Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ - Bekimi i Jakovit

Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ π. Δημητρίου Μπόκου Δέκα ἑπτὰ χρόνια ἔζησε στὴν Αἴγυπτο ὁ Ἰακώβ, ὅπου λόγῳ τοῦ συνεχιζόμενου λιμοῦ τὸν εἶχε φέρει ὁ γιός του Ἰωσήφ. Ὁ πολυκύμαντος βίος του ἔφτανε στὸ τέλος του. Σὲ βαθιὰ γηρατειά, ἑκατὸν σαράντα ἑπτὰ ἐτῶν, ὁ γηραιὸς πατριάρχης ἀρρώστησε. Ὁ Ἰωσὴφ μὲ τὰ δύο παιδιά του, τὸν Μανασσῆ καὶ τὸν Ἐφραίμ, ἔτρεξε κοντά του. Τὰ μάτια τοῦ Ἰακὼβ εἶχαν βαρύνει ἀπὸ τὸ γῆρας καὶ δὲν ἔβλεπε καλά. Ἀγκάλιασε τὰ ἐγγόνια του καὶ τὰ φίλησε. -  Ὁ Θεὸς μὲ εὐλόγησε πολύ, εἶπε στὸν Ἰωσήφ. Ὄχι μόνο μὲ ἀξίωσε νὰ ξαναδῶ τὸ πρόσωπό σου, ἀλλὰ μοῦ ἔδειξε καὶ τοὺς ἀπογόνους σου. Τὰ παιδιὰ προσκύνησαν τὸν γέροντα παππού τους σκύβοντας, κατὰ τὸ ἔθος, τὸ πρόσωπό τους ὣς τὸ ἔδαφος. Ὁ Ἰωσὴφ ἔβαλε τότε τὸν πρωτότοκο Μανασσῆ στὰ δεξιὰ τοῦ πατέρα του καὶ τὸν Ἐφραὶμ σὰν μικρότερο στὰ ἀριστερά του. Ὅμως ὁ Ἰακὼβ ἅπλωσε τὸ δεξί του χέρι πάνω στὸ κεφάλι τοῦ Ἐφραίμ, ἐνῶ στὸ κεφάλι τοῦ πρωτότοκου Μανασσῆ ἔβαλε τὸ ἀριστερό του χέρι. Ἔτσι σχημάτισε ἀπὸ πάνω τους τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ καὶ τοὺς εὐλόγησε. Ὁ Ἰωσὴφ ὅμως, βλέποντας πὼς ὁ πατέρας του ἔβαλε στὸν μικρότερο τὸ δεξί του χέρι καὶ στὸν πρωτότοκο τὸ ἀριστερό, στενοχωρήθηκε πολύ. Ἡ εὐλογία τοῦ πρωτότοκου θεωροῦνταν μεγαλύτερη καὶ δινόταν μὲ τὸ δεξὶ χέρι. Νόμισε πὼς ὁ πατέρας του μέσα στὴ γεροντική του τύφλωση ἔκανε λάθος. Ἔπιασε λοιπὸν τὸ δεξὶ χέρι τοῦ Ἰακὼβ καὶ πῆγε νὰ τὸ βάλει στὸ κεφάλι τοῦ Μανασσῆ. -  Ὄχι ἔτσι, πατέρα μου, εἶπε. Αὐτὸς ἐδῶ εἶναι ὁ πρωτότοκος. -  Τὸ γνωρίζω, τέκνο μου, ἀπάντησε ὁ Ἰακώβ. Θὰ γεννηθεῖ καὶ ἀπὸ τὸν Μανασσῆ λαὸς πολύς. Θὰ δοξαστεῖ κι αὐτός. Ἀλλὰ ὁ νεώτερος ἀδελφός του, ὁ Ἐφραίμ, θὰ εἶναι μεγαλύτερός του καὶ οἱ ἀπόγονοί του θὰ εἶναι πλῆθος λαῶν. Μ᾿ αὐτοὺς τοὺς δύο θὰ εὐλογηθεῖ ὁ Ἰσραὴλ καὶ ὅλοι, ὅταν θὰ εὔχονται, θὰ λένε: Μακάρι νὰ σὲ κάμει ὁ Θεὸς σὰν τὸν Ἐφραὶμ καὶ τὸν Μανασσῆ. Ἔτσι ὁ Ἰακὼβ εὐλόγησε τὸν Ἐφραὶμ περισσότερο ἀπὸ τὸν πρωτότοκο Μανασσῆ (Γεν. 48, 1-20). Ἡ ἐναλλαγὴ τῶν χεριῶν τοῦ πατριάρχη Ἰακὼβ κατὰ τὴν εὐλογία τῶν ἐγγονῶν του δὲν ἔγινε καθόλου τυχαῖα, ἀλλὰ «τὸ κραταιὸν τοῦ Σταυροῦ προεδήλωσε σύμβολον» (Ἰδιόμ. Λιτῆς τῆς Ὑψώσεως). Ἂν καὶ εἶχε καμφθεῖ ἀπὸ τὸ γῆρας ὁ Ἰακὼβ καὶ εἶχε ταλαιπωρηθεῖ ἀπὸ τὴν ἀρρώστια του, ὅμως ἀνόρθωσε τὸ κορμί του καὶ ἔδωσε σταυροειδῶς τὴν εὐλογία του, γιὰ νὰ προεικονίσει «τὴν ἐνέργειαν τοῦ ζωηφόρου Σταυροῦ». Καὶ ὁ μὲν Ἰακὼβ ἐνισχύθηκε ἀπὸ τὸν τύπο ἁπλῶς τοῦ Σταυροῦ ποὺ σχημάτισε μὲ τὰ χέρια του καὶ ὑπερνίκησε τὸ γῆρας καὶ τὴν ἀδυναμία του. Ὁ Χριστὸς ὅμως διὰ τοῦ Σταυροῦ του «τὴν παλαιότητα τοῦ νομικοῦ σκιώδους γράμματος ἐκαινογράφησε καὶ τὴν ψυχόλεθρον νόσον τῆς πλάνης ἀπήλασε». Ἔδιωξε τὴν καταστροφικὴ γιὰ τὴν ψυχὴ νόσο τῆς πλάνης καὶ ἀνακαίνισε τὴν παλαιότητα καὶ τὴ σκιὰ τοῦ γράμματος τοῦ (Μωσαϊκοῦ) νόμου, ἀναζωογονώντας το μὲ τὸ νέο πνεῦμα τῆς Χάριτος. Στὸ γράμμα τῆς Παλαιᾶς περιέχεται πλέον τὸ πνεῦμα τῆς Καινῆς Διαθήκης (ἅγ. Νικόδημος Ἁγιορείτης). Μὲ τὴ σταυροειδῆ του εὐλογία ὁ Ἰακὼβ ἔδειξε ἐπὶ πλέον ὅτι ὁ νομολάτρης λαός, οἱ Ἑβραῖοι, εἶναι ἕνα «πρεσβύτερον κλέος». Μιὰ παλιά, γερασμένη δόξα. Καὶ συμβολίζεται σωστὰ ἀπὸ τὸν Μανασσῆ, τὸν πρεσβύτερο γιὸ τοῦ Ἰωσήφ. Γι᾿ αὐτὸ δὲν θέλησε νὰ ἀλλοιώσει τὸν τύπο τοῦ Σταυροῦ ποὺ ἔκαμε μὲ τὰ χέρια του, ὅταν ὁ Ἰωσὴφ τοῦ ὑπέδειξε ὅτι μπέρδεψε τὰ κεφάλια τῶν παιδιῶν του. Ἤθελε νὰ κηρύξει ὅτι «ὑπερέξει λαὸς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ νεοπαγής, Σταυρῷ τειχιζόμενος». Ἕνας ἄλλος λαὸς τοῦ Χριστοῦ νεοσύστατος, περιχαρακωμένος ἀπὸ τὸν Σταυρό, θὰ ἀναδειχθεῖ ἀνώτερος ἀπὸ τὸν παλαιό. Καὶ συμβολίζεται ἀπ᾿ τὸν νεώτερο Ἐφραίμ, ποὺ πῆρε γι᾿ αὐτὸ μεγαλύτερη εὐλογία ἀπ᾿ τὸν πρεσβύτερο ἀδελφό του (Κανὼν Ὑψώσεως, ᾠδὴ ς'). Ἐσύ; Τί γοητεία βρίσκεις ἀκόμα στὴ γερασμένη δόξα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου μέσα σου; Δὲν εἶναι πιὰ καιρὸς ἡ χάρη τοῦ Σταυροῦ νὰ σὲ ἀνακαινίσει; Νὰ νοιώσεις τὴν ὑπεροχή τοῦ νέου ἀπέναντι στὸ παλαιό; (πρβλ. Β΄ Κορ. 5, 17). (ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, ἀρ. φ. 362, Σεπτ. 2013)

Bekimi i Jakovit p Dhimitër Boku Shtatëmbëdhjetë vjet jetonte në Egjipt Jakovi, ku për shkak të urisë së madhe e kishte sjellë djali i tij Josifi. Jeta e tij e mbushur me dallgë po arrinte në fundin e saj. Në pleqëri të thellë, 147 vjet, patriku plak u sëmur. Josifi me dy fëmijët e tij Manasin dhe Efremin nxitoi pranë tij. Sytë e Jakovit ishin rënduar nga pleqëria dhe nuk shikonte mirë. Përqafoi nipërit e tij dhe i puthi. -         Zoti më bekoi shumë, i tha Josifit. Jo vetëm që më denjësoi të shikoj sërish fytyrën tënde, por më tregoi dhe pasardhësit tënd. Fëmijët ju falën gjyshit të tyre të moçëm, duke u përulur, sipas zakonit, me fytyrën e tyre deri në tokë. Josifi vendosi atëhere djalin e tij të parë në të djathtë të të atit të tij dhe Efremin si më të vogël në të majtën e tij. Por Jakovi shtriu dorën e tij të djathtë mbi kokën e Efremit, ndërsa në kokën e djalit të madh Manasit vendosi derën e majtë. Kështu u krijua mbi ta forma e kryqit dhe i bekoi. Josifi duke parë që i ati vendosi tek djali më i vogël dorën e djathtë  dhe tek djali i madh të majtën, u shqetësua shumë. Bekimi i djalit të parëlindur konsiderohej më i madh dhe jepej me dorën e djathtë. Kujtoi që i ati në verbërinë e tij në pleqëri bëri gabim. Kapi pra dorën e djathtë të Jakovit dhe donte t’ia vendoste në kokën e Manasit. -         Jo kështu, baba, i tha. Ky është djali i madh. -         E di, biri im, i tha Jakovi. Do të lindet dhe prej Manasit një popull i madh. Do të lavdërohet dhe ai. Por vëllai i tij më i ri, Efremi, do të jetë më i madh se ai dhe pasardhësit e tij do të jenë një shumicë popujsh. Me këta të dy do të bekohet Izraeli dhe të gjithë kur të luten do të thonë: Urojmë që ti  bëjë Zoti si Efremi dhe Manasi. Kështu Jakovi bekoi Efremin më tepër se djalin e madh Manasin (Gjeneza 48, 1-20). Këmbimi i duarve gjatë bekimit të nipërve të tij nuk u bë aspak rastësish, por “paradeklaroi forcën e Kryqit” . Mgjth se ishte dobësuar nga pleqëria Jakovi dhe ishte munduar nga sëmundja e tij, ngriti trupin dhe dha bekimin e tij në formë kryqi, që të parashfaqte “forcën e Kryqit jetëdhënës”. Nga njëra anë Jakovi u forcua thjesht nga forma e Kryqit që krijoi me duart e tij dhe mundi pleqërinë dhe dobësinë e tij. Por Krishti nëpërmjet Kryqit të tij “vjetërsinë e gërmës hijembajtëse ligjore dhe sëmundjen shpirtshkatërruese të mashtrimit largoi”. Dëboi sëmundjen   e mashtrimit e cila është shkatërruese për shpirtin dhe rinovoi vjetërsinë dhe hijen e gërmës (formalitetit) së ligjit (Moisaik), duke e ringjallur me frymën e Hirit. Në gërmën e Dhjatës së Vjetër përfshihet tashmë dhe fryma e Dhjatës së Re (Shën Nikodhim Agjioriti). Me bekimin e tij në formë kryqi Jakovi tregoi për më tepër se populli ligjadhurues, Hebrenjtë, janë një “lavdi më e vjetër”. Një lavdi e plakur dhe e vjetëruar dhe simbolizohet, drejt, nga Manasi, djali i madh i Josifit. Për këtë nuk donte  që të prishë formën e Kryqit që bëri me duart e tij, kur Josifi i tregoi se ngatërroi kokat e fëmijëve të tij. Donte që të shpallte se një popull i ri i Krishtit, i sapo themeluar, i stërshënuar nga Kryqi, do të shfaqet më i lartë se i vjetri. Simbolizohet nga Efremi më i ri, që mori për këtë dhe bekimin më të madh nga djali më i madh i tij (Kanoni i lartësimit Oda e 6-të). Ti? Çfarë hijeshie i gjen akoma lavdisë së plakur të njeriut të vjetër brenda teje? Nuk ka erdhur koha që hiri i Kryqit të të rinovojë? Të ndjesh mbizotërimin e të riut para të vjetrës? (2 Korinthiantë. 5,17). (Lihnia Nikopoleos nr. f 362, Shtat 2013).