευρώπη και την Ελλάδα η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων

Την απόφαση της Μπούντεσταγκ, η οποία χαρακτηρίζει «γενοκτονία» τις σφαγές των Αρμενίων από τους Οθωμανούς κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου, σχολιάζει μιλώντας στο newsbeast.gr, ο καθηγητής διεθνούς πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης.

Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπίρης

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καθηγητής, η συγκεκριμένη απόφαση είναι στρατηγικής σημασίας για το μέλλον των σχέσεων Γερμανίας-Τουρκίας και Τουρκίας-Ευρώπης.

Τη χαρακτηρίζει ως μη αναμενόμενη, καθότι όπως λέει «οι τελευταίοι που περιμέναμε να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία των Αρμενίων ήταν οι Γερμανοί. Ωστόσο το έκαναν παρά το γεγονός ότι είχαν συνευθύνη στη γενοκτονία. Σας θυμίζω ότι η ηγεσία της Γερμανίας κατά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο ήταν σύμμαχος της Τουρκίας και είχε και εκείνη ευθύνη στη γενοκτονία έστω και ανεπισήμως».

Σχολιάζοντας τη σημασία της κίνησης της γερμανικής Βουλής, τονίζει ότι πρόκειται για μία γεγονός με βαρύνουσα σημασία καθότι αποκαλύπτει τη Γερμανία και την Ευρώπη ως προστάτιδες και υπερασπιστές του πολιτισμού. «Και οι δύο πήραν το θάρρος να συγκρουστούν με μία δύναμη η οποία απειλεί θεούς και δαίμονες με κάθε τρόπο».

- Πώς αναμένεται να αντιδράσει η Τουρκία

«Εκτιμώ ότι θα υπάρξουν πολύ σοβαρές και έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της Τουρκίας του Ερντογάν. Ταυτόχρονα όμως θα ενισχυθούν οι φωνές που τάσσονται κατά της Τουρκίας και της ζητούν να αναγνωρίσει τη γενοκτονία που αντιμετώπισαν οι πρόγονοί της. Είναι δεδομένο ότι θα υποστεί σημαντική πίεση στο εσωτερικό της. Ωστόσο δεν αναγνωρίσει τώρα την ευθύνη της. Ο Ερντογάν αποκλείεται να αποδεχτεί κάτι τέτοιο καθότι πρόκειται για ηγεσία, η οποία φέρει έναν μεγαλοϊδεατικό σουλτανικό εθνικισμό. Αυτός ο εθνικισμός δεν πρόκειται να αποδεχτεί την ιστορική ενοχή των Νεότουρκων, οι οποίοι διέπραξαν τη γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων και εναντίον των Ελλήνων του Πόντου», εξηγεί ο Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης.

Εκτιμά ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας φέρνει την Τουρκία αντιμέτωπη με την ιστορία της, καθώς και με το σύνολο της Ευρώπης. «Γερμανία και Γαλλία - η οποία επίσης αναγνώρισε τη γενοκτονία-αποτελούν τους πυλώνες της Ευρώπης», συμπληρώνει.

«Η Ελλάδα έχει υποστεί τα πλήγματα των Νεότουρκων»

«Από την πλευρά της η Ελλάδα έχει υποστεί τα πλήγματα των Νεότουρκων και του τουρκικού εθνικισμού. Ο Ερντογάν από την πλευρά του αναμένεται να σκληρύνει τη στάση του απέναντι σε όλους. Ωστόσο η συγκεκριμένη επιθετική πολιτική, η οποία εφαρμόζει αυτοκρατορικές μεθόδους, οδηγεί σε λάθη και είναι δεδομένο ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν μπορεί να τα βάλει με ολόκληρο τον πλανήτη. Ας μην ξεχνάμε ότι ο μοναδικός σύμμαχος της Τουρκίας αυτή τη στιγμή είναι η Σαουδική Αραβία. Έχει πρόβλημα με το Ιράν, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Αρμενία, τη Ρωσία αλλά και εκκολαπτόμενο πρόβλημα με τις ΗΠΑ»

«Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι για παν ενδεχόμενο και να τηρήσουμε αποτρεπτική πολιτική, μεγιστοποιώντας τη δυναμική μας προς κάθε χώρα, η οποία έχει στόχο να επιβουλευθεί την κυριαρχία και την εδαφική μας ακεραιότητα», καταλήγει ο καθηγητής.

Πηγή