Μιχάλης Μαγειρίας: Τα Βλάχικα, είναι αποκλειστικά και μόνον προφορική γλώσσα!.- Mihali Mageiria: Gjuha Vllahe është vetëm gjuhë e folur!.

Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βλάχων Μιχάλης Μαγειρίας μιλάει στον «Πρωϊνό Λόγο». Δήλωση – «καταπέλτης», με αφορμή την προσπάθεια των Μακεδοναρμάνων να κατασκευάσουν μια «εθνική» διάλεκτο… Συνέντευξη στον Κώστα Αγορη • «Τα βλάχικα που ομιλούνται από Έλληνες, δεν είναι ούτε ξένη ούτε μειονοτική γλώσσα. Είναι μια άλλη, προφορική ασφαλώς γλώσσα, και συνιστούν στοιχείο της υπερχιλιετούς προφορικής πολιτισμικής κληρονομιάς της ελληνικής πατρίδας μας». Αυτό υπογραμμίζει με ιδιαίτερη έμφαση σε συνέντευξή του στο «Π.Λ.» ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας κ. Μιχάλης Μαγειρίας, δίνοντας μ’ αυτό τον τρόπο μια ηχηρή και αποστομωτική απάντηση στην προσπάθεια τελευταία, των λεγόμενων Μακεδοναρμάνων, να κατασκευάσουν μια «εθνική» γλώσσα με βάση το βλάχικο ιδίωμα. Απόπειρα που εντάσσεται στα πλαίσια μιας ευρύτερης προπαγανδιστικής πολιτικής, η οποία στοχεύει στην ανάδειξη ξεχωριστής βλάχικης εθνότητας στην Βαλκανική και φυσικά στην ανακίνηση θέματος περί δήθεν βλάχικης μειονότητας και στην χώρα μας. «Δεν υπήρξε ποτέ ξεχωριστό βλάχικο πολιτικό κίνημα κι αντίστοιχο γλωσσικό πρόγραμμα ή αίτημα», ξεκαθαρίζει ο κ. Μαγειρίας, ενώ μιλώντας περί βλάχικης γλώσσας υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι οι Έλληνες Βλάχοι ανέκαθεν χρησιμοποιούν την ελληνική ως γραπτή γλώσσα για διοικητικές, εκκλησιαστικές, εκπαιδευτικές και κάθε είδους ανάγκες τους. Ταυτόχρονα τάσσεται υπέρ μιας τεκμηριωμένης επιστημονικής καταγραφής της προφορικής βλάχικης παράδοσης και κληρονομιάς, με μοναδικό στόχο να διασωθεί η συγκεκριμένη γλώσσα και στο μέλλον. Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΡ.: Κύριε πρόεδρε, με αφορμή δημοσιεύματα στον τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό, καθώς και αναρτήσεις σε ιστολόγια ή ψηφοφορίες στο facebook, σχετικά με τη βλάχικη γλώσσα ποιά είναι θέση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων; ΑΠ.: Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αυτό που ονομάζουμε βλάχικη γλώσσα είναι τα βλάχικα. Δηλαδή, το σύνολο των βλάχικων προφορικών διαλέκτων. Όταν μιλάμε για τη βλάχικη γλώσσα (νεολογισμοί: αρωμουνική, αρμάνικη) στο χώρο της Νοτίου Βαλκανικής εννοούμε τα βλάχικα, που είναι μόνο προφορική γλώσσα. ΕΡ.: Παρατηρώ ότι είστε ιδιαίτερα προσεκτικός στη διατύπωσή σας. Απ’ τη μια λέτε τα βλάχικα, ενώ από την άλλη κάνετε λόγο για προφορική γλώσσα… ΑΠ.: Τα βλάχικα, σύμφωνα και με τους ειδικούς γλωσσολόγους, είναι το σύνολο των διαλέκτων μίας μη ομογενοποιημένης και μη κωδικοποιημένης προφορικής γλώσσας. Η γλώσσα αυτή παραμένει μέχρι σήμερα προφορική. Δεν έχει αποκτήσει μία ενιαία μορφή, κοινά αποδεκτή, από όλες τις ομάδες των βλαχόφωνων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις γύρω Βαλκανικές Χώρες. Δεν τέθηκε ποτέ θέμα απ’τους Βλάχους των ελληνικών χωρών για εγγραμματισμό, πολύ δε περισσότερο για γραπτή χρήση των βλάχικων.  Ε.Ρ.: Ποιά είναι η σχέση των βλάχικων με άλλες νεολατινικές γλώσσες στα Βαλκάνια; AΠ.: Να σας πω προηγουμένως κάτι εμπειρικό. Για να καταλάβετε καλύτερα και όσα είπα πριν, αλλά και όσα θα πω στη συνέχεια. Εμείς στη Μηλιά, στο Μέτσοβο, μιλάμε μια παρόμοια βλάχικη διάλεκτο. Στα διπλανά μας χωριά, Γρεβενίτι, Περιβόλι, Αβδέλα, άλλη. Λίγο βορειότερα στην Αετομηλίτσα και τη Σαμαρίνα μιλούν διαφορετικά. Στο Κεφαλόβρυσο επίσης αρκετά διαφορετικά. Θέλω να πω ότι έχουμε διαφορετικές διαλεκτικές ομάδες εδώ στο χώρο το δικό μας, καταρχήν. Κι αυτές μας είναι σήμερα γνωστές από την επικοινωνία που έχουμε τις τελευταίες δεκαετίες. Οι διάλεκτοι της βλαχικής Διασποράς στις γειτονικές μας χώρες συγγενεύουν με τις προαναφερόμενες. ΕΡ.: Το καταλαβαίνω αυτό που λέτε, αλλά για να επανέλθω, ρωτώ ποια είναι η σχέση των βλάχικων με τη ρουμανική γλώσσα, για παράδειγμα.  ΑΠ.: Τα βλάχικα ΔΕΝ είναι διάλεκτος της ρουμανικής γλώσσας! Αυτό είναι σαφές. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι κι αυτή ως εθνική γλώσσα προέκυψε από παραδουνάβιες βλάχικες διαλέκτους μόλις τον 19ο αιώνα. Οι ειδικοί γλωσσολόγοι θεωρούν ότι τα βλάχικα είναι μία από τις τέσσερις ρομανικές, δηλαδή νεολατινικές, γλώσσες της Βαλκανικής λατινικής που μιλούνταν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι άλλες είναι η ιστρορομανική, η δακορομανική και η μογλενορομανική.  ΕΡ.: Αλήθεια, τα βλάχικα είναι μια γλώσσα που γράφεται τελικά ή όχι;  ΑΠ.: Για κάθε γλώσσα μπορεί να υπάρξει ένα τρόπος γραφής. Δεν κατέστη απαραίτητο σε μας για τα βλάχικα, διότι θα πρέπει να γνωρίζετε ότι ανεκάθεν χρησιμοποιούμε την ελληνική ως γλώσσα γραπτή και για τις ανάγκες μας εκπαιδευτικές, εκκλησιαστικές, διοικητικές ή άλλες εκφραστικές. Δε νοείται στο χώρο μας διαφορετικά! Δεν υπήρξε ποτέ ξεχωριστό βλαχικό πολιτικό κίνημα κι αντίστοιχο γλωσσικό πρόγραμμα ή αίτημα. Η θλιβερή παρένθεση της ρουμανικής προπαγάνδας ήταν κάτι τελείως διαφορετικό και δεν επιδέχεται εκ των υστέρων ψευδεπίγραφων ερμηνειών και χρήσεων. Τώρα, οι ειδικοί επιστήμονες ακολουθούν τους κανόνες της επιστήμης τους κι ο εγγραμματισμός των βλάχικων ως νεολατινικής γλώσσας από αυτούς γίνεται κυρίως με το λατινικό αλφάβητο και τη χρήση κάποιων ελληνικών στοιχείων. Δε βλέπω κάτι το μεμπτό. Κάθε άλλο. Πιστεύω ότι με περισσή σοβαρότητα εργάζονται για την καταγραφή και διάσωση της προφορικής βλάχικής μας κληρονομιάς χωρίς τυμπανοκρουσίες, σε καθαρά επιστημονικό κι ακαδημαϊκό πλαίσιο. Αυτό συνάδει και με την καταστατική αναφορά και δέσμευση της ΠΟΠΣΒ για τη διατήρηση της γλώσσας, όχι όμως για κατασκευή γλώσσας. Τους γνωρίζω και έχουν κληθεί κατ’ επανάληψη σε εκδηλώσεις της Ομοσπονδίας. Το σημειώνω διότι δεν μου αρέσει η ισοπεδωτική υπεραπλούστευση και γενίκευση που λειτουργεί αποπροσανατολιστικά. Θέλω να το καταστήσω για άλλη μια φορά ξεκάθαρο. Τα βλάχικα που ομιλούνται από Έλληνες, δεν είναι ούτε ξένη ούτε μειονοτική γλώσσα. Είναι μια άλλη, προφορική ασφαλώς γλώσσα, και συνιστούν στοιχείο της υπερχιλιετούς προφορικής πολιτισμικής κληρονομιάς της ελληνικής πατρίδας μας. Κι έτσι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Η επιστημονική καταγραφή, μελέτη και διάσωσή τους είναι η καλύτερη απάντηση τόσο στους αδαείς κινδυνολογούντες φοβικούς, όσο και στους λογής – λογής επαγγελματίες ακτιβιστές, ιδεοληπτικούς αυτόκλητους προστάτες, κι αυτούς ακόμη τους κατασκευαστές σήμερα μιας «εθνικής» «αρμάνικης γλώσσας». ΕΡ: Γνωρίζετε όμως ότι γίνεται μια τέτοια προσπάθεια από το Συμβούλιο των Αρμάνων ή Μακεδοναρμάνων και από άλλες ΜΚΟ… ΑΠ.: Ακούστε. Καταρχήν για να είμαι δίκαιος. Η θέση μας σ’αυτό το ζήτημα ήταν, είναι και παραμένει ξεκάθαρη κι έχει εκφρασθεί με τον ποιό επίσημο τρόπο. Πρώτον: Το «Συμβούλιο των Αρμάνων» ή «Μακεδοναρμάνων», όπως αυτοαποκαλείται, είναι όργανο ΞΕΝΟ προς τους Έλληνες Βλάχους εντός κι εκτός Ελλάδος. Δεν έχει καμιά ηθική ούτε και πολιτική ή άλλη νομιμοποίηση από μας. Δεύτερον: Η γλώσσα που προωθεί ως εθνικά «αρμάνικη», γνωρίζω ότι είναι μία από τις διαλέκτους των έξω. Όσων Βλάχων, δηλαδή θυμάτων της ρουμανικής προπαγάνδας, μετεγκαταστάθηκαν οικειοθελώς και αυτοβούλως στη Δοβρουτσά της Ρουμανίας τη δεκαετία του 1920 ως Ρουμάνοι άποικοι, απ’ τη Μακεδονία μας. Πρόκειται για μια γλώσσα, αν θέλετε υπό κατασκευή, στα πλαίσια του καινοφανούς εθνικού ιδεολογήματος των αυτοαποκαλούμενων «Αρμάνων» ή «Μακεδοναρμάνων» ως ξεχωριστού διαβαλκανικού έθνους. Όσο για τις γνωστές ΜΚΟ, που θίξατε, και την δήθεν «επιστημονική» θέση τους. Αυτή έχει τόση αξία όση κι η εργολαβική δραστηριότητά τους στην υπηρεσία της εθνικής αποδόμησης και του εθνομηδενισμού. πηγή: Εδώ και Εδώ

Kryetari i Amfiktionisë Botërore Vllahe dhe i  Federatës Panhellenike të Vëllehëve Mihail Mageirias foli për gazetën “Proino Logo”. Deklaratë – “bombë” pas përpjekjes së maqedonoarmanëve që të ndrëtojnë një dialekt “kombëtar”... Intervistë e Kosta Agorit. -         “Gjuha  vllahe e  cila flitet nga grekët, nuk është gjuhë e huaj por as gjuhë e një minoriteti. Është një gjuhë tjetër, një gjuhë e folur sigurisht, që përbën element të trashëgimisë gojore kulturore të më tepër së njëmijëvjet, të atdheut tonë helen”. Këtë thekson me forcë në intervistën e tij në (P.L) kryetari i Amfiktionisë Botërore Vllahe, z Mihali Mageiria, duke dhënë me këtë mënyrë një përgjigje të fortë dhe gojëmbyllëse, ndaj përpjekjeve të Maqdonoarmanëve, që të ndërtojnë një gjuhë “kombëtare” me bazë dialektin vllah. Kjo përpjekje është pjesë e një politike më të gjërë propagandistike, e cila ka si qëllim të nxjerrë në dritë një komb të veçantë vllah në Ballkan dhe natyrisht ritrazimin e çështjes mbi gjoja minoritetit vllah në vendin tonë. “Nuk ekzistonte kurrë një lëvizje e veçantë vllahe dhe një program gjuhor respektiv ose kërkesë”, sqaron z Mageiria, ndërsa duke folur mbi gjuhën vllahe, nënvizon, ndër të tjera, se vllehët Grekë gjithmonë përdornin si gjuhë të shkruar për të gjitha nevojat e tyre, administrative, kishtare dhe arsimore  e jo vetëm, gjuhën greke. Në të njejtën kohë ai është dakort për një rregjistrim shkencor të bazuar në fakte, në lidhje me traditën gojore vllahe, me qëllim bazë që të shpëtonte kjo gjuhë e caktuar dhe në të ardhmen. Intervista: PY- Zoti kryetar, duke marrë shkasë nga publikimet në shtypin e shkruar dhe elektronik, si dhe disa artikuj në faqe elektronike apo votimet në facebook, në lidhje me gjuhën vllahe, cili është mendimi i Federatës Panhelenike të Shoqatave Kulturore? -         Përgj: Si fillim të sqarojmë diçka. Ajo që quajmë gjuhë vllahe është vllaçja. Dmth, tërërsia e dialekteve gojore vllahe. Kur flasim për gjuhën vllahe (neologjizma: aromune, armëne) në zonën e Ballkanit  Jugor nënkuptojmë vllaçen, që është vetëm një gjuhë gojore. -         PY: Vërej se jeni shumë i kujdesshëm në formulimin tuaj. Nga njëra anë flisni për gjuhë vllahe dhe nga ana tjetër  flisni për gjuhë të folur.... -         Përgj. Gjuha vllahe, sipas specialistëve glosologë është një grupim i dialekteve të një gjuhe të folur të homogjenizuar dhe të koduar. Kjo gjuhë mbetet deri më sot e folur. Nuk ka marrë një formë të unifikuar, të pranueshme gjërësisht, nga të gjitha grupimet e vllahofolësve, sa në Greqi aq dhe në vendet Ballkanike përreth. Nuk është ngritur kurrë çështje nga Vllehët e tokave helene për gërmëzimin, gramtizimin, dhe jo më të flitej dhe për përdorim të shkruar të gjuhës vllahe. -         PY: Cila është marrdhënia e gjuhës vllahe me të tjera gjuhë neolatinike të Ballkanit? -         Përgj: T’ iu them në fillim diçka eksperienciale. Që të kuptoni më mirë ato sa thashë më parë, por dhe ato sa do të them në vazhdim. Ne në Milia, në Metsovo, flasim një dialekt vllah të ngjashëm. Në fshatrat fqinje, Greveniti , Perivoli, Avdhela, tjetër (dialekt). Pak më në veri në Aetomilitsa dhe në Samarinë flasin ndryshe. Në Kefalovriso gjithashtu mjaft ndryshe. Dua të them, fillimisht,  se kemi disa grupe dialektike të ndryshme këtu në ambjentin përreth nesh. Këto sot na janë të njohura nga komunikimi që kemi në dhjetëvjeçarët e fundit. Dialektet e Diasporës vllahe në vendet tona fqinje janë të pëarfërta me ato sa thamë më lart. -         PY: E kuptoj këtë që thoni, por po e ripërmend, pyes se cila është marrdhënia e gjuhës vllahe me rumanishten, për shembull. -         Përgj: Gjuha Vllahe NUK është dialekt i gjuhës rumune! Kjo është e qartë. Mos harroni se dhe ajo si gjuhë kombëtare rrjedhoi nga dialketet vllahe pranë Danubit vetëm gjatë shekullit të 19-të. Gjuhëtarët specialistë e konsiderojnë gjuhën vllahe si një prej katër romaniket, dmth gjuhët Ballanike neolatine që fliteshin në Perandorinë Romake Lindore. Të tjerat janë histromanishtia, dakoromanishtia dhe moglenoromanishtia. PY: Me të vërtetë, gjuha vllahe, si përfundim,   është një gjuhë që shkruhet  apo jo? -         Përgj: Për çdo gjuhë mund ekzistojë një  mënyrë që të shkruhet. Nuk u bë e nevojshme tek ne për gjuhën vllahe, sepse duhet që të dini se gjithmonë përdorim greqishten si një gjuhë të shkruar për nevojat arsimore, kishtare, administrative ose shprehore. Nuk imagjinohet në ambientin tonë ndryshe! Nuk ekzistonte asnjëherë një lëvizje e shkëputur vllahe ose ndonjë program respektiv apo kërkesë.  Kjo kllapë e shëmtuar e propagandës rumune ishte diçka plotësisht e ndryshme dhe nuk pranon interpretime apo pëdorime, të mëvonëshme të falsifikuara. Tani shkencëtarët specialistë ndjekin rregullat e shkencës së tyre dhe gramatizimi i gjuhës vllahe si një gjuhë neolatine nga ata, bëhet kryesisht me alfabetin latin dhe përdorimin e disa elementëve grekë. Nuk shikoj diçka të keqe. Në të kundërt. Besoj që me seriozitet të theksuar po punojnë për rregjistrimin dhe shpëtimin e traditën sonë gojore vllahe pa shumë zhurmë dhe brenda një konteksti të pastër shkencor dhe akademik.  Kjo lidhet dhe me premtimin e POPSV për ruajtjen e guhës, por jo ndërtimin e një gjuhe. I njoh dhe kanë qënë shpesh prezentë në eventet e Federatës.  Po e theksoj se nuk më pëlqen thjeshtëzimi sheshues dhe një përgjithësim i cili funksionon në mënyrë çorientuese.  Dua që të bëj të qartë edhe një herë. Gjuha Vllahe që flitet nga Helenët, nuk është një gjuhë e huaj as gjuhë minoritare. Është sigurisht,  një gjuhë tjetër, gojore. Dhe përbën element të trashëgimisë kulturore gojore të më shumë se njëmijë vitesh të atdheut tonë helen. Kështu duhet dhe të përballohet. Rregjistrimi shkencor, studimi dhe ruajtja e e tyre është përgjigjia më e mirë tek ata frrikacakë të pacipë të cilët iu përmendin rreziqet,  si dhe ndaj të gjithë porfesionistëve aktivistët të fiksuar, të lloj-llojit që janë vetëshpallur shpëtimtarë,  por dhe ndaj atyre ndërtuesve të sotëm të një “gjuhe armane” “kombëtare”. -         PY: Është në dijeninë tuaj që sot bëhet një përpjekje e tillë  nga Këshilli i Armanëve ose Maqedonoarmanëve dhe nga të tjera OJQ..... -         Përgj: Dëgjoni. Si fillim që të jem i drejtë. Pozicioni ynë për këtë çështje ishte, është dhe do të mbetet i qartë dhe është shprehur me mënyrën më zyrtare. E para: “Këshilli i Armanëve” ose “Maqedonoarmanëve”, siç vetëshpallen, është organ i HUAJ në lidhje me Vëllehet Helenë brenda dhe jashtë Greqisë. Nuk ka as një lloj ligjshmërie morale ose politike nga ne. E Dyta: Gjuha të cilën po promovon si “armane” kombëtare, e di se është një prej dialektet e atyre jashtë. Dmth e atyre Vllehëve viktima të propagandës rumune të cilët u zhvendosën me dëshirën e tyre me vullnet të lirë në Dovruca të Rumanisë në dhjetëvjeçarin e 1920-ës si kolonizatorë rumunë nga Maqedonia jonë. Bëhet fjalë për një gjuhë, nëse doni , nën ndërtim brenda një konteksti  të idologjisë të saposhfaqur të vetëshpallurve “Armanë”ose “Maqedonarmane” si një komb të veçantë ndërballkanik. Për sa i përket OJQ-ve të njohura, që përmendët dhe gjoja pozicionin e tyre “shkencor”. Kjo ka aq vlerë sa dhe aktiviteti sipëmarrës e tyre në shërbim të destrukturimit kombëtar dhe të  zhdukjes së çdo gjëje që ka lidhje me identitetin kombëtar. Përktheu Pelasgos Koritsas